Papieren doolhof in Lelystad

De gemeente Lelystad heeft ‘star en formeel’ gecommuniceerd met een klagende inwoner over een overlastgevende situatie van illegale kamerverhuur. De inwoner wist daardoor anderhalf jaar lang niet wat de gemeente nu eigenlijk aan het doen was om de overlast rond twee panden te beëindigen.

Tik op vingers
Lelystad krijgt daarvoor van de Nationale Ombudsman een fikse tik op de vingers. Juist op het terrein van ruimtelijke ordeningszaken is een heldere communicatie met burgers van groot belang, aldus de Ombudsman: ‘Deze zaken zijn vaak complex en in hoge mate gejuridiseerd, en daardoor voor een leek vaak niet inzichtelijk. Voor het vertrouwen van de burger in de overheid is zorgvuldig handelen en goede informatieverstrekking essentieel’.

Doolhof

Het overzicht van de correspondentie tussen de klager en de gemeente leest als een routebeschrijving door een doolhof. De inwoner van Lelystad meldt zich voor het eerst schriftelijk in september 2009 bij de gemeente met klachten over twee panden die volgens hem dienen als illegale kamerverhuurbedrijven. Er is sprake van steeds wisselende aantallen bewoners, er is geluidsoverlast en er ligt afval in voor- en achtertuinen, aldus de klacht.

Enige tijd

In december 2009 stuurt de inwoner nog een brief omdat hij niets heeft gehoord van de gemeente, en in januari 2010 nógmaals. De gemeente laat hem vervolgens weten dat er een onderzoek wordt ingesteld, ‘hetgeen enige tijd zal kosten’. Na nog een brief van de klager schrijft de gemeente in februari dat ‘het traject handhaving in gang is gezet’, zonder uit te leggen wat dit betekent.

In maart ziet de bewoner in een gemeentelijke publicatie dat er een aanvraag voor een gebruiksvergunning voor de panden is ingediend, en schrijft nog eens een brief, gevolgd door de zoveelste in mei.

Juridische handhaving

De gemeente meldt hem nogmaals dat ‘het juridisch handhavingstraject wordt opgestart’. Na nóg twee brieven van de klager en een gesprek tussen hem en gemeente schrijft Lelystad hem dat ‘inmiddels concreet de juridische handhaving is opgestart’ en dat de ‘kamerverhuurder in de gelegenheid wordt gesteld de illegale situatie te formaliseren’.

Ontheffing

In september meldt de gemeente dat er inmiddels niet meer te veel mensen in de panden wonen en dat klager ‘via publicatie over de ontheffing zal worden geïnformeerd’. In oktober schrijft de klager dat hij er inmiddels niets meer van begrijpt, in november doet hij datzelfde nog eens. In december geeft de gemeente “uitleg”: ‘Het verlenen danwel weigeren van een ontheffing van het bestemmingsplan is niet afhankelijk van het feit of er sprake is van juridische handhaving, maar van wetgeving en gevoerd beleid’.

Bezwaar

Klager dient bezwaar in tegen de voorgenomen ontheffing, maar leest dan elders dat de gemeente de ontheffingsaanvraag niet doorzet ‘omdat er geen handhavingsverzoek ligt’. Op 30 december schrijft de gemeente dat ze klagers ‘vragen en klachten afdoende heeft afgehandeld’.

Lange lijst
In januari 2011 vraagt klager nogmaals om handhaving in plaats van legalisatie. Antwoord van de gemeente: één pand wordt niet meer voor kamerverhuur gebruikt en voor het tweede pand is een omgevingsvergunning vereist. Die wordt in april, ondanks bezwaar van klager daartegen, verleend.

Als de Nationale Ombudsman de gang van zaken in dit dossier reconstrueert, wordt het er bepaald niet overzichtelijker op: hij komt één lange lijst van controles, ontheffingsaanvragen, intrekkingen en aanvullingen tegen.

Adressen lijken op elkaar
Volgens de gemeente is er ‘mogelijk verwarring ontstaan’ omdat de adressen van de twee panden op elkaar lijken, evenals de namen van de eigenaren. Bovendien spreken zij geen goed Nederlands, waardoor brieven niet altijd goed begrepen werden. ‘Vergunningen zijn aangevraagd, niet gecomplementeerd, buiten behandeling gelaten en vervolgens nogmaals aangevraagd’, aldus Lelystad. Ook wisselde de bezetting van de panden sterk en had de gemeente zelf ten onrechte geconcludeerd dat een ‘gebruiksmelding’ nodig was.

Verzuimd

Al met al noemt de Ombudsman het gemeentelijke gedrag ‘niet behoorlijk’. Het is aan overheidsinstanties om burgers ‘actief van adequate informatie te voorzien’, en ‘slagvaardig en met voldoende snelheid op te treden’. Lelystad heeft verzuimd duidelijk uit te leggen dat bij een verzoek tot handhaving eerst gekeken moet worden of een situatie gelegaliseerd kan worden. 

Niet duidelijk
Met de mededeling dat het ‘juridische handhavingstraject is gestart’ is het een burger niet duidelijk wat er gaat gebeuren en dat de situatie mogelijk juist wordt gelegaliseerd in plaats van beëindigd. De vertraging van de afwikkeling is mede veroorzaakt door ‘onzorgvuldig althans ondoorzichtig handelen van de gemeente’, oordeelt de Ombudsman. Het feit dat drie verschillende teams van de afdeling ruimtelijke dienstverlening met de zaak bezig waren, en allemaal zelfstandig brieven schreven, heeft volgens de Ombudsman ook niet echt geholpen.

Voorkomen

Lelystad heeft hem inmiddels laten weten dat het ‘in de toekomst zal proberen de informatievoorziening te intensiveren en vergissingen proberen te voorkomen’.