Klokkenluiders tevergeefs naar integriteitscommissie
Klokkenluiders die een beroep doen op de Commissie Integriteit Overheid (CIO) lopen nog altijd een grote kans dat hun melding niet in behandeling wordt genomen.
Twee behandeld
Uit woensdag bekend geworden cijfers blijkt dat de commissie in 2010 in totaal 43 meldingen ontving. Slechts twee hiervan werden in behandeling genomen. Drie melders trokken zich terug. Maar liefst 38 meldingen werden door de CIO doorverwezen omdat ze niet onder het ‘Besluit melden vermoeden van misstand bij Rijk en Politie’ vallen.
Weinig vertrouwen
De CIO is omstreden. In 2008 stelde de Universiteit Utrecht in opdracht van toenmalig minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken, PvdA) vast dat de commissie ‘weinig vertrouwen geniet’, ‘opereert als een commissie van bezwaar en beroep in plaats van als onderzoeksinstantie’ en ‘geen enkele rol van betekenis heeft gespeeld bij het opsporen van misstanden’.
Doorverwijzen
Toch wil minister Donner (Binnenlandse Zaken, CDA) de CIO in stand houden. Hij heeft een voorstel voor de vorming van een advies- en verwijspunt voor klokkenluiders voorgelegd aan de Raad van State. Deze uit drie personen bestaande commissie zou melders van misstanden moeten doorverwijzen naar bestaande instanties, of naar de CIO. In de Kamer heeft Donner gezegd dat hij wil bezien of de werkwijze van de CIO kan worden ‘verbeterd’.
Initiatiefwet
Wetenschappers en ook bijvoorbeeld de Expertgroep Klokkenluiders hebben aangedrongen op de komst van een onafhankelijk onderzoeksinstituut. SP-Kamerlid Ronald van Raak werkt aan een initiatiefwet om klokkenluiders beter te beschermen, en om onafhankelijk onderzoek te kunnen garanderen.
Weinig tot niets
Het aantal van 43 meldingen bij de CIO ligt hoger dan in voorgaande jaren. Per 1 januari 2010 is het besluit om misstanden te kunnen melden, verruimd. De criteria voor misstanden zijn verlicht, en ambtenaren kunnen zich tot twee jaar na de beëindiging van het dienstverband nog melden.
In 2007 kwamen twaalf meldingen binnen bij de CIO, in 2008 negentien en een jaar later 29. In de loop der jaren is slechts een handvol meldingen in onderzoek genomen. Dit heeft de Expertgroep Klokkenluiders, die de minister adviseert, tot de conclusie gebracht dat de CIO weinig tot niets heeft opgeleverd.
Procedure
De redenen dat gemelde misstanden niet worden behandeld, lopen volgens de CIO sterk uiteen: ‘De betrokken melder en/of organisatie vallen bijvoorbeeld buiten de reikwijdte van het geldende besluit, zoals burgers of organisaties buiten de overheid. Ook hebben melders hun vermoeden niet eerst binnen de eigen organisaties kenbaar gemaakt, zoals de regeling voorschrijft. Verder vallen rechtspositionele conflicten buiten de (beoordelings)bevoegdheid van de CIO omdat daarvoor andere procedures gelden.’
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De pers rent echt niet achter elk los floddertje aan. En wat heb je aan een snel artikeltje gevolgd door een schandaaltje en meteen daarna een doofpot. Dat is niet hetzelfde als serieus onderzoek. Serieuze klokkenluiders willen niet een schandaal maar het rechtzetten van een misstand. Het probleem is dat dat in Nederland niet lukt tenzij de pers zich er mee bezig gaat houden. En dan nog...
Al is de waarheid nog zo snel, de doofpot achterhaalt haar wel. Meestal.
Nu wil Donner aan de talrijke obstakels voor integriteit nog een extra "verwijspunt" toevoegen. Dus: van het kastje, naar het kastje, naar het kastje, naar de... MUUR.
Voor wie overweegt een misstand te melden, het volgende advies:
Voor je eigen bestwil, doe het niet, doe het niet, doe het NIET! Zolang de CIO nog bestaat, zolang er geen serieus en onafhankelijk onderzoeksinstituut bestaat en zolang er geen fatsoenlijke bescherming is van klokkenluiders, is het melden van een misstand vooral een manier om je eigen loopbaan naar de knoppen te helpen.
Niemand wil dat misstanden worden opgelost, behalve jouw eigen gevoel voor rechtvaardigheid, en dat van nog een paar andere vreemde vogels. Niet doen dus. Vergeet je gevoel voor rechtvaardigheid. Doe mee met de ratten en geniet van het rattenleven.
Als je dat niet kunt, zoek dan een therapeut die je zo snel mogelijk van je rechtvaardigheidsgevoel af kan helpen. Smoesjes, leugens, lachspiegels, brainwashing, waterboarding, elektroshock: alles is prima, als het je maar helpt om je geweten kwijt te raken, zodat je net zo kunt zijn als al die anderen.
Wees niet bang, je zult dan nog steeds kunnen praten als een professor in de ethiek. Denk aan Magda Berndsen, lid van de jury van de Ien Dales Integriteits Award, terwijl ze ondertussen onrechtmatig geld opstreek. Of denk aan "de liegende rechter" en zijn collega's die rechtpraten wat krom is.
Dat kun jij ook, beste aspirant-klokkenluider! Als je maar op tijd verstandig wordt en goed kijkt wat minister Donner van je wil. Dan komt het goed.
Maar anoniem heeft op één punt, helaas, ongelijk. Als we alles zouden accepteren dan verandert er nooit wat.