SP: bezuinig op voorlichters
SP-Tweede Kamerlid Ronald van Raak ziet het almaar uitdijende legioen der (overheids-)voorlichters met zijn almaar groeiende macht als een bedreiging van de parlementaire democratie. ‘Laat de regering daar nu eens op bezuinigen’.
Een op tien
Nederland telt ongeveer 15.000 journalisten tegenover 150.000 voorlichters, ‘dat is voor elke verslaggever dus 10 communicatiemedewerkers die hem of haar een boodschap willen opdringen , aldus Van Raak. Hoeveel van die voorlichters in overheidsdienst zijn weet hij niet precies, ‘maar het zijn er wel heel veel’.
Ongelijke strijd
En niet alleen getalsmatig voeren de journalisten een ongelijke strijd, zo meent het Kamerlid. ‘Zij hebben steeds minder tijd en verdienen niet heel veel. Een beetje voorlichter verdient juist heel goed en heeft veel tijd om journalisten te benaderen’. Voeg daarbij dat het hoofd voorlichting op een departement tegenwoordig bijna machtiger is dan de beleidsmakers en je krijgt niet bepaald een vrolijk plaatje, schetst Van Raak.
Exposure versus feiten
Ging het vroeger nog om het feitelijk toelichten van beleid, tegenwoordig gaat het de voorlichters vooral om het creëren van exposure voor hun baas of minister, zo luidt de analyse van Van Raak. Hij spreekt van een wedstrijd wie de meeste media aandacht weet te vergaren. En dat gaat volgens Van Raak nogal eens koste van de feiten. Een hele of halve onwaarheid is gauw verteld in de slag om de krantenkoppen en de soundbites.
Proefballon na proefballon
Effect hiervan is dat politici steeds meer binnen een mediacratie lijken te functioneren en steeds minder binnen parlementaire democratie. Van Raak telt proefballonnetje na proefballonnetje dat breed in de media verschijnt, maar nooit als volwaardig voorstel in het parlement wordt ingebracht. Vooral het zittende kabinet is daar volgens de SP kampioen in: ‘Elke dag staat er wel weer een ferm plan in de kranten. Vervolgens horen we er politiek niets meer over. Het gevaar is dat de kiezer wegens al te veel loze beloften massaal zal afhaken.’
Nuttige bezuinigingen
Van Raak ziet overigens een simpele oplossing om het pr-tij te keren. Tijdens het volgende bezuinigingsdebat zal hij in de Tweede Kamer voorstellen om nu maar eens wat geld weg te halen bij de afdeling communicatie. ‘Die zijn eigenlijk altijd nog buiten schot gebleven, terwijl daar toch veel te halen is’.
Reacties: 13
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Van Raak heeft kennelijk behoefte aan zijn conclusie en creëert daarom maar zijn eigen, los van de werkelijkheid staande, analyse. Had hij wel met een onderzoekende benadering naar de feiten gekeken, dan had hij kunnen waarnemen dat veel zogeheten communicatie-medewerekers niet als 'voorlichters' met een externe gerichtheid (o.a. op de media) werkzaam zijn. Zo heeft een niet onaanzienlijk gedeelte een functie in de sfeer van de interne communicatie, zijn er medewerkers voor publieksvoorlichting (zij maken folders, brochures en verzorgen officiële publicaties) en worden de websites van de overheden opgezet en voortdurend onderhouden (in een context van een zich voortdurend ontwikkelende technologie).
Het overheidsbedrijf moeten goed kunnen draaien en openstaan voor een openstaan voor alle burgers, het bedrijfsleven (van waaruit de permanente roep om minder administraieve lasten komt) en het brede spectrum van volksvertegenwoordigers. Daarbij is sprake van openbaarheid van bestuur (actief en op verzoek). Hiertoe bestaat ook een wettelijke grondslag in de Wet openbaarheid van bestuur (de Wob). Journalisten doen vaak een beroep op deze wet. Een eenvoudige vraag (zoals 'alle informatie die aanwezig is over ....') is dan snel gesteld, maar voor de beantwoording kan dagenlang werk nodig zijn en kan vaak een overzichtelijke presentatie niet uitblijven. En zo zijn er meer voorbeelden te noemen van communicatiewerk, waaraan Van Raak in zijn column geen aandacht besteedt. Dit gemakkelijke stukje schrijfwerk gaat nu een eigen leven leiden en levert een vertekend beeld op. Dat mag niet zo zijn.
Ze hebben veel woorden nodig. Maar duidelijk maken waarom de communicatiemedewerker onmisbaar is, kunnen ze niet.
Op mijn werk is er inmiddels een hele afdeling van dit soort uitvreters. Toch schrijf ik nog steeds zelf de persberichten. En beantwoord zelf de vragen van de media.
Ik loop al jarenlang mee in overheidsland en heb een aantal keren aanwezig mogen zijn op borrels van communicatie-adviseurs. Na elk volgend glas wordt de toon badinerender, zo mocht ik vaststellen. Voor mij de tijd om naar huis te vertrekken.
voorlichten? Een overbodige taak
Hoort niet bij de overheid
elk politiekorps zijn eigenmeid?
dat ontaardt in gekwaak.
Menig eendje had meer diepgang
voorlichters maken mij bang
door gebrek aan echt weten:
Het antwoord bij voorbaat vergeten
en wij als publiek nog jaren op stang
Dat er wel eens een ambtenaar is die meent zelf goed met de pers om te kunnen gaan en daarvan vol trots vertelt, doet aan wat ik schrijf, overigens, niet af.
Ik dan las ook nog een reactie over communicatie als strategisch middel. Het moet niet gekker worden in Nederland.
Ik heb een paar reacties gelezen van mensen die hun ervaring delen en weten waar ze het over hebben. Beleidsmedewerkers die hun eigen persbericht moeten schrijven. Zwaar bezuinigen dus ook die uitvretersclub. Daardoor kunnen de medewerkers die wel hun steentje bijdragen aan de dienstverlening, zoals burgerzaken, vergunningverleners en niet te vergeten de buitendienstmedewerkers, ontzien worden.
Heeft Raak hier al op geschoten?