Vier Twentse gemeenten gebruiken Quickscan ‘Kansen Samenwerking’

Welke verschillende vormen zijn er en wat leveren ze op?

Welke kansen biedt structurele samenwerking tussen gemeenten? B&W van de gemeenten Rijssen-Holten, Twenterand, Wierden en Hellendoorn willen dat graag weten voor een aantal taakvelden. De businesscases leveren de Twentse gemeenten in korte tijd voldoende info op om te kunnen bepalen op welke taakvelden er kansen liggen voor het intensiveren van de samenwerking.

De cases als voorbeeld
De gemeenten vroegen KplusV om twee businesscases uit te werken: voor de taakvelden onderwijs en ingenieursdiensten. Dit met speciale aandacht voor de 3 K’s: kostenbesparing, kwaliteit en kwetsbaarheid. KplusV maakte voor de businesscases gebruik van een scan waarmee op de 3 K’s in zeer korte tijd het samenwerkingspotentieel inzichtelijk is gemaakt.

 

De scan
De scan in de vier Twentse gemeenten bestaat uit een combinatie van documentenanalyse en interviews (met onder meer leidinggevenden, beleidsmedewerkers, werkvoorbereiders en toezichthouders). Voor alle werkzaamheden uit de taakvelden is gekeken naar winst op verschillende niveaus van samenwerken:

1) ad hoc: vrijblijvend, op het moment dat een kans zich voordoet;

2) in projectvorm: afspraken in geval van een concreet project;

3) netwerkorganisatie: afspraak over wederzijds benutten van expertise, uitwisselen van informatie en hulpmiddelen;

4) gastheerschap: samenwerken met collega’s van de vier gemeenten op één plek, bij een van de gemeenten;

5) één uitvoeringsorganisatie: samenwerking in een aparte entiteit buiten de gemeenten.

In de scan is niet bij voorbaat gesteld dat alle vier gemeenten op alle onderwerpen moeten samenwerken.

 

Resultaten
Voor het taakveld onderwijs levert samenwerking weinig financieel voordeel op. In de gemeenten gaat het om een klein taakveld dat bovendien nauwe banden heeft met andere op jeugd gerichte beleidsprogramma’s. Intergemeentelijke samenwerking zou dan een weerslag kunnen hebben op binnengemeentelijke samenwerking. Gezamenlijk leerlingenvervoer aanbesteden kan in de toekomst mogelijk wel financiële voordelen bieden. Expertise delen en kennis uitwisselen biedt wel kansen voor meer kwaliteit.

Voor ingenieursdiensten geldt dat het delen van kennis en documenten financieel voordeel kan opleveren. Ook kunnen ze bepaalde investeringskosten delen. Denk aan een nieuw beleidsplan voor riolering, waarbij de gemeenten gezamenlijk de kosten delen. Mogelijk is er verder een kostenvoordeel te behalen door werkzaamheden voor elkaar te doen als de interne kostprijs lager ligt dan de markttarieven. Dat voordeel wordt het grootst als de gemeenten hun uitvoeringsprogramma’s op elkaar afstemmen, zodat de gezamenlijk beschikbare capaciteit optimaal kan worden gebruikt.

Conclusie
De conclusie in beide businesscases is dat een netwerksamenwerking de meeste voordelen oplevert. Dit komt erop neer dat als zich een vraag voordoet, de gemeenten beter gebruikmaken van elkaars kennis en/of mankracht. Verder kunnen gemeenten van elkaar leren (“Hoe doen jullie dit eigenlijk?”). Het meest kansrijk zijn de samenwerkingsvormen netwerkorganisatie en gastheerschap. De optie gastheerschap levert financieel grotere voordelen op, maar is relatief duur als je dat in één keer wilt doen, vanwege de eenmalige desintegratiekosten.

De scan biedt de gemeenten een beeld van wat samenwerking kan opleveren. Het gaat om een indicatie die voldoende is voor het nemen van een bestuurlijk besluit. Op basis van de businesscases heeft de stuurgroep besloten samenwerking op het taakveld ingenieursdiensten verder uit te werken.

Weten wat samenwerking u voor kansen biedt?
Wilt u meer weten over ondersteuning door KplusV bij samenwerkingsprocessen, neem dan contact op met Bas Grol of Aiko Klein.