Nieuwe rol burger in EU-debat

In Maastricht treffen 200 willekeurig geselecteerde Europese burgers dit weekend elkaar om te praten over de toekomst van de Europese Unie. Op iedere aanbeveling die daaruit voortvloeit, moet een antwoord komen.

De in mei vorig jaar gestarte Conference on the Future of Europe is een conferentie waar burgers, lokale, regionale en nationale en Europese politici en het sociale partners, er over praten hoe Europa slagvaardiger kan worden. Vooral de rol van de burger daarbij is nieuw. Tot nu toe was de inrichting van de Europese Unie (EU) vooral een zaak van de lidstaten en het Europees Parlement.

Selectie

In vier panels met meerdere themagroepen, zoals klimaat en digitale transformatie, praten 800 willekeurig geselecteerde burgers mee in Straatsburg, Florence, Warschau en dit weekend in Maastricht. In de Limburgse hoofdstad gaat het vooral over de plaats van de EU in de wereld en over migratie.

Huub Verhoeven is een van de willekeurig geselecteerde burgers om in Europa mee te praten. Hij is een 24-jarige student Infrastructure and security management aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen. ‘Veel mensen geloven niet dat ik toevallig geselecteerd ben terwijl ik nog nooit met politiek ben bezig geweest. Toch is het zo’, zegt de Arnhemmer.

Verbetering Unie

Dit weekeinde in Maastricht gaan burgers en experts een stapje verder in het formuleren van de aanbevelingen die
uiteindelijk in een rapport moeten komen en door de lidstaten en het Europees Parlement besproken moeten worden en moeten leiden tot verbetering in de Unie. De conclusies daarvan moeten weer dienen als mogelijke toekomstrichting van de EU.

De input wordt door plenaire vergaderingen met burgers, Europese Commissie, lidstaten en Europees Parlement besproken en rond de zomer trekken de Europese instituties hun conclusies. De Conferentie wordt net als veel lokale participatieprogramma’s al doende opgebouwd. Maar Guy Verhofstadt, als liberale Europarlementariër een van de leidende figuren van de Conferentie, heeft wel gezegd dat op iedere aanbeveling van de burgers een antwoord moet komen.

Sturing

Eurocriticus Michiel Hoogeveen en afgevaardigde van JA21 heeft het idee dat er van bovenaf wordt gestuurd. JA21 zit in de conservatieve ECR groep in het Europees Parlement heeft net als de SGP – collega van JA21 in ECR – niet zoveel met het proces. Hoogeveen: ‘Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat er sprake is van enige sturing van de deelnemers van de burgerpanels. Om te beginnen bij de nationale burgerpanels, waarvan vele vertegenwoordigers Euro-federalistisch zijn. Daarnaast is er bij de mensen die horen tot het EU-burgerpanel een fenomeen waarbij deelnemers vooraf toch een gevoel hadden over de EU, bij de meesten positief, bij enkelen negatief. Maar ik vermoed dat de laatste groep zich minder snel akkoord zullen verklaren om deelnemer te zijn aan de Conferentie.’ Overigens vermoeden deelnemers dat hardcore tegenstanders zich niet genoodzaakt zullen zien om mee te doen en om er hele weekends in te steken.

Conclusies

Voor Verhofstadt is de vervolgprocedure duidelijk. Er komen conclusies die gezamenlijk worden aangenomen, waarbij minstens de vier ‘pijlers’, burgers, lidstaten, Europees Parlement en Europese Commissie het erover eens moeten zijn. ‘Daarna zal opvolging en uitvoering verzekerd moeten worden. Dat zal uiteraard niet gemakkelijk zijn, maar de druk om tot resultaten te komen is zeer groot: ze zijn allemaal betrokken bij het hele proces, van concept en organisatie tot debatten tot conclusies, dus niemand kan beweren dat het ‘niet hun Conferentie is.’

Hoe de balans van de aanbevelingen precies wordt opgemaakt, is nog niet bekend. Het idee is dat later in de zomer het Franse EU-voorzitterschap met de lidstaten met conclusies komt.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 3 van deze week.