Stuur je toekomst met scenario-onderzoek

Uitkomsten helpen weloverwogen keuzes te maken.

Op wat nu gebeurt of al gebeurd is, hebben we geen invloed meer. Maar de toekomst kunnen we nog enigszins sturen. Met scenario-onderzoek bijvoorbeeld. Deze methode zet mogelijke toekomstsituaties naast elkaar. Handig voor organisaties. Om zich voor te bereiden of om onderbouwde beslissingen te nemen.

De kracht van scenario-onderzoek is dat de mensen binnen een organisatie loskomen van de waan van de dag. Door het beschrijven en bespreken van mogelijke toekomstbeelden, worden hun verbeeldingskracht en intuïtie geactiveerd. En door terug te redeneren vanuit de toekomst naar het heden, krijg je kansen, keuzes en dilemma’s scherper. Zo kun je een toekomstbestendige strategie ontwikkelen.

In vijf stappen
Hoe en wanneer je scenario-onderzoek het beste kunt inzetten, hangt natuurlijk af van je precieze vraag. In een onderzoek voor bijvoorbeeld een gemeentelijke toekomstvisie krijg je te maken met veel variabelen, trends en gebeurtenissen, die je stuk voor stuk in beeld moet brengen. Is een vraag specifieker, dan hoef je minder relevante aspecten te analyseren. Grofweg bekeken loopt elk scenario-onderzoek wel langs dezelfde lijnen:

1. Inventariseer welke dilemma’s of onzekerheden er bestaan rondom je vraagstuk.
2. Breng vervolgens de belangrijkste toekomstscenario’s in kaart.
3. Beschrijf al deze scenario’s.
4. Ontwikkel per scenario een strategie, inclusief de gevolgen en noodzakelijke acties.
5. Bedenk bij elk scenario welke signalen eraan vooraf zullen gaan. Als je die signalen later dan ook echt waarneemt, kun je tijdig bijsturen.

Interactieve sessies
KplusV voerde inmiddels voor meerdere organisaties zo’n scenario-onderzoek uit. Hierbij betrekken we niet alleen de organisatie zelf, maar ook belangrijke stakeholders. In interactieve sessies werken we met elkaar de scenario’s uit en brainstormen we over de consequenties en te ondernemen acties. Natuurlijk bestuderen we ook de documenten die gaan over het vraagstuk, de organisatie, trends en ontwikkelingen.

De afgelopen jaren hielpen we verschillende gemeenten (waaronder Boxtel, Gilze en Rijen, en Oldenzaal) hun toekomstvisie neer te zetten. Door met een scenario-onderzoek potentiële toekomstscenario’s te vergelijken, kunnen de gemeenten nu sturing geven aan hun besluitvorming. Voor vier West-Twentse gemeenten (WT4) ontwikkelden we scenario’s rondom hun onderwijs- en ingenieursbureautaken. Hierin zetten we van elk scenario de voor- en nadelen onder elkaar, zodat WT4 kon kiezen voor de meest wenselijke optie.

Landelijk en provinciaal
Ook voor de provincie Drenthe deden we een scenariostudie. De vraag was welke risico’s de provincie liep met een van haar stortplaatsen. Met de onderzoeksuitkomsten als basis nam de provincie besluiten om de risico’s te verkleinen en beheersen. Op landelijk niveau verkende KplusV de toekomstmogelijkheden voor interministeriële organisaties. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als deze organisaties ophouden te bestaan? We vertaalden de gevolgen van elke optie naar de verschillende ministeries en stakeholders.

Interesse gewekt?
Bent u benieuwd hoe scenario-onderzoek uw organisatie verder kan helpen? Neemt u dan gerust contact op met onze adviseurs Aiko Klein en Henry Potman.