Richt innovatiebeleid niet alleen op scale-up, maar ook op grown-up

'Anders is 1+1=2 geen zekerheid meer', voorspelt Lennard Nellestein.

De tijd van ongebreidelde aandacht voor start-ups lijkt voorbij. Het nieuwe adagio is grow fast or die slow. ‘Scale-up’ is nu al het buzzword van 2016. Adviseur Lennard Nellestein maakt de balans op: “Hadden we het tot voor kort over start-ups en initiatieven met ‘start’ in hun naam, nu is het al groeiers wat de klok slaat. Logisch, maar ook gevaarlijk. Want waar blijft de grown-up in ons innovatiebeleid?”

“Vandaag de dag willen regio’s geen nieuwe bedrijven meer realiseren, maar nieuwe banen creëren. Een lovenswaardig doel dat ook voor opschudding gaat zorgen. Want je zult maar als onderzoeker jarenlang hebben gewacht om voor jezelf te beginnen, hebben bedacht dat het in 2016 moet gebeuren en vervolgens met dit nieuwe tij worden geconfronteerd. Of je bent juist al tijden als ondernemer bezig, hebt je genesteld in een incubator en ziet nu deze plannen die van jou doorkruisen. Groeiambitie tonen is tenslotte toch écht iets anders dan nog jaren van subsidies leven.”

Van kennis naar kassa
“Die verschuiving in het innovatiebeleid komt niet geheel onverwacht. Er is door de jaren heen namelijk een duidelijke trend te ontdekken. Zo staken we na de Tweede Wereldoorlog veel publiek geld in fundamenteel onderzoek om innovaties te stimuleren. Vanaf de jaren 90 richtten we ons steeds meer op onderzoek in publiek-private samenwerkingsverbanden. Rond de eeuwwisseling gevolgd door de beleidsgolf die alles wat start-up was, hip en mogelijk maakte. En nu dus krijgen groeiende bedrijven de hoofdrol.

Waar die golven vandaan komen? Die ontstaan vooral doordat we met beleid telkens weer het proces van idee naar product sluitend willen maken. Er zijn herhaaldelijk gaten gevallen in dit proces, omdat gevestigde bedrijven met steeds kortere marktintroductietijden werken. Pakten zij vroeger de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek al op, tegenwoordig zijn start-ups nog te risicovol. En dus is het voor regio’s logisch om scale-ups te stimuleren en zo de kloof opnieuw te dichten.”

Gevaar voor verdringing
“Voor consumenten lijkt deze trend op het eerste gezicht gunstig. Want hoe meer volwassen spelers op de markt, hoe meer keuze. Maar voor grown-ups, het gevestigd bedrijfsleven, is het een riskante: de verhouding tot een start-up is helder, maar die tot een scale-up een stuk minder. Stel bijvoorbeeld dat er een scale-up tussen zit, die het beter kan dan jij; wie maakt dan de dienst uit? Net als in het dierenrijk loert er – na de worsteling – verdringing. Met als gevolg dat je er op regionaal niveau qua werkgelegenheid niets mee opschiet.

Zoals altijd is aanval ook nu de beste verdediging. Voor grown-ups betekent dit: zelf (blijven) innoveren. Echt grote bedrijven zijn daar al mee bezig. Alleen bij dé bron van onze werkgelegenheid, het gevestigd mkb, is het nog stil. Opgeslokt door het dagelijks gevecht om te overleven, ontbreekt de tijd om te anticiperen. Met het risico dat de dag van morgen niet meer komt en banen verloren gaan. Als je blijft doen wat je al deed, is de kans immers groot dat je niet méér krijgt dan wat je al kreeg.”

Activeren tot innoveren
“Mijn advies? De volgende golf van beleidsinitiatieven voor ondernemerschap en innovatie richten op grown-ups. Hoe? Door als regio met de gevestigde mkb’ers samen te werken in een publiek-privaat platform. Tijdens bijvoorbeeld lezingen kun je dan bewustzijn creëren. In workshops krijg je concrete handvatten voor innovatie. En met maatwerkondersteuning realiseer je uiteindelijk de implementatie.

KplusV heeft hiervoor al een aantal belangrijke puzzelstukken in handen. Zoals ons Ecosystem Canvas©, waarmee je innovatie en ondernemerschap regionaal in kaart kunt brengen. En onze ervaring met het bouwen van publiek-private platforms, waarin we nu al start-ups en scale-ups begeleiden. Samen met ambitieuze regio’s kunnen we de puzzel compleet maken en het verschil betekenen voor grown-ups. Interesse gewekt? Neem gerust eens contact met me op, of met mijn collega Bart Blokhuis.”