Omtzigt, onze man in Den Haag

Voorop in strijd tegen misstanden

Het gebeurt natuurlijk vaker dat in de maanden voor de verkiezingen de politieke kopstukken een boekje publiceren over hun leven en ideeën voor de toekomst. Soms in de vorm van een echt pamflet of idee, vaker in de vorm van interviews met anderen die de lijsttrekker hebben geïnspireerd in de positiebepaling. Helaas ook vaak wat oppervlakkige boeken waar de communicatie-stagiaire zichtbaar aan heeft mee geschreven.

Het boek van Omtzigt onttrekt zich niet helemaal hieraan. Een flink deel van het boek betreft zijn levensbeschrijving en er is zelfs een uitgebreid interview met hem opgenomen. In het tweede, meest interessante deel volgt het meeslepende verhaal over zijn werkzaamheden als nationaal en Europees parlementariër. Het laatste deel van het boek laat iets van zijn ideeën zien. Omtzigt valt vooral te prijzen om zijn daden.

De man heeft in zijn eentje in ruim tien jaar meer voor elkaar gebokst als kritisch lid van ons parlement en de Raad van Europa, dan menig politieke partij in zijn geheel. Fascinerend is zijn politieke strijd tegen misstanden, een vaak heel persoonlijke strijd waar hij met ziel en zaligheid aan werkt. Niet zelden een strijd ook tegen zijn eigen partijgenoten en partij. Maar dat houdt hem niet tegen, hulde.

Helaas minder krachtig is het deel van het boek waarin hij zijn ideeën uiteenzet voor wat hij een nieuw sociaal contract noemt. Terecht benoemt Omtzigt dat ook onze rechtsstaat fikse tekortkomingen kent. Zijn oplossingsrichting is echter relatief eenzijdig en veel ervan geconcentreerd op de Haagse vierkante kilometer, zoals een grondwettelijk Hof, een actiever en beter ondersteund parlement met een soort districtenstelsel, een steviger en onafhankelijker bestuursrechtspraak.

Geen slechte ideeën maar ook geen toereikende invulling van zijn ambitie van een nieuw sociaal contract. Waar blijft de burger in zijn verhaal? Een nieuw sociaal contract gaat toch niet alleen óver de burger maar wordt gesloten mét mondige betrokken burgers. De verdienste van Omtzigt zit misschien minder in zijn ideeën, maar vooral in zijn werk als kritisch, betrokken en onafhankelijk parlementariër. Als hij het kabinet ingaat, zou de Kamer haar meest vooraanstaande lid verliezen.

Citaat uit het boek: ‘Ik dacht: voor dat voorkeursmandaat ga ik campagne voeren. Van de partij hoefde ik het immers niet te hebben.’

Een nieuw sociaal contract door Pieter Omtzigt, uitgeverij Prometheus 2021, 20 euro