‘Volksvertegenwoordiger zijn is het mooiste wat er is’
De 'oude' Tweede Kamer neemt vandaag afscheid. Onder hen een burgemeester uit Zaltbommel, een wethouder uit Helmond en een raadslid uit Zwolle. Vier jaar geleden verruilden zij de lokale politiek voor de landelijke. Binnenlands Bestuur vraagt naar hun ervaringen.
Vier jaar geleden werden een burgemeester uit Zaltbommel, een wethouder uit Helmond en een raadslid uit Zwolle Kamerlid. Vandaag vertrekken ze, net als veel andere Kamerleden, weer uit Den Haag. Al hoopt voormalig wethouder Paul Smeulders (GroenLinks) nog op een nieuwe periode. Tot er een nieuw kabinet is geformeerd, blijft hij ‘wachtkamerlid’.
DE WETHOUDER
‘Ik denk dat ik in het Guinness book of records kom’, grapt Smeulders (33). In zowel 2017 als dit jaar valt hij door voorkeurstemmen die op andere partijgenoten zijn uitgebracht als Kamerlid buiten de boot. Dit jaar stond hij op plek acht; GroenLinks haalde precies acht zetels. Maar de nummers negen en tien op de lijst van zijn partij kregen meer voorkeurstemmen dan Smeulders. Alleen als GroenLinks tot een nieuw kabinet toetreedt, maakt hij kans. Vier jaar geleden dacht Smeulders Kamerlid te zijn, maar had ook toen door voorkeurstemmen op andere partijgenoten het nakijken. Een jaar later kwam zijn jongensdroom alsnog uit. Omdat partijgenoot Linda Voortman naar Utrecht vertrok om er wethouder te worden, kwam hij alsnog in de Kamer.
Kwetsbare wijken
‘Het is voor mezelf heel erg balen’, stelt Smeulders. Hij was zo lekker op dreef en had nog zoveel plannen. ‘Mijn ambitie was en is om als goed Kamerlid het verschil te kunnen maken.’ De afgelopen drie jaar is dat gelukt, vindt hij, zelfs vanuit de oppositie. GroenLinks heeft met het kabinet een aantal akkoorden gesloten waarbij hij een actieve rol heeft gespeeld. Niet alleen het pensioenakkoord, maar ook het woonakkoord. ‘Het meest trots ben ik op het Volkshuisvestingsfonds.’ Samen met PvdA-Kamerlid Henk Nijboer diende hij daartoe een amendement in dat eind vorig jaar is aangenomen. ‘Hiermee komt 450 miljoen beschikbaar voor kwetsbare wijken. Gemeenten kunnen daar plannen voor indienen.’ Zijn lokale ervaring heeft daarbij geholpen. ‘Ik weet dat het daar, in de wijken, moet gebeuren.’
Concrete onderwerpen
Zijn lokale roots heeft hij in zijn werk als Kamerlid beslist niet verloochend. ‘Met een aantal andere partijen heb ik een amendement ingediend om in de Omgevingswet de positie van gemeenteraden te versterken. Dat amendement is aangenomen.’ Toen in Helmond een kwestie speelde rondom een buisleidingtracé voor gevaarlijke stoffen, heeft hij eraan bijgedragen dat het tracé uit de Nationale Omgevingsvisie is geschrapt. ‘Ik kende de situatie en wist dat het een gevaarlijk tracé was. Als Kamerlid kun je af en toe op concrete onderwerpen het verschil maken.’
Uitvergroten verschillen
Als GroenLinks niet aan een nieuw kabinet gaat deelnemen en Smeulders niet in de Kamer terugkeert, is het tijd om na te denken over de toekomst. ‘Ik wil dan graag terugkeren in het lokale bestuur of ik ga weer bij een maatschappelijke organisatie werken.’ Smeulders heeft zijn parttime wethouderschap in Helmond jarenlang gecombineerd met een baan bij Natuurmonumenten. ‘Het mooie van het werk in de lokale politiek is dat je dicht bij de mensen staat en verbinding maakt’, vindt Smeulders. ‘Als wethouder ga je met elkaar in gesprek en probeer je verschillen te overbruggen. In Den Haag worden de verschillen juist vaak uitvergroot. Je moet je eigen partij veel meer laten zien dan in de lokale politiek.’ Toch hoopt hij op een snelle terugkeer in de Kamer. ‘Het is super eervol om Kamerlid te zijn en ik vind het fantastisch om te doen.’
DE BURGEMEESTER
Albert van den Bosch, tot vier jaar geleden burgemeester van Zaltbommel, beaamt dat volmondig. ‘Het is interessant en bijzonder werk.’ Het vertrek van het VVD-Kamerlid (65) uit de Kamer is zijn eigen keuze. Toch gaat hij met een dubbel gevoel weg. ‘Volksvertegenwoordiger zijn is het mooiste wat er is, of dat nu op landelijk en lokaal niveau is.’ Spijt van zijn overstap van de lokale naar de landelijke politiek heeft hij totaal niet. ‘De afgelopen vier jaar heb ik me als een jongetje in een snoepwinkel gevoeld.’
Initiatiefwetsvoorstel
Ook Van den Bosch heeft in de afgelopen vier jaar naar eigen zeggen veel bereikt. Zijn wapenfeiten zijn niet allemaal zichtbaar. ‘Ik heb veel achter de schermen bijgedragen.’ Zijn allerlaatste wapenfeit kan hij tot zijn spijt niet tot het einde toe meemaken. De Eerste Kamer heeft vorige week het initiatiefwetsvoorstel van hem en mede-indiener Harry van der Molen (CDA), tot het schrappen van de verplichting voor raads- en Statenleden om commissies voor te zitten, in eerste termijn behandeld. Het wetsvoorstel is onder meer bedoeld om overbelaste raadsleden werk uit handen te nemen. Aanvankelijk zou het debat vandaag worden voortgezet, maar wordt na 11 mei opnieuw geagendeerd. ‘Het is jammer dat ik de afronding van dit voorstel, waaraan ik drie jaar heb gewerkt, niet als Kamerlid kan meemaken, maar het gaat om de inhoud.’
Lokale ervaring waardevol
De lokale democratie zat, naast defensie, in zijn portefeuille. De afgelopen vier jaar heeft hij onder meer aan herindelingen, de rol van de burgemeester en de versterking van de positie van gemeenteraden gewerkt. ‘Ik heb me onder meer met het nu vigerende beleidskader herindeling bemoeid. Dat gaat uit van herindelingen die zoveel mogelijk ‘van onderop’ moeten komen. Dat vind ik heel belangrijk. Ook heb ik me hard gemaakt voor de mogelijkheid om herindelingen tussen gemeenten uit verschillende provincies mogelijk te maken.’ Zijn ervaring als burgemeester zijn volgens Van der Bosch waardevol geweest in deze discussies.
Tussentijdse verkiezingen
Hetzelfde geldt voor de bevriezing van de opschalingskorting. Als het aan hem ligt wordt ook het lokaal belastinggebied verruimd, maar daarover is de VVD verdeeld. ‘Het ligt in mijn partij fiftyfifty.’ Mede op zijn aandringen is in het verkiezingsprogramma opgenomen dat in gemeenten tussentijdse raadsverkiezingen kunnen worden gehouden als de verhoudingen zo ernstig zijn verstoord dat besturen vrijwel onmogelijk is geworden. De VVD luistert echter niet altijd naar noodsignalen vanuit gemeenten. De liberalen willen het gemeentefonds met slechts een half miljard verruimen. ‘Het is een moeilijke afweging, maar ik besef echt wel dat er iets moet gebeuren. Het geld kan echter maar een keer worden uitgegeven. Geld dat naar gemeenten gaat, kan niet aan bijvoorbeeld zorg of onderwijs worden besteed.’
Agenderen
Het Kamerlidmaatschap was ook niet alleen maar feest, ‘bekent’ Van den Bosch. ‘Ik miste het directe contact met mensen, met inwoners. Dat is het mooiste wat er is.’ Lastig vindt hij ook dat je als Kamerlid alleen onderwerpen kunt agenderen, terwijl je als bestuurder veel eerder zaken voor elkaar kunt krijgen, makkelijker het verschil kunt maken. ‘Ook dat heb ik gemist.’ De afstand tussen ‘Den Haag’ en rest van het land is groot, zo heeft hij nu van beide kanten meegemaakt. ‘Als Kamerlid moet je veel tijd stoppen in contact met de rest van Nederland.’
Moeilijke klus
Van den Bosch stopt dan wel als Kamerlid, maar niet meer werken. ‘Ik ben gezond en zit barstensvol energie.’ Een vaste baan ambieert hij niet, maar voor een waarnemend burgemeesterschap is hij wel te porren. ‘Dat zou leuk zijn. Ik wil hard werken en ga een moeilijke klus niet uit de weg, maar ik wil ook tijd hebben om te genieten.’
HET RAADSLID
‘Voor mij persoonlijk is het geen schok dat ik niet terugkeer’, vertelt de 41-jarige Frank Futselaar (SP). Hij maakte vier jaar geleden de overstap naar ‘Den Haag’. Van 2010 tot 2017 was Futselaar raadslid in Zwolle en van 2011 tot 2015 was hij Statenlid in Overijssel. Vorige zomer nam hij het besluit niet voor een nieuwe Kamerperiode te gaan. ‘Een dringende reden had ik daar niet voor, maar ik wilde liever weer gaan lesgeven.’
Schuldenstelsel
Minder leuk aan het Kamerlidmaatschap vond hij dat je je als Kamerlid in en aan de media moet ‘verkopen’. Dat ligt hem niet erg. Hij kijkt wel met tevredenheid terug naar de afgelopen vier jaar. ‘Ik heb namens de SP met het kabinet onderhandeld over de stikstofwet. Die wet is uiteindelijk aangenomen. Die wet was ook hard nodig, ook al is deze nu verre van ideaal.’ Trots is hij ook op zijn initiatiefwetsvoorstel om het leenstelsel voor studenten af te schaffen, dat Futselaar ‘schuldenstelsel’ noemt. Zijn initiatiefwetsvoorstel ligt nog bij de Raad van State; hij zal hem dus nooit zelf kunnen verdedigen. ‘De invoering van het leenstelsel was voor mij een belangrijke reden om de Kamer in te gaan.’
Weerbarstige praktijk
Zijn lokale, maar vooral provinciale ervaring heeft hem de afgelopen vier jaar geholpen. ‘Vanuit de gemeente krijg je mee dat de praktijk weerbarstig is. Als Kamerlid met lokale ervaring kijk je dan veel meer of Haagse wetten in de praktijk wel gaan werken in gemeenten en provincies’, aldus Futselaar. Vanuit zijn tijd als provinciaal politicus weet hij dat ‘provincies niet de meest dynamische overheidslaag zijn. Bij de aanpak van stikstof moeten er snel slagen worden gemaakt. Dat staat soms haaks op het tempo waarop de provincie werkt’, stelt hij. Vanuit Den Haag moet er dus druk op de provinciale ketel worden gezet. ‘Als je alleen Haagse ervaring hebt, denk je daar niet over na.’
Politiek verlof
Lang stilzitten is er voor Futselaar niet bij. Donderdag begint hij weer met lesgeven aan de Saxion hogeschool in Enschede. Binnen de opleiding Creative Business gaat hij politicologie doceren. Daar werkte hij ook voordat hij naar Den Haag vertrok. ‘Ik had politiek verlof.’ Voorlopig laat hij de politiek voor wat ze is. ‘Jarenlang heb ik lange dagen gemaakt. Ik combineerde het raads- en Statenlidmaatschap altijd met een baan. Het is wel even welletjes.’
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Niet het type politici en leiders van een kaliber, die een land hard nodig heeft.
Dagenlang nu mee bezig tijdens een pandemie. Laat men die tijd besteden aan een goed protocol, die nu niet meer is dan: Tweede Kamer heeft initiatief, maar als je een aantal fractievoorzitters hoort wil men het liefst de hele coalitievorming hoe dan ook van A tot Z kunnen volgen met hun neus overal erbovenop, hetgeen voorheen ook nooit gebeurde toen de Koning nog aan zet was.
De Kamer heeft haar eigen huiswerk niet eens goed gedaan door een goed protocol niet klaar te hebben liggen, nadat dit weggetrokken is bij de koning en dan deze weerzinwekkende vertoning jegens Mark Rutte opvoeren? Coalitievorming is feitelijk onmogelijk geworden. Elk kattebelletje, elke app moet men nu weten? Hoe gek wil je het hebben? Heeft het land deze idioterie verdiend?
Steekvlam politiek en lekker weer op Mark Rutte los gaan, die oppositie partijen en concurrenten graag willen weghebben, maar recent wel veel mandaat van kiezers heeft gekregen!
Straks gaan zeer wel mogelijke coalitiepartners weer de staarten intrekken. Wat een weerzinwekkend politiek theater en ik heb voor diverse fractieleiders, nul respect meer over, bah!
De verkiezingen in deze tijd vond ik al niets en vreesde voor ondermijning van team ministers in campagne en nog erger in coalitievorming in deze multi crises tijden. Wat zich nu afspeelt in de Kamer slaat alles, Nederland onwaardig en helemaal internationaal een flater van jewelste!
De heer Pechtold in het programma De Vooravond zag alleen maar drenkelingen. Hij verwoordde het perfect. In elke coalitievorming worden zaken en namen besproken stelt hij. Staatsrechtdeskundige bij Nieuwsuur, de heer Voerman vanavond stelt, dat er helemaal geen regels zijn m.b.t. verkenning. Dat Mark Rutte als fractieleider en lijsttrekker geen motie van wantrouwen staatsrechtelijk kan krijgen. Een collectieve hysterie. Weg een ordentelijk nieuw kabinet, wat zonder dit schandelijk vertoon van de Tweede Kamer toch al moeilijk genoeg was. Waar gaat het dus weer om? Eigen profilering, theater, bloedhonden gedrag en allerminst het landsbelang.
Het gaat wel om, waar men uiteindelijk als coalitie mee naar buiten komt. De betreffende leden van partijen moeten daarmee akkoord gaan. Zijn kiezers niet tevreden daarmee, merkt men dat bij volgende verkiezingen!
Hoekstra had regie in handen m.b.t. de heer Omtzigt. Niemand kan wat Omtzigt betreft om Hoekstra als betrokkene bij de coalitievorming heen. Die naam op een A-4tje vormt enkel een rancuneuze, concurrentiele en jaloerse honkbalknuppel jegens Mark Rutte.
De voorzitter van de ROB heeft een probleem tussen politiek, bestuur en burgers al erkend en vastgelegd, met zovelen anderen inmiddels. Elke keer wordt die top van de ijsberg erbij gesleept van de toeslagen affaire en onvermijdelijk de naam van Pieter Omtzigt. Het gaat over een patroon wat scheef is gegaan is een proces van 30-40 jaar en wat men aan Rutte wil ophangen. Aan de praattafels van de "publieke" omroep ook weer de geestverwanten van het anti-Rutte front. Dat de heer Pechtold nog zijn visie tussen de contra meningen aan tafel mocht geven, is nog een wonder te noemen.
De campagnemodus ging voluit weer aan. Denkt men nou werkelijk dat meerderheid Nederlanders zich druk maakt om die aantekeningen? Het is weer als vanouds in de Tweede Kamer en dan het woord geloofwaardigheid politiek in de mond durven nemen als honkbalknuppel op Rutte? Meerderheid burgers willen m.i. zo gauw mogelijk een goed functionerend kabinet en aanpak Coronacrisis, i.p.v deze heksenjacht op wat in feite? Nu zijn alle onderlinge verhoudingen wel totaal verziekt.
Indien Rutte zou moeten vertrekken, Hoekstra en Kaag eveneens, omdat met deze mensen als onderhandelaars vice premiers, geen coalitie die elkaar nog vertrouwt meer mogelijk is. Deze Tweede Kamer verdient niet het laatste woord. Laat dat dan maar over aan de kiezers zo snel mogelijk, of Mark Rutte wel of niet als premier verder gaat.
Pieter Omtzigt wordt heilig verklaard (dat mag nu ook wel eens stoppen) en deze premier collectief gedemoniseerd (dat moet ook stoppen). Geen van zijn criticasters had dit land door de crises kunnen loodsen sinds 2008, zonder dat we continue vallende kabinetten hebben gehad zoals in Italië. Bij lange na had- en heeft niemand verder in huis wat voor enige regeringsstabiliteit met 4 partijen nodig was en is. De huidige coalitie stond al onder spanning! Komende 4 jaar zijn erop of eronder jaren voor Nederland en EU en Euro.
Dit is exact de collectieve framing, of erger nu, demonisering van Mark Rutte. En dat lukt een relatief klein groepje, binnen groot deel elite in politiek en geestverwanten daarbuiten, angstwekkend goed.
De media gaat daar DOL enthousiast in mee en het dikke riool dat door social media loopt.
Dit is niet doorsnee Nederland, maar door een eng smaldeel, gedomineerd Nederland. De kloof is breed en diep tussen Tweedekamer en huiskamers en media over het algemeen. Dat is afgelopen week pijnlijk weer eens bevestigd. Niet de echt grote zaken aanpakken, maar zich steeds verliezen in steekvlam politiek, met hun egotripperij en partijbelangen en de aandacht van zichzelf afleidend door een gezamenlijke zondebok uit te zoeken. Mark Rutte is dan ideaal voor ieder die hem weg wil hebben. Dan denkt men vanuit dat front het zelf allemaal veel beter te kunnen regelen. Dat is een collectieve psychose, met een giga zelfoverschatting, dat varkentje beter te kunnen wassen. Blijkbaar heeft het electoraat recent daar niet in geloofd en Mark Rutte een enorm mandaat gegeven, ondanks het collectieve afkraken van de man.
Nu hebben anti dit en anti dat groepen, nog meer stukken vlees vanuit dit lage niveau parlement toegeworpen gekregen en met name via de talrijke fractieleiders. Bovenaan is door hen de anti-Rutte groep royaal bediend. Ik hoop dat het voor die fractieleiders en hun partij een boemerang gaat worden. Op dit lage handelen kan geen zegen rusten en mag geen zegen rusten! Deze door hen zelf gecreëerde politieke ramp had als aanleiding, wat inkt op een stuk papier! Het is te verachtelijk voor woorden. De grote donderwolken boven hun hoofden zagen fractieleiders niet eens. Die blijven nog lang hangen met alle nefaste gevolgen van dien voor het land.
Het is een heel klein kunstje, zoals ook gebleken is met Fortuyn, om mensen in een gezamenlijke aanvalslinie te demoniseren.
Nederland is al enige tijd weer terug naar de kleingeestigheid, die de culturele revolutie van de jaren 60 van de vorige eeuw nou juist wilde omturnen, maar daar een andere vorm van kleingeestigheid voor terug is en de veroorzakers en toejuichenden hebben geen clou in hun mist varend, tot alles in chaos belandt. Dan zitten we met zijn allen diep in de ellende en dat punt nadert.
10 jaar met giga crisis, na giga crisis, bezig zijn als premier en 80 uur per week werkend en dan hoor je zielig achterelkaar geplakt voortdurend als een mantra, wat Mark Rutte allemaal wel niet voor "doodzondes" is begaan. Als je alle lagen er vanaf pelt die eromheen zijn gebouwd, blijft er weinig van over. Contextueel kan men al niet meer denken. Alleen maar kleingeestig inzoomend en aloude primitieve reflex, dat iets of iemand ervoor moet boeten en de lucht daarna helemaal geklaard is voor hen zelf. De geschiedenis laat steeds dit enge patroon zien.