Schatkistbankieren: Rijk rekent zich rijk

Het verplicht schatkistbankieren zou zo maar eens minder lucratief kunnen zijn voor het Rijk dan waarop het rekent. Provincies en gemeenten kunnen ervoor kiezen hun kasgeld niet te stallen bij het Rijk, maar om het eerder in projecten te investeren.

Papieren staatsschuld

Deze mogelijkheid oppert BNG-woordvoerder Aart Rietveld. Als provincies en gemeenten dat doen, gaat de vlieger voor het Rijk niet op dat de staatsschuld op papier met miljarden afneemt. Dat zou Nederland een beetje helpen aan de begrotingsregels van de Europese Monetaire Unie (EMU) te voldoen.

Boetes

Aan de huidige rijksplannen voor schatkistbankieren zijn in de ogen van BNG nog meer nadelen verbonden. Als de verplichting snel ingaat, moeten provincies en gemeenten langlopende beleggingsafspraken openbreken. Daar zitten transactiekosten en mogelijk boetes aan vast. In het geval obligaties van de hand moeten worden gedaan, kan koersverlies worden geleden.

Overgangsregeling

BNG pleit voor een overgangsregeling, waardoor overheden de tijd krijgen om zonder verlies of boetes hun vermogen te kunnen laten vrijvallen en het vervolgens bij het Rijk te kunnen onderbrengen. Een simpeler oplossing is volgens BNG aanpassing van de eurostat definitie. Rietveld: ‘Schulden van lagere overheden tellen nu wel mee in de schatkist, maar tegoeden niet.’

Kredietwaardigheid

Schatkistbankieren heeft nadelige directe financiële gevolgen voor provincies en gemeentes. Voor BNG is het gevolg dat de bank een groter beroep zal moeten doen op de kapitaalmarkt. Op zichzelf zal dat naar verwachting geen probleem zijn, onder andere vanwege de triple a ratings van BNG (hoogste erkenning van kredietwaardigheid). Op het behoud van haar triple a ratings is BNG voortdurend alert, want als hier iets misgaat wordt het voor BNG duurder om geld te lenen. En daarmee ook voor lagere overheden, want BNG zal die hogere rente moeten doorrekenen aan haar klanten.

Inkomstenderving

De Limburgse VVD-gedeputeerde Mark Verheijen heeft berekend dat de verplichte winkelnering bij het Rijk voor zijn provincie een inkomstenderving van jaarlijks 12 tot 15 miljoen euro tot gevolg heeft. De rente bij het rijk ligt 0,75 procent lager dan nu het geval is via langlopende staatsobligaties. ‘Dat geld verdampt gewoon. Het komt niet eens ten goede aan de Rijkskas; het gaat puur om gemiste rente-inkomsten.’

Een lager rendement op het provincievermogen betekent dat er ‘minder kan worden geïnvesteerd in de regionale economie en infrastructuur’, aldus Verheijen. ‘Ik begrijp de positie van de rijksoverheid, maar ons scheelt het rechtstreeks heel veel geld. We verliezen bovendien een stuk beleidsvrijheid.’

Koersverliezen

Ook Verheijen hoopt op zijn minst op een overgangsregeling, waarbij de verplichting tot schatkistbankieren ingaat op het moment dat het weggezette vermogen vrijvalt. ‘Als het in 2013 al wordt verplicht, dan moeten we op stel en sprong onze obligaties van de hand doen, waardoor we ook nog een keer met koersverliezen worden geconfronteerd.’

Grote zorgen

Het Interproviciaal Overleg (IPO) maakt zich grote zorgen over het verplicht schatkistbankieren voor provincies, gemeenten en waterschappen. ‘Dit beperkt eenzijdig de decentrale autonomie en betekent een vermindering van de rente-inkomsten van enkele honderden miljoenen euro’s per jaar voor decentrale overheden’, stelt het IPO. Het punt staat donderdag op de agenda tijdens het bestuurlijk overleg met demissionair minister Jan Kees De Jager (CDA).