Goed rekenkameronderzoek kent meerdere perspectieven

Praktijkvoorbeelden in duurzame economie en leefomgeving.

De kern van rekenkameronderzoek bestaat uit drie klassieke vragen: is beleid doeltreffend, doelmatig en rechtmatig? Volgens ons kun je die vragen alleen goed beantwoorden als je ze vanuit verschillende perspectieven belicht. Dat doen wij door te spreken met zowel bestuurders en ambtenaren van de gemeente, de provincie of het waterschap, als externe stakeholders. Heel diverse thema’s kruisen hierbij ons pad. Bijvoorbeeld rondom duurzame economie en leefomgeving.

Deventer: toezicht en handhaving fysiek domein
Voor de rekenkamercommissie van de gemeente Deventer onderzocht KplusV de doeltreffendheid van het toezicht- en handhavingsbeleid in het fysiek domein. Hiervoor bestudeerden we beleids- en uitvoeringsdocumenten en interviewden we betrokken medewerkers. Ook toetsten we – door participerende observatie – of de gemeente het beleid toepast in de praktijk. Een van de uitkomsten: de gevallen van toezicht en handhaving, die we bekeken, zijn goed verlopen en effectief geweest. Door de beschikbare capaciteit kan de vraaggestuurde handhaving wel tot problemen leiden. We raadden Deventer daarom aan haar ambities te herijken.

De Marne: ruimtelijke ontwikkeling Lauwersoog
De rekenkamer van De Marne wilde weten of de gemeente genoeg grip had op de complexe transformatie van het gebied Lauwersoog. KplusV onderzocht daarom het Plan voor Regie en Ruimtelijke Ontwikkeling Lauwersoog (PROLoog). Ons rekenkameronderzoek liet zien dat er – door de economische recessie en het dunner bevolkte achterland – te weinig private investeerders warmliepen voor PROLoog. Om zo’n bottom-upbenadering wel te laten slagen, adviseerden we deze eerst concreet te maken en goed vast te leggen. Alleen dan zijn die aanpak én de daaraan gekoppelde publieke investeringen politiek-bestuurlijk te verantwoorden. Lees ook eens ons artikel over dit onderzoek.

Zwartewaterland: uitbreiding industriehaven Genemuiden
Hoe doeltreffend, doelmatig en rechtmatig is de uitbreiding van de industriehaven in Genemuiden verlopen? Over die vraag boog KplusV zich namens de rekenkamercommissie van Zwartewaterland. We namen het hele beleidsproces onder de loep: van planvorming tot aanbesteding en uitvoering. Hiervoor voerden we een documentenstudie uit en spraken we diverse stakeholders, onder wie gemeentelijke bestuurders en ambtenaren, het ministerie van IenM, ondernemers in de haven en externe adviseurs. We constateerden dat de belangrijkste doelstellingen versoberd, maar binnen budget zijn verwezenlijkt. Omdat de raad de projectkaders onvoldoende helder heeft vastgesteld, is het echter onduidelijk of de gemeente ook echt waar voor haar geld heeft gekregen. Ons advies: tussentijdse bijstellingen van doelen goed vastleggen en daarbij altijd de financiën en maatschappelijke kosten-batenanalyse in het oog houden.

IJsselstein: duurzaamheidsbeleid
In een visiedocument en meerjarenuitvoeringsprogramma heeft IJsselstein haar duurzaamheidsambities vastgelegd. De rekenkamer vroeg KplusV om het doelbereik van dit beleid in kaart te brengen. Uit ons onderzoek bleek onder meer dat een duidelijke definitie van duurzaamheid nog ontbreekt. Daarom stelden wij voor een strategische heroriëntatie te laten plaatsvinden, waarbij de belangrijkste indicatoren rondom duurzaamheid aan een nulmeting worden onderworpen. Zo kun je als gemeente bekijken of je duurzaamheidsbeleid effect heeft.

Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier: beleid regenwater
Is het afkoppelbeleid van regenwater in het hoogheemraadschap effectief en efficiënt? Dat onderzocht KplusV voor de rekenkamer van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. We deden vier casusstudies en ontwikkelden verschillende toekomstscenario’s, waarbij we rekening hielden met trends als klimaatverandering, meer medicijnresten en plastic afval, minder nieuwbouw, nieuwe technologieën en burgerparticipatie. Afkoppeling heeft tenslotte ook te maken met ruimtelijke ordening en stedenbouwkunde. Onze aanbeveling: samen met gemeenten en woningcorporaties de afkoppelmogelijkheden in het totale werkgebied inventariseren.

Meer weten?
Heb je als rekenkamercommissie support nodig bij het uitvoeren van een rekenkameronderzoek? En ben je benieuwd naar onze aanpak? Onze onderzoeker Roel Bottema geeft je graag tekst en uitleg.