Nieuwe inzichten voor inclusieve arbeidsmarkt

De spanning op de arbeidsmarkt is historisch hoog; het tekort in sectoren als techniek en zorg blijft onverminderd groot, nu en in de toekomst. Toch blijft een deel van het potentieel in de arbeidsmarkt onbenut, er staan nog steeds mensen aan de zijlijn van de arbeidsmarkt ondanks de schaarste aan personeel. De afgelopen twee jaar heeft KplusV samen met de 35 arbeidsmarktregio’s in Nederland een onderzoek uitgevoerd voor het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de resultaten van het programma ‘Perspectief op Werk’ (POW). Binnen POW werkten overheden, werkgevers en onderwijs gerichter samen om obstakels in de matching tussen werkzoekenden en werkgevers weg te nemen. Eind februari 2022 is de door ons uitgevoerde eindevaluatie aan de Tweede Kamer aangeboden.

Perspectief op Werk (PoW) is in het leven geroepen om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt beter naar werk te begeleiden. Het programma richtte zich op de groep mensen die nog niet aan het werk komt, maar die wel wil en kan werken wanneer daar ondersteuning voor is. Bijvoorbeeld middels scholing en begeleiding.

Kansen creëren voor langdurig werklozen

Daarbij is verondersteld dat werkgevers bereid zijn werkfitte en gemotiveerde mensen een baan, leerwerkplek of aangepaste plek (basisbaan) aan te bieden. Op deze wijze creëren werkgevers kansen voor mensen die niet vanzelf aan het werk komen of bijvoorbeeld nog geen startkwalificatie hebben. Het belangrijkste uitgangspunt van PoW is dat een intensievere samenwerking tussen publieke en private partijen in de arbeidsmarktregio’s en op landelijk niveau kan zorgen voor meer en betere matches tussen werkzoekenden en beschikbaar werk.

Betere arbeidstoeleiding en samenwerking

We concluderen dat PoW effect heeft gehad op het verbeteren van arbeidstoeleiding binnen de vier pijlers van PoW: aanbod, vraag, route en scholing. Ook heeft PoW de samenwerking tussen de partijen in de arbeidsmarktregio’s versterkt. De onderlinge afstemming tussen partijen in de arbeidsmarktregio’s is verbeterd en partijen zijn meer betrokken geraakt bij het proces van arbeidstoeleiding.

Ook op landelijk niveau is de samenwerking verbeterd. De initiatiefnemers van PoW (en later ook SBB, FNV en CNV) hebben op landelijk niveau samengewerkt in de stuurgroep en in een landelijk Ondersteuningsteam (OT). Meerdere regio’s omschrijven de relatie met het OT als een prettige samenwerking en ook binnen het team wordt de samenwerking als positief beschreven.

Conclusies evaluatie Perspectief op Werk

Samenvattend zijn de volgende lessen te trekken uit de lerende aanpak:

1. De beleidsvrijheid bij het formuleren van plannen stimuleert de regionale samenwerking en het innovatief denken in arbeidsmarktregio’s.
2. Werken vanuit het ‘doen’ vergroot de betrokkenheid van stakeholders, het bestuur en de uitvoering.
3. De financiële impuls van PoW heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de intensiteit waarin is samengewerkt.
4. Het werken met een landelijk ondersteuningsteam stimuleert de kennisuitwisseling tussen landelijke en regionale partijen.
5. Het delen van fouten of mislukkingen moet voldoende gestimuleerd worden om het lerend vermogen te activeren.
6. Een decentralisatie-uitkering in regio’s met een goede regionale samenwerking leidt tot innovatief denken en aandacht voor lokale uitdagingen.
7. Om de impuls van een programma te bestendigen, is het noodzakelijk bij de inrichting al na te denken over borging.

De activiteiten die met de financiële middelen van POW zijn uitgevoerd, zijn nog niet allemaal afgerond. Toch is evident dat het programma op zowel aanbod, vraag, route en scholing een positief effect heeft gehad op het proces van arbeidstoeleiding.

Conclusies evaluatie Perspectief op Werk

Perspectief op Werk is opgezet vanuit een lerende aanpak. Onderdelen van deze lerende aanpak zijn de lerende evaluatie en de leeragenda. PoW is op een dusdanige wijze geëvalueerd dat niet alleen aan het einde van het traject de belangrijke leerpunten in beeld zijn gebracht, maar er tevens door de samenwerkende arbeidsmarktpartijen binnen de regio tussentijds geleerd kon worden. Deze tussentijdse reflecties hebben geleid tot betere resultaten en een versterking van de impuls PoW.