Protocol voor gegevensdeling binnen gemeente

Gemeenten en Kamerleden hebben er even op moeten wachten, maar het ministerie van Justitie en Veiligheid heeft een modelinformatieprotocol online gezet met een handleiding voor het uitwisselen van gegevens binnen gemeenten bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit.

Model voor privacy protocol
Het gaat om een model voor een mogelijk privacy protocol voor gemeenten. Op bepaalde punten moet het protocol nog worden aangevuld aan de hand van concrete lokale omstandigheden, zoals een analyse van de lokale situatie, organisatorische structuur van de gemeente, of door aanvullend beleid te formuleren. Door de verschillende stappen in het protocol langs te lopen kan de gemeente tot een aanpak van ondermijning komen die voldoet aan de eisen van privacywetgeving. Op die manier kan elke gemeente het protocol gebruiken en aanpassen aan de eigen organisatie. Het protocol is niet de enige mogelijkheid voor de inrichting van een aanpak van ondermijning. Veel gemeenten hebben al een eigen aanpak ontworpen, waarbij op een andere manier aan de privacyregelgeving is voldaan.

Heldere juridische analyse
Het modelinformatieprotocol is een vervolg op de voorlichting die de Raad van State eerder gaf over de rol van gemeenten in de bestuurlijke en integrale aanpak van ondermijning en ‘een belangrijke stap’, schrijft CDA-minister Ferdinand Grapperhaus in een brief aan de Tweede Kamer. Aan de hand van een stappenplan wordt een ‘transparante werkwijze voor gemeenten’ uitgewerkt. Daarvoor is volgens de minister een heldere juridische analyse opgesteld over de mogelijkheden tot verdere verwerking van gegevens binnen een gemeente.

Proportionaliteit en subsidiariteit blijven
Uit die analyse blijkt dat signalen die de gemeente ontvangt vaak kunnen worden doorgeleid naar een of meer gemeentelijke diensten, zodat het bestuursorgaan een passend besluit kan nemen. Toch bevat een aantal wetten een zodanige geheimhoudingsverplichting dat informatie ‘die krachtens die wet is verkregen’ niet voor andere doeleinden kan worden benut. Grapperhaus merkt op dat ook wanneer deze sectorale geheimhoudingsbepalingen gewijzigd zouden worden, voldaan moet worden aan eisen van proportionaliteit en subsidiariteit.

Protocol verstevigen
Tijdens verschillende bijeenkomsten in het land krijgen gemeenten nog een toelichting op het protocol en kunnen zij ‘concrete casuïstiek’ bespreken. Meer voorbeelden en knelpunten kunnen het protocol namelijk nog verstevigen. Grapperhaus herhaalt dat als het protocol in de praktijk ervaren knelpunten niet wegneemt hij ‘zal bezien welke andere oplossingen mogelijk zijn’, zoals een wijziging van sectorale wetgeving. Samen met andere bewindspersonen gaat de minister bezien hoe binnen een gemeente beschikbare gegevens zo goed mogelijk kunnen bijdragen aan het tegengaan van ondermijning.

VNG en AP waarderen protocol
Het protocol is opgesteld in opdracht van het Strategisch Beraad Ondermijning (SBO) en besproken in een klankbordgroep waarin gemeenten, de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en Autoriteit Persoonsgegevens (AP) hebben deelgenomen. Zowel de VNG als de AP hebben volgens de minister aangegeven waardering te hebben voor het modelinformatieprotocol en dit als belangrijke stap te zien die meer duidelijkheid schept op het gebied van informatiedeling.