‘Mismatch lokaal bestuur en lobby’

Lobbyen in gemeentenland werpt voor lokale lobbyisten nog weinig vruchten af, schrijven onderzoekers verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Een mismatch van prioriteiten tussen lokale bestuurders en lobbyisten zou daar mede de oorzaak van zijn.

Mismatch

In het onderzoek ‘Lang leve de lokale lobby’, uitgevoerd in samenwerking met lobbykantoor Public Matters, wordt onder meer geconcludeerd dat een luttele zeven procent van de gemeentebestuurders en -politici lobbyisten als een ’agendasettende’ partij beschouwt. Dat de lokale lobby relatief ineffectief lijkt, komt volgens auteurs Marcel Hanegraaff en Joost Berkhout omdat er een mismatch is tussen de thema’s waaraan het lokaal bestuur en de lokale lobby hun aandacht en tijd aan besteden. Bestuurders zouden zich vooral bezighouden met zorg en ruimtelijke ordening terwijl de meeste lokale lobbycapaciteit wordt ingezet op het terrein van vluchtelingen- en migratieproblematiek.

Burgerlobby versus professionele lobby

Volgens de onderzoekers hebben lokale bestuurders en politici vaker een luisterend oor voor burgers dan voor bedrijven, terwijl dit op en rond het Binnenhof weer andersom is. Ook zijn burgemeesters, wethouders en gemeenteraadsleden in contacten met belangenbehartigers vaker op zoek naar ‘voeling met het maatschappelijke debat en draagkracht’, dan naar ‘economische, juridische of technische argumenten’, waarvoor landelijke politici en bestuurders weer ontvankelijker zouden zijn.

Gesponsord

Volgens Arco Timmermans, als bijzonder hoogleraar public affairs aan de Universiteit van Leiden gespecialiseerd in belangenbehartiging binnen het openbaar bestuur, is het niet ongebruikelijk dat een dergelijke studie door een lobbykantoor wordt ondersteund of betaald. ‘Dat geldt ook voor mijn leerstoel. Zaak is uiteraard vooral dat een wetenschapper onafhankelijk is.’ Hoewel Timmermans de studie nog niet heeft gelezen, wil hij graag ingaan op de bevindingen. Hij zegt verrast te zijn door de mismatch die de door UvA-onderzoekers is geconstateerd. ‘Maar aan de andere kant kan ik me voorstellen dat op lokaal niveau vooral gelobbyd wordt op bepaalde thema’s waar bestuurders niet heel erg mee bezig zijn. Gemeenten hebben de laatste 25 jaar hun handen vooral vol aan medebewindzaken, blijkt uit onderzoek dat ik zelf heb gedaan. Deze toenemende focus op medebewindtaken geeft minder ruimte voor de typisch lokale onderwerpen waarin gemeenten eigen autonomie hebben. Omdat aandacht altijd schaars is, betekent dit ook dat de ruimte die gemeenten hebben voor lokale belangengroepen sterk beperkt is.’

NIMBY-lobby

Op de vraag of de beperkte invloed van de lokale lobby’s vooral aan de inspanningen van lobbyisten of aan lastig beïnvloedbare of bereikbare bestuurders en politici ligt, antwoordt Timmermans dat veel middelgrote en zeker bedrijven nog niet professioneel bezig zijn met belangenbehartiging in de lokale politiek. ‘Als dat al gebeurt, is dat meestal niet stelselmatig. Je ziet vooral dat deze bedrijven zich laten vertegenwoordigen door brancheorganisaties. De laatste jaren zie je wel dat, om het scherp te stellen, NIMBY-lobby’s (‘not in my back yard’, red.) zichtbaarder worden. Dan moet je vooral denken aan groepen maatschappelijke organisaties die zich verzetten tegen de komst van een vluchtelingenopvang of een windmolenpark in hun omgeving.'   

Tabaksrichtlijnen

Vorige week meldde de Onderzoeksredactie Tabak dat twaalf gemeenten tegen de geldende richtlijnen in contacten onderhouden met de tabaksindustrie. Daarbij gaat het onder meer over correspondentie, bedrijfsbezoeken en samenwerkingsverbanden.