Méér bureaucratie!
Gek toch dat er zo weinig oog lijkt te zijn voor het echte spektakelstuk van dit kabinet: de verbouwing van het Nederlandse openbaar bestuur. Dat is niet zo maar een verbouwing, maar meer een complete ‘make over’. Met als resultaat: minder politici en ambtenaren. Of dit ook leidt tot een meer dienstverlenende en efficiëntere overheid staat te bezien.
Een veel geuite wens van het bedrijfsleven, bij monde van VNO-NCW-voorzitter Wientjens, is dat de verschillende inspecties beter samenwerken. Zodat de VWA-inspecteur weet wat de VROM inspecteur bij een bedrijf heeft geconstateerd en dat werk niet nog eens dunnetjes over doet. Het liefst zou het bedrijfsleven met één ‘superinspectie’ zaken doen, waarin alle inspecties zijn samengevoegd. Dat lijkt mij een gedrochtelijke organisatie.
Gelukkig heeft het kabinet een verstandiger keuze gemaakt: beperkte samenvoeging in combinatie met meer samenwerking. De drie inspectiediensten van het ministerie van SZW – Arbeidsinspectie, Inspectie Werk en Inkomen en Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst – fuseren per 1 januari 2012. Tegelijkertijd worden de Inspectie Verkeer en Waterstaat en de VROM-Inspectie samengevoegd. Tot slot voegt het kabinet de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), de telecomwaakhond Opta en de Consumentenautoriteit samen. Informatie van al het inspectiewerk wordt uitgewisseld via het Inspectieloket, waar al deze partijen hun gegevens samenbrengen.
Dan het saneren van het politiek bestuur. Een dezer dagen valt er een brief in de postbus van de provinciale besturen, waarin minister Donner van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aankondigt hoe hij het middenbestuur wil hervormen. Vooruitlopend daarop hebben de provincies Noord Holland, Flevoland en Utrecht al aangekondigd dat ze willen onderzoeken of een fusie mogelijk is. Of dat er in ieder geval beter wordt samengewerkt in de uitvoering.
Daarnaast heeft Donner besloten de deelgemeenten in Amsterdam en Rotterdam in 2014 op te heffen.
Ik ga ervan uit dat bij al die fusie- en opheffingsplannen minder bestuurders komen. Tegelijkertijd kunnen de ondersteunende en beleidsvormende ambtelijke organisaties worden omgevormd en afgeslankt tot uitvoeringsdiensten. De Amsterdamse Wethouder Andrée van Es merkte naar aanleiding van het opheffingsbesluit van de deelgemeentes op: 'Het kabinet wil democratie vervangen door bureaucratie'. Dat lijkt mij een prima ontwikkeling. Zolang die bureaucratie maar klein en dienstverlenend is.
Al deze hervormingen – ik heb het dan nog niet eens over de fusies van de ministeries die al hebben plaatsgevonden bij de vorming van het kabinet – moeten ergens toe leiden. Het aardige is nu dat het kabinet geen grootse visie op de overheid heeft gepresenteerd, die alleen maar leidt tot abstracte beschouwingen van politicologen en bestuurskundigen.
Op basis van gezond verstand lijkt dit kabinet de conclusie getrokken te hebben dat er teveel politici en ambtenaren zijn, en dat dat een verstikkende werking heeft op het functioneren van de overheid: teveel plannen, te weinig uitvoering. Verminder het aantal politici en bijbehorende ambtelijke organisaties nemen automatisch ook af. Dat scheelt geld, bestuurlijke drukte en veel regelgeving.
Nu maar hopen dat dit kabinet lang genoeg in het zadel blijft om al deze veranderingen daadwerkelijk te realiseren.
Paul Lensink
Gelukkig heeft het kabinet een verstandiger keuze gemaakt: beperkte samenvoeging in combinatie met meer samenwerking. De drie inspectiediensten van het ministerie van SZW – Arbeidsinspectie, Inspectie Werk en Inkomen en Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst – fuseren per 1 januari 2012. Tegelijkertijd worden de Inspectie Verkeer en Waterstaat en de VROM-Inspectie samengevoegd. Tot slot voegt het kabinet de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), de telecomwaakhond Opta en de Consumentenautoriteit samen. Informatie van al het inspectiewerk wordt uitgewisseld via het Inspectieloket, waar al deze partijen hun gegevens samenbrengen.
Dan het saneren van het politiek bestuur. Een dezer dagen valt er een brief in de postbus van de provinciale besturen, waarin minister Donner van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aankondigt hoe hij het middenbestuur wil hervormen. Vooruitlopend daarop hebben de provincies Noord Holland, Flevoland en Utrecht al aangekondigd dat ze willen onderzoeken of een fusie mogelijk is. Of dat er in ieder geval beter wordt samengewerkt in de uitvoering.
Daarnaast heeft Donner besloten de deelgemeenten in Amsterdam en Rotterdam in 2014 op te heffen.
Ik ga ervan uit dat bij al die fusie- en opheffingsplannen minder bestuurders komen. Tegelijkertijd kunnen de ondersteunende en beleidsvormende ambtelijke organisaties worden omgevormd en afgeslankt tot uitvoeringsdiensten. De Amsterdamse Wethouder Andrée van Es merkte naar aanleiding van het opheffingsbesluit van de deelgemeentes op: 'Het kabinet wil democratie vervangen door bureaucratie'. Dat lijkt mij een prima ontwikkeling. Zolang die bureaucratie maar klein en dienstverlenend is.
Al deze hervormingen – ik heb het dan nog niet eens over de fusies van de ministeries die al hebben plaatsgevonden bij de vorming van het kabinet – moeten ergens toe leiden. Het aardige is nu dat het kabinet geen grootse visie op de overheid heeft gepresenteerd, die alleen maar leidt tot abstracte beschouwingen van politicologen en bestuurskundigen.
Op basis van gezond verstand lijkt dit kabinet de conclusie getrokken te hebben dat er teveel politici en ambtenaren zijn, en dat dat een verstikkende werking heeft op het functioneren van de overheid: teveel plannen, te weinig uitvoering. Verminder het aantal politici en bijbehorende ambtelijke organisaties nemen automatisch ook af. Dat scheelt geld, bestuurlijke drukte en veel regelgeving.
Nu maar hopen dat dit kabinet lang genoeg in het zadel blijft om al deze veranderingen daadwerkelijk te realiseren.
Paul Lensink
De hoeveelheid ambtenaren wordt namelijk ook veroorzaakt doordat "een gek meer kan vragen dan 10 wijzen kunnen beantwoorden"