Kwart nieuwe Kamerleden ‘lokaal’

De nieuwe Tweede Kamer heeft een sterk ‘lokaal’ karakter. Een kwart van de kersvers gekozen Kamerleden heeft op dit moment nog een functie als bestuurder of volksvertegenwoordiger, of heeft deze recent opgezegd voor het Kamerlidmaatschap. Met name bij de PVV moeten veel Kamerleden de keuze maken tussen een dubbelfunctie of het verlaten van de lokale politiek. De nieuwe, 37-koppige fractie telt maar liefst twintig lokale politici.

Korte lijst

Hidde Heutink, nummer 36 op de PVV-lijst, had waarschijnlijk nooit verwacht dat hij in de Tweede Kamer zou komen. Sterker nog: een week geleden liet het raadslid uit Enschede verheugd weten dat hij ‘meer tijd wil vrij maken voor zijn gezin’, en dat hij daarom stopt als beleidsmedewerker bij de PVV in het verre Den Haag.

Toch gaat de lokale fractievoorzitter aan de slag als Kamerlid, wellicht ook met de korte lijst van de partij in het achterhoofd. Met 37 zetels in de Kamer en 45 kandidaten op de lijst zijn er maar weinig vervangers voor PVV-Kamerleden die het kabinet in gaan of om andere redenen de Tweede Kamer verlaten. ‘That escalated quickly’, verzucht Heutink op LinkedIn.

Heutink heeft nog niet bekendgemaakt of hij zijn zetel in Enschede opgeeft. De onverwacht grote winst voor de PVV zorgt in sommige gemeenten en provincies voor grote veranderingen. In Zoetermeer vertrekt de voltallige PVV-fractie naar de Tweede Kamer. Dit tot verdriet van Hilbrand Nawijn, oud-LPF’er en nu raadslid voor een lokale partij. Volgens hem zijn het Kamerlidmaatschap en het raadslidmaatschap goed te combineren: ‘je moet je tijd goed verdelen’.

Dubbelfuncties

Jeremy Mooiman, een van de Zoetermeerse PVV-raadsleden, zit tevens in de Provinciale Staten van Zuid-Holland. Of hij die positie opgeeft, is onbekend. Mooiman is niet het enige kandidaat-Kamerlid dat eerder al een dubbelfunctie voor de PVV had. Willem Boutkan, Jeanet Nijhof, Marco Deen, Patrick van der Hoeff en René Claassen zijn zowel Statenlid als raadslid.

Nummer 7 op de PVV-lijst Marjolein Faber is niet alleen in de Gelderse Staten, maar ook in de Eerste Kamer fractievoorzitter. Faber verlaat als zij haar zetel in de Tweede Kamer inneemt in ieder geval de Eerste Kamer. Vooralsnog volgt de in opspraak gekomen ex-verkenner Gom van Strien haar daar op als fractievoorzitter. Naar alle waarschijnlijkheid vertrekken ook alle Gelderse PVV-Statenleden naar de Tweede Kamer.

Thuisbasis

Bij rivaal GroenLinks-PvdA zijn er net als bij de PVV veel lokale politici verkozen. De partij valt op door de voorkeursstemmen voor kandidaten met een ‘regionale’ achtergrond. Habtamu de Hoop, sinds 2021 Kamerlid en daarvoor raadslid in Súdwest-Fryslân, kreeg in Friesland meer dan 12.000 stemmen. De Tilburgse wethouder Esmah Lahlah en de Weertse oud-wethouder Geert Gabriëls, tevens Statenlid, haalden in hun thuisbasis de meeste stemmen binnen. Lahlah wist zelfs bijna twee keer zo veel kiezers voor zich te winnen als lijsttrekker Frans Timmermans.

PVV en GroenLinks-PvdA zijn met afstand de grootste leveranciers van lokale politici. Voor de VVD zijn er drie gekozen, van de twintig zetels voor NSC zal er eentje door een lokale politicus worden bezet. Andere partijen hebben één of geen lokale politicus aangeleverd. NSC’er Aant Jelle Soepboer geeft zijn positie als wethouder in Noardeast-Fryslân op voor een Kamerzetel. Ook onder de GroenLinks-PvdA’ers hebben de meeste kandidaat-Kamerleden al bekendgemaakt hun lokale functie op te geven. Esmah Lahlah woonde vorige week haar laatste raadsvergadering in Tilburg bij, Geert Gabriëls zwaaide al in september af als Statenlid.

Volksverlakkerij

Of Mikal Tseggai, raadslid voor de PvdA in Den Haag, actief blijft in de lokale politiek, is nog onbekend. Als zij aanblijft, is zij niet de enige Haagse volksvertegenwoordiger die ook in de Tweede Kamer zit. Gideon van Meijeren combineert sinds 2022 het raadslidmaatschap voor de eenmansfractie van Forum voor Democratie met het Kamerlidmaatschap.

Dat dat lastig kan zijn, toont zich in zijn afwezigheid. Van Meijeren kwam tot nu toe bij 248 van de 1333 stemmingen niet opdagen. Dat is een unicum in Den Haag, waar raadsleden zelden afwezig zijn. Van Meijerens collega Richard de Mos (Hart voor Den Haag), zelf oud-PVV’er, vindt dat dubbelfuncties alleen moeten kunnen als je je voor beide inzet: ‘Anders is het volksverlakkerij’.