Met paars naar moderne rijksdienst
Met de keuze een paars-pluskabinet te formeren is er een uitgelezen kans om eindelijk tot een moderne rijksdienst te komen. Het CDA, dat wars is van welke bestuurlijke vernieuwing of reorganisatie dan ook, doet immers niet mee.
Tel daarbij op dat er twee informateurs zijn, die uitgesproken opvattingen hebben over een eigentijdse, niet-verkokerde overheid, dan biedt de keuze voor paars-plus de beste mogelijkheid om verder te komen dan de aloude kwestie over hoeveel ministers het nieuwe kabinet moet tellen.
Politici hebben bij formaties zelden belangstelling getoond voor de organisatie van de overheid. Programmaministers worden op het laatste moment bedacht, maar de voorwaarden om succesvol te zijn, worden niet of te laat vastgelegd. Wat politici interesseert zijn de hoeveelheid ministersposten en wie welke zetel bezet.
Zelfs de voortdurende roep in verkiezingstijd dat er bezuinigd moet worden op ambtenaren, wordt nimmer gevolgd door een fundamentele aanpak om taken en regels te schrappen. Integendeel, ministers en Kamer zijn er meesters in om nieuwe regels te bedenken. Het is een aloude valkuil die de politiek steeds minder geloofwaardig maakt, want de belofte van minder bureaucratie wordt steevast ingelost met meer bureaucratie.
Die geveinsde interesse voor de organisatie van de overheid is niet meer vol te houden. Waar het echt om gaat, is het kiezen voor een fors kleinere overheid die niet de eigen organisatie centraal stelt, maar maatschappelijke problemen zoals veiligheid, welzijn, jeugdbeleid, milieu, openbare orde, klimaat en integratie.
De vertrokken secretaris-generaal voor de Vernieuwing van de Rijksdienst, Roel Bekker, gaf bij zijn afscheid een paar interessante voorzetten voor zo’n organisatorische herschikking. Die is mogelijk met een verdere vermindering van het aantal ambtenaren en door efficiënter te werken, bijvoorbeeld door tal van subsidies niet meer via Den Haag te laten lopen. Vooral dat laatste zal de VVD als anti-subsidiepartij aanspreken.
Belangrijker is dat PvdA, D66 en GroenLinks partijen zijn waarmee afspraken te maken zijn over het vernieuwen van de klassiek georganiseerde Rijksdienst. Veel meer dan CDA, SP en PVV staan deze partijen open voor een nietverkokerde probleemgerichte benadering. De VVD onder leiding van Mark Rutte pleit al jaren voor minder overheid en minder bureaucratie.
Het kan geen toeval zijn dat de twee informateurs, Rosenthal (VVD) en Wallage (PvdA), pleitbezorgers zijn van zo’n nieuwe aanpak. Rosenthal heeft vanuit zijn deskundigheid als veiligheids- en crisisbestrijdingsspecialist gepleit voor één veiligheidsministerie om zo een einde te maken aan de stammenstrijd tussen Binnenlandse Zaak en Justitie.
Wallage betoogt, sinds hij voorzitter van de Raad voor het Openbaar Bestuur is, dat de vertrouwenskloof met de burger alleen kan worden geslecht als de overheid tot een eigentijdse probleemgerichte organisatie komt. Het is aan Rutte met zijn paarse kompanen om de daad bij het woord te voegen.
Veiligheid onder 1 vleugel? Hoeveel regels en bureaucratie ook, maar alsjeblieft geen machtige Amerikaanse taferelen waar 1 persoon de macht heeft omdat deze een bepaald onderdeel bestuurt! Laat anderen maar meekijken en op de vingers tikken, helemaal niets mis mee. Dat het allemaal wat functioneler mag, absoluut, maar ook nu dient gezegd, bezuinigingen vinden alleen maar plaats daar waar gewerkt wordt en vervolgens wordt er weer een laag zwaar betaalden binnengefietst of nog erger ingehuurd of worden de bovenlagen extra toebedeeld en wordt er vervolgens gesaneerd bij degenen die het werk van hen eerder kregen opgedragen, want let wel! wie iets bedenkt (heet beleid) moet ook iets verzinnen om het uit te kunnen voeren (heet capaciteit!) en laten we wel wezen, het heet nog steeds: schrijvers blijvers, denkers rankers!
Dus wil men er echt iets aan doen, minder beleid, meer duidelijkheid of schrijf alleen wat haalbaar is binnen de financiele en capcitaire kaders!
Ik ben heel benieuwd!