Kleine zorgorganisatie? Check geregeld je toekomstbestendigheid

Hoog ziekteverzuim, een slechte financiële positie en niet altijd de kwaliteit op orde. Het moge duidelijk zijn: de ouderenzorg verkeert in zwaar weer. Benchmarkonderzoek laat zien dat kleinere zorgorganisaties – met één of twee locaties – zich hierin beter staande houden dan grotere. Maar ook zij zijn kwetsbaar. Adviseur Piet van Zijl raadt bestuurders en toezichthouders daarom aan regelmatig te toetsen of hun zorgorganisatie nog toekomstbestendig is.

Maar eerst: wat is er precies gaande? De afgelopen jaren is de ouderenzorg geconfronteerd met een steeds zwaardere zorgvraag. Medewerkers ervaren een grotere werkdruk en daardoor is het ziekteverzuim hoger dan in welke sector ook. Daarnaast leidt ruim een kwart van de verpleeghuizen verlies en heeft meer dan een derde van de zorgorganisaties de kwaliteit niet op de rit. In een benchmark scoren kleinere organisaties wel opmerkelijk goed qua bedrijfsvoering en kwaliteit. Ze zijn immers flexibeler, toegankelijker, overzichtelijker en vaak ook innovatiever. En omdat ze lokaal zijn ingebed, kunnen ze werken binnen netwerken, de doelgroep betrekken en mantelzorgers en vrijwilligers aan zich binden. Stuk voor stuk zaken die ouderen op prijs stellen.

Volgens Piet van Zijl is het daarom een groot goed om de zelfstandigheid van deze kleine zorgorganisaties te behouden. “Toch zie ik hen met de regelmaat van de klok fuseren. Waarom? Vooral door de gevoelde kwetsbaarheid. Kom je als kleine organisatie in de problemen, dan moet je jezelf tenslotte aan de eigen haren uit het moeras trekken. En dat is een vrijwel onmogelijke opgave. Voor bestuurders en toezichthouders is het dus slim om de toekomstbestendigheid van de organisatie te blijven checken. Met als uitgangspunt om het zélf te bolwerken; al dan niet samen met anderen. Alleen wanneer dit geen soelaas meer biedt, worden fusiescenario’s actueel.”

Toekomstcheck op vier punten
Hoe beoordeel je nu of je organisatie de toekomst met vertrouwen zelfstandig tegemoet kan treden? Dat doe je op vier punten, adviseert Piet.

1. Kwaliteit: “Gastvrijheid zit in de genen van kleinere zorgorganisaties; planmatig en protocollair werken veel minder. De van oorsprong vooral verzorgingshuizen moeten daarin hun deskundigheid op peil brengen en houden. Dat is echt een basisvoorwaarde. Huur desnoods externe professionals in of werk samen met andere partijen. Zo voorkom je dat een fusie nodig is om kwalitatief weer in control te raken.”
2. Zorgvraag: “Vaak hebben kleine organisaties een specifieke doelgroep. Hoe ontwikkelt zich in die groep de vraag naar zorg? Blijft de instelling aantrekkelijk genoeg qua aanbod, identiteit, kleur en huisvesting? En is zij in staat de juiste productieafspraken te maken? Als er serieuze uitdagingen ontstaan, kan een kleine instelling niet – zoals een grotere organisatie – bijvoorbeeld gebouwen of eenheden afstoten. Hoe je je positie dan wel kunt versterken? Door jezelf goed te profileren en te zorgen voor lokale inbedding.”
3. Financiën: “Om als organisatie financieel op orde te zijn, moeten exploitatie, solvabiliteit, liquiditeit en kredietwaardigheid kloppen. Ook op termijn. Grijp bij problemen tijdig in. Want als je daarmee wacht, zijn veel hardere ingrepen nodig. En die zijn dan misschien alleen nog maar mogelijk door te fuseren. Je raakt er niet alleen je zelfstandigheid door kwijt, maar ook je positie in het fusieproces. Er is dan feitelijk sprake van een overname, met alle negatieve gevolgen van dien.”
4. Governance: “Meer dan bij grote zorgorganisaties vertegenwoordigt de bestuurder de waarden en visie van de kleine instelling. Het is daarom belangrijk je voortdurend de vraag te stellen of je organisatie voldoende bestuurlijke kwaliteit blijft aantrekken. Ook binnen de soms beperkte financiële mogelijkheden. De kwetsbaarheid op dit gebied kun je natuurlijk opvangen met een bestuurlijk samengaan, maar dat hoeft niet. Blijf in gesprek over de benodigde kwaliteiten en voorwaarden, en over de manier waarop je deze kunt realiseren.”

Support nodig?
Wil je als bestuurder of toezichthouder de toekomstbestendigheid van jouw kleinere ouderenzorgorganisatie versterken? KplusV staat je daarin graag bij. Dat doen we al jaren met veel enthousiasme voor een groot aantal organisaties. Onze adviseur Piet van Zijl kan je er alles over vertellen.

Jouw kleinere zorgorganisatie toekomstbestendig maken? Ik sta je graag bij.
drs. Piet van Zijl, 06-27 08 55 80 / vanzijl@kplusv.nl