Mystery Burger: Verhit debat dankzij trucje

Soms moet je de knuppel in het hoenderhok gooien om een debat op gang te krijgen. Dat is de fractievoorzitter van D66 in Maastricht gelukt. Met zijn voorstel voor een referendum over het softdrugsbeleid van de stad, krijgt hij het debat dat hij wil.

Tijdens de algemene beschouwingen doen de voorzitters van elf fracties hun zegje. Het CDA stelt dat er geen visie is, GroenLinks wil meer groen beleid en de PvdA laat de raad een video met wapenfeiten van het college zien. D66-fractieleider Bert Jongen gooit het over een andere boeg. ‘De drugsoverlast is een punt van zorg voor D66’, zegt hij. Volgens Jongen komt dat door het ingezetenencriterium.

Door deze landelijke regel mogen coffeeshops alleen softdrugs verkopen aan de inwoners van hun eigen gemeente. ‘Er is toename van straathandel, met een vermenging van soft- en harddrugshandel. De burgemeester blijft als enige in Nederland vasthouden aan het ingezetenencriterium, waardoor er een patstelling is ontstaan.’ D66 stelt voor om de inwoners van Maastricht te vragen wat ze van het beleid vinden. Hij dient een motie in om tijdens de gemeenteraadsverkiezingen een referendum te houden.

Nog voordat hij de motie ter sprake brengt, snelt SP-voorvrouw Leny Eijssen naar de interruptiemicrofoon. ‘Wat doet u als een meerderheid van de bevolking straks wil dat de burgemeester niet moet handhaven?’ briest ze. Jongen: “Als de meerderheid dat zegt, dan moeten wij daarnaar handelen.” Eijssen: “De burgemeester gaat dat niet doen. Hij volgt de lijn van Den Haag! Wat doet u dan?’ Jongen: ‘Ik kan me niet voorstellen dat hij de wil van de bevolking naast zich neerlegt.’ Ook Kitty Nuyts (Liberale Partij Maastricht) is geërgerd. ‘Dit is een goedkope verkiezingsstunt van D66. U heeft geen bevoegdheid! Wat kunt u de burger bieden? Op welk wetsartikel baseert u uw bevoegdheid?!’

In tegenstelling tot Eijssen en Nuyts blijft Jongen kalm. ‘Er is geen wetsartikel om het ingezetenencriterium toe te passen, want anders zouden andere burgemeesters ook in overtreding zijn,’ legt hij uit. Eijssen probeert het daarna weer. ‘Waarom houdt de heer Jongen zich niet aan zijn eigen motie en wel aan de uitslag van een referendum? Wees dapper en houd je er dan nu aan, maar dat durft u niet!’ Jongen en de andere aanwezigen begrijpen haar vraag niet. Burgemeester Onno Hoes (VVD) laat Jongen doorgaan. ‘Binnenkort buigt de Raad van State zich over deze kwestie. Als deze voor de gemeenteraadsverkiezingen tot definitief besluit komt, dan trekken wij het referendumverzoek in.’ Eijssen interrumpeert opnieuw: ‘Wilt u zeggen dat de Raad van State gaat zeggen dat de burgemeester niet mag handhaven?!’ Jonge: “Nee, dat zeg ik niet. We wachten alleen hun oordeel af.”

Na het verhitte debat, dient Jongen met veel bravoure zijn motie in. Zijn opzet is geslaagd. Met het trucje van de motie daagde hij de anderen uit om op zijn standpunt te reageren. Juist in de politiek moet je je tegenstanders soms een beetje uit de tent lokken. Ook al is het allerminst zeker of de volksraadpleging er komt, met de motie kreeg hij het debat over het softdrugsbeleid goed op gang.