Lobbyisme

Op 21 oktober was ik op het symposium van de Utrechtse juridische faculteitsclub “Sirius Playground”. Het thema was lobbyisme. Op het podium zat ik met een Brusselse lobbyist en een wetgevingsjurist die de invloed van een lobby op het wetgevingsproces kon duiden.

Ik mocht deze jonge juridische talenten onderhouden over integriteit, de draaideur, de afkoelingsperiode, Van Rey en Jack de Vries. Terloops ging het ook over de onlangs gestarte interessante tv-serie van Rick Nieman over de Haagse lobby.

De slimmerds in de zaal prikten overal lekker doorheen. Goede vragen bleven soms deels onbeantwoord. Hoe bijvoorbeeld rekening te houden met de gerechtvaardigde belangen van de mindervermogenden die zich geen duur lobbykantoor kunnen veroorloven? Moet de overheid geen moreel appél doen op oud-bewindslieden die zich ruim binnen de termijn van twee jaar verbinden aan lobbykantoren die portefeuilles beheren waar de “insider” bewindslieden zojuist van zijn afgehaald?

Die laatste vraag was voor mij. Ik kwam niet verder dan stamelen dat je het bestuur krijgt dat je verdient en dat de top het goede voorbeeld moet geven. Als Jack de Vries week na week bij Pauw en Witteman guitig mag verhalen over zijn schelmenstreken als spindoctor, weten we dat het toch wel opletten is als hij op het pluche terecht komt. Waar hij pas vanaf ging na de escapades met een ondergeschikte, dat moet je immers melden bij het ministerie van Defensie en dat hadden deze geliefden niet gedaan.

Thuisgekomen de Nieman-aflevering over de JSF lobby nog eens bekeken. En de draaideur-regeling van Defensie: 'Voormalige Defensiemedewerkers worden niet geaccepteerd als zakelijke gesprekspartner van of namens een commerciële partij gedurende een periode van twee jaar na beëindiging van hun dienstverband'. Rick Nieman vroeg hiernaar en Jack had weer die guitige blik: 'Je moet natuurlijk niet je eigen ministerie belobbyen, dat was ook niet nodig, die waren al voor' en 'ik ben er ook altijd open over geweest'.

Jammer dat Rick niet doorvroeg. Die openheid is immers niet relevant, want het is aan Defensie om iemand aan tafel te weigeren, gedurende twee jaar of zelfs ad infinitum. Maar als een “insider” binnen twee jaar aan andere tafels zit, kan Defensie daar weinig aan doen. Dus moet zo’n oud-bewindspersoon zelf dat inzicht opbrengen. Voormalige bewindslieden moeten voorzichtig zijn met het kapitaliseren van hun oude stiel en netwerk, al was het maar vanwege de eigen imago schade en het aanzien van het ambt.

Hans Groot is adviseur van het Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers