Koninkrijk belemmert Caribische democratie

In de regel kennen die jonge staten andere vormen van kiezerslegitimatie en is voorzien in een reeks nationale veiligheidskleppen. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat in de Caribische stelsels de positie van de volksvertegenwoordiging – ‘staten’ geheten – uiterst problematisch is. Ondanks een hele reeks bevoegdheden en beginselen lukt het de Caribische parlementen niet om zich te ontwikkelen tot het hart van de parlementaire democratie.

Een eerste oorzaak daarvan is gelegen in de nogal scherpe politieke cultuur van de eilanden. De Caribische samenlevingen zijn zwaar gepolitiseerd, waardoor een moeizame relatie bestaat tussen de regerende coalitiemeerderheid en de oppositie. De ruimte die het oppositionele geluid krijgt, is zeer marginaal. De regeringsmeerderheid in de staten ziet het als haar belangrijkste taak om het zittende kabinet overeind te houden, leunt overigens achterover, waardoor het parlement een tandeloze tijger wordt.

De tweede oorzaak is echter tenminste even belangrijk. De Caribische politieke stelsels zijn ‘legal transplants’ van geheel Nederlandse snit. Het politieke spel wordt gespeeld binnen een normenkader dat vrijwel geheel Nederlands van aard is en daarom kan het niet verbazen dat dit stelsel weinig verbinding met en wortels heeft in de samenleving van de eilanden. De politieke stelsels zijn in wezen ‘Fremdkörper’ in een politieke cultuur die op allerlei manieren vraagt om andere politieke organisatievormen. En ook voor de producten van de Caribische democratie geldt dat deze in heel veel gevallen niet Caribisch zijn geworteld, maar een hoog Europees (lees Nederlands) gehalte hebben. Concordantie van regelgeving wordt allerwegen nagestreefd. De invloed van de Europese Unie neemt geleidelijk toe. En door ‘Haagse’ interventies worden met regelmaat eisen gesteld die niet alleen door Caribische problemen worden gegenereerd, maar ook een uitvloeisel zijn van politieke agenda’s in Nederland.

Er is in het verleden van alles geprobeerd om de Caribische parlementaire stelsels te verbeteren, maar dat heeft heel erg weinig opgeleverd. De hoofdoorzaak daarvan is dat voor Caribische problemen Europese oplossingen worden aangereikt. Dat genereert niet alleen veel verzet en ongemak in de Koninkrijksrelaties, maar het heeft vooral tot gevolg dat de kloof tussen de politieke elites en de bevolking op de eilanden steeds groter wordt. Ook de democratie-ontwikkelingen in Oost-Europa hebben destijds laten zien dat het tomeloze kopiëren van West-Europese stelsels, regelingen en arrangementen langjarig tot ernstige vormen van stagnatie kan leiden.

Die stagnatie is er ook in het Koninkrijk. Het aantal ‘legal transplants’ neemt jaarlijks nog steeds toe en voortdurend vanuit de verwachting dat het nu toch wel eens beter zou moeten gaan. Het daadwerkelijke probleem ligt echter vaak bij die ‘transplants’ zelf en daarom is het Koninkrijk en de wijze waarop daarbinnen wordt geopereerd een bedreiging voor de ontwikkeling van de Caribische democratieën. Op deze manier wordt het nooit wat. Het Koninkrijk moet dan ook op de helling voor een grondige structuurverandering.