Onbegrip over opheffen adviesraad

Het alternatief wat Amsterdam voor ogen heeft, een netwerk van deskundigen dat per onderwerp wordt geraadpleegd, kan volgens Verlaan geen onafhankelijke adviezen leveren omdat het ‘vanuit de politiek en de ambtenarij wordt geregisseerd’. Ze hekelt de ‘curieuze politieke opvattingen over onafhankelijke advisering’ die volgens haar in Amsterdam gelden.

De gemeenteraad is er ook nog niet uit en buigt zich komende week opnieuw over de vraag of de adviesraad daadwerkelijk moet worden opgedoekt. ‘Met name het feit dat zo’n poule van deskundigen geen ongevraagde adviezen verstrekt, stuit op vragen’, aldus gemeentelijk woordvoerder Robert Wichink.

Verantwoordelijk wethouder Andrée van Es (GroenLinks) wil de adviesraad opheffen uit oogpunt van bezuinigingen. De huidige opzet kost 2 ton per jaar, de nieuwe structuur met een netwerk van specialisten zou 70 duizend euro kosten. ‘In een tijd waarin het nodig is om meer met minder geld te doen, is het moment aangebroken om een frisse wind te laten waaien door de advisering’, zo meldde Van Es begin november in een commissievergadering.

Volgens de adviesraad is het nieuwe netwerk dat Van Es voor ogen heeft echter een placebo: ‘Van onafhankelijkheid is immers geen sprake als de ambtenaren in opdracht van, en in overleg met de wethouder zelf een beperkt aantal vragen mogen formuleren, en daarbij ook nog eens in het netwerk mogen graaien naar deskundigen die voldoen aan het door de ambtenaren en de wethouder op te stellen profiel’, zo schrijft de Adviesraad aan de wethouder en de gemeenteraad.

Bovendien, zo stipt de Adviesraad in een ander schrijven aan, wordt in de huidige opzet ook het functioneren van de dienst DMO (Dienst Maatschappelijke Ondersteuning), verantwoordelijk voor het integratieen inburgeringbeleid en voor het onderwijs in de hoofdstad, kritisch onder de loep genomen. Als DMO de adviesfunctie zelf moet gaan aansturen, kan daar geen sprake meer van zijn, aldus de waarschuwing. Ook vreest de Adviesraad dat weer externe consultants moeten worden ‘ingevlogen’, waardoor de totale kosten toch hoger uitvallen dan nu.

Excuus-truus

In de 6 jaar van haar bestaan heeft de Amsterdamse Adviesraad 29 adviezen uitgebracht. Vijf daarvan zijn gepresenteerd bij een recente afscheidsbijeenkomst (zie kader). Gemiddeld heeft een advies 13.800 euro gekost, zo heeft de raad zelf becijferd. Met de eventuele verdwijning van de adviesraad telt Nederland voor zover bekend nog twaalf van dergelijke adviesorganen. Forum, instituut voor multiculturele vraagstukken, heeft begin dit jaar nog een inventarisatie gemaakt. Het overzicht staat op de Forum-site.

De discussie over opheffing van de adviesraden heeft eerder al in andere steden gespeeld. Den Haag besloot in 2004 dat het voortaan wel zonder zo’n raad kon. Varina Tjon-a-Ten, het latere PvdA-Kamerlid, was de laatste voorzitter van die raad. ‘Ik was het er mee eens om de zaak maar af te bouwen’, zo verklaarde ze in 2006 in Binnenlands Bestuur.

‘Het aantal uitgebrachte adviezen was minimaal. Bovendien was ik niet tevreden over de ondersteuning. Die moet top zijn, dat is les één.’ Volgens haar werd de adviesraad al snel een soort ‘excuus- Truus’. Dat vond ook Anton Zijderveld, voorzitter van de eveneens opgeheven Rotterdamse adviesraad Sams. ‘We hadden geen gezag. We hebben heel wat adviezen geleverd maar die werden meestal in de la gelegd’, aldus Zijderveld indertijd.

Inburgering kenniswerkers

In het advies Het belang van Taal oppert de Adviesraad om de verplichte inburgering voor hoogopgeleide kenniswerkers te laten vervallen en het vrijkomende geld te gebruiken om de taallessen beter toe te spitsen op specifieke beroepsgroepen. De gemeente zou taaleisen kunnen helpen formuleren, waardoor het voor een inburgeraar duidelijker wordt wat hij of zij moet leren om bijvoorbeeld in de zorg te kunnen werken.

Ook pleit de raad voor een registratie van bevoegdheid voor alle medewerkers binnen het onderwijs en de voorschoolse educatie, waarin beheersing van de Nederlandse taal ook meetelt. Wie onvoldoende Nederlands spreekt, moet worden bijgeschoold. In het advies Divers ouder worden pleit de raad voor een ‘gemeentelijk ouderenbeleid waarin aandacht is voor de specifiek (sociaal-culturele, taal- en financiële) problemen en behoeften van migrantenouderen.

Het huidige beleid voor de 12 duizend migranten van 65 jaar en ouder schiet volgens de raad tekort. ‘Voor de gemeente Amsterdam zullen de woon-, zorg- en ziektekosten, in geval nu niet wordt ingegrepen, niet te overzien zijn’, aldus de raad.