Kabinet vanaf 1 juli (beetje) met de billen bloot
Het demissionair kabinet gaat vanaf 1 juli beslisnota’s stap voor stap openbaar maken. Namen, functies en contactgegevens van ambtenaren worden niet genoemd in de openbaar te maken beleidsnota’s.
Beslisnota’s van het kabinet worden vanaf 1 juli stap voor stap openbaar gemaakt. Daarmee geeft het kabinet naar eigen zeggen invulling aan de eerder gedane belofte onderliggende stukken van ambtenaren, waarop een kabinetsbesluit is gebaseerd, actief openbaar te maken. Namen, functies en contactgegevens van ambtenaren worden niet genoemd in de openbaar te maken beleidsnota’s.
Wetsvoorstellen
Het gaat vooralsnog om beslisnota’s die te maken hebben met wetgeving en beleidsvorming, zoals wetsvoorstellen en beleidsbrieven over bijvoorbeeld meerjarenplannen. Dit zijn twee van de zes categorieën ‘informatiestromen’ van kabinet naar de Kamer. Beslisnota’s die bij wetsevaluaties en begrotingsstukken horen, worden nog niet per 1 juli actief openbaar gemaakt, maar vanaf maart 2022.
Risico’s
Het einde aan de zogeheten Rutte-doctrine is ingegeven door de toeslagenaffaire, waarbij het kabinet de Kamer jarenlang onthield van cruciale informatie. In een beslisnota zijn ‘overwegingen, alternatieven, relevante feiten en risico’s ambtelijk op een rij gezet voor de bewindspersoon’, schrijft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aan de Tweede Kamer. Hiermee stelt het kabinet de Kamer in staat haar controlerende en medewetgevende taak te kunnen uitvoeren ‘zonder voortdurend zelf op zoek te moeten gaan naar onderliggende informatie en argumenten’, aldus Ollongren in haar brief.
Weglakken
Persoonlijke beleidsopvattingen zullen vanaf 1 juli niet meer worden weggelakt, maar openbaar worden gemaakt, belooft het demissionaire kabinet verder. Een van de kritiekpunten van de parlementaire ondervragingscommissie kinderopvangtoeslag (POK) was dat veel informatie aan het parlement wordt weggelakt op grond van persoonlijke beleidsopvattingen. ‘De grond persoonlijke beleidsopvattingen wil het kabinet niet langer hanteren’, zo staat in de beleidslijn actieve openbaarmaking nota’s. ‘Het doel hiervan is om beter invulling te geven aan de verantwoordingsplicht door meer openheid te bieden over de door de bewindspersoon gemaakte keuzes.’ Relevante feiten, risico’s, alternatieven, argumenten en afwegingen die een bewindspersoon bij zijn besluitvorming heeft meegewogen, worden daarmee inzichtelijk. Ook bij de openbaarmaking van specifieke gevraagde documenten worden persoonlijke beleidsopvattingen voortaan openbaar. Als het om een spoedadvies gaat, en er geen tijd is om een beslisnota op te stellen, worden ook de emails openbaar op basis waarvan een besluit is genomen.
Tegen elkaar uitspelen
Het openbaar maken van de ambtelijke analyses betekent niet dat alle informatie op straat komt te liggen. Uit ‘belang van de staat’ mag volgens artikel 68 van de Grondwet openbaarheid van informatie worden geweigerd. Er moet dan wel een ‘zorgvuldige afweging’ worden gemaakt. Ook moet duidelijk worden toegelicht waarom informatie niet openbaar kan worden gemaakt. Informatie kan worden geweigerd als dat de eenheid van het kabinetsbeleid of de eenheid van de Kroon schaadt. ‘Het openbaar maken van de opvattingen van ministers, kan de eenheid van het kabinetsbeleid in gevaar brengen. Ministers zouden daardoor tegen elkaar uit kunnen worden gespeeld’, aldus de beleidslijn.
Bescherming ambtenaren
Ook vanuit het oogpunt van bescherming van de persoonlijke levenssfeer kan informatie worden onthouden. Het gaat daarbij onder meer om namen en functies van alle ambtenaren. ‘Voor ambtenaren geldt dat hiermee zoveel mogelijk wordt voorkomen dat zij als gevolg van hun adviezen persoonlijk onderwerp worden in het politieke of mediadebat. Uitgangspunt is en blijft de grondwettelijke ministeriële verantwoordelijkheid’, aldus de beleidslijn. Lang niet alle rijksambtenaren zijn voorstander van meer transparantie en openheid bij besluitvorming door het kabinet, zo bleek eerder dit jaar uit onderzoek van Binnenlands Bestuur in samenwerking met FNV Overheid. Hun voornaamste bezwaar is dat ze zich dan niet meer vrij voelen om verschillende beleidsopties te formuleren. Zij zeiden ook te vrezen voor druk van bovenaf om niet naar eer en weten te kunnen adviseren.
Nog ‘jaren nodig’
De nieuwe beleidslijn vergt veel van de ambtelijke werkwijze, stelt de minister. Vanaf 1 juli zal de actieve openbaarmaking van de beslisnota’s dan ook niet meteen van een leien dakje gaan, tempert Ollongren alvast de verwachtingen. De rijksdienst heeft nog ‘jaren nodig’ om de informatiehuishouding toegankelijk en efficiënt in te richten. Vanaf 1 juli wordt er wel een ‘betekenisvolle’ start met de nieuwe werkwijze gemaakt.
Reacties: 8
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Oh ja, minister achter minister, was niet eens in staat nodige data boven water te krijgen in redelijke tijd bij verschillende ministeries, door de enorme complexe organisatie en dit overheid kolossen zijn? Dat het zo ingewikkeld is, dat men maar met - in Hemelsnaam dan maar zo - 30.000 Euro overmaakt aan zoveel duizenden gedupeerden van de toeslagen affaire, ongeacht of al die mensen op dat bedrag wel recht hebben.
Misschien moet de heer Rutte snel in de leer gaan bij Harry Potter, want van de goede man worden mirakels verwacht en dat Mark Rutte even moet fiksen wat in 30-40 jaar is misvormd. Voorlopig zie ik geen betere opvolger en zeker niet een die EU kent als zijn broekzak. We zitten in een multi crises, alleen was sinds begin vorig jaar, nagenoeg Corona alles wat de klok sloeg en helaas de verkiezingen, die hadden moeten worden opgeschoven naar de herfst, of later en niet tijdens de al ontstane piek van de grootste crises sinds WOII.
Fortuyn vormde al code oranje. We zijn nu 20 jaar verder!
Schuldig zijn allen die in 30-40 jaar hebben bijgedragen - door handelen of niet handelen - aan onmogelijke systemen, misvormd door stapelingen van wet- en regelgevingen en verder onder invloed van crises en bezuinigingen en in het algemeen slecht doordachte beslissingen, waar ook Tweede en Eerste Kamer bij zaten! Die onmogelijke systemen kunnen geen verrassing vormen voor alle partijen in de Tweede Kamer, op de nieuwe na. Alles is allang geweten (de partijen krijgen daar een bulk aan mails en brieven iedere week vanuit het land) en dan met bergen boter op het hoofd, zo laf en vals, alle pijlen richten op een man, hetgeen u dus ook doet? Dit is weer het gevolg van die enge massa-vorming in negatieve zin, vanuit oppositie aangevuurd - en schandelijk recent in het Parlement – met werkelijk een stuitende- en ongeziene medewerking van coalitiepartijen, met mevrouw Kaag als aanvoerster. Schijnheiligheid en georganiseerde hysterie alom, met 1 zondebok aanwijzend. Sinds Bijbelse tijden (en ervoor) niets veranderd.
Enerzijds decentralisatie Zorg (dichter bij burgers was het argument) en dat pakt verkeerd uit en anderzijds bij de belastingen centralisatie (en dat andere argument dan bij de Zorg?) en dat pakt ook verkeerd uit. De boel is decennia lang, hopeloos volledig vastgereden. Dit bij een vrij verbaal agressieve atmosfeer vanuit de Tweede Kamer met steekvlam politiek in combinatie met sensatiepolitiek/journalistiek. Ook ministers zijn vaak gekozen volksvertegenwoordigers. Dat vergat de mevrouw van BBB even. Die eiste respect van vak K, jegens Kamerleden, want anders schoffeerden zij volgens haar, hun kiezers. Dit vereist vanzelfsprekend dan respect over en weer. Zij kwam op voor notabene mevrouw Marijnissen, die zelf in vrij agressieve bewoordingen, oppositie voert en ook zij als oppositie welbewust door blijft gaan met beschuldigen van liegen aan de kant van de premier. 1.9 miljoen kiezers op Rutte, als dat al zo zou zijn, dit hem in dat klimaat niet eens kwalijk nemen, volgens mij. Die 1.9. miljoen kiezers zijn geschoffeerd. Het zou sportief zijn als de mevrouw van BBB haar collega partijen nu ook vermanend toe zou spreken en dat respect geen eenrichtingsverkeer is.
Een en ander heeft m.i. decennia lang bijgedragen aan vermijdingsgedrag van ministers en ministeries. De eerste groep tevens onder druk van loyaliteit t.o.v. medewerkers op hun ministerie en ook t.o.v. collega’s in het kabinet, waar ze deel van uit maken. Wie wil zo'n baan nog?
- toename drugs
- toename criminaliteit
- toename ziektekosten premies
- op 0 zetten van aow en pensioen en ophoging aow leeftijd omdat het zogenaamd onbetaalbaar zou zijn ( waar komen nu al die miljardennota vandaan voor Ikea, Booking, klm etc?)
- stikstof crisis
- woningcrisis
- minder ziekenhuis bedden en ic capaciteit
- toeslag affaire
- liegen is normaal
- bestuurscrisis door pluche plakken
-
Rutte is symbool geworden voor veel zaken die fout zijn gegaan, maar hoe graag ik dat ook zou willen, het ligt echt niet alleen aan hem. Het falen van de 2e kamer heeft alles te maken met de tijdgeest. Te veel kamerleden reageren alleen nog maar als het op TV is geweest. Het rapport van de ombudsman zegt veel meer dan: "het is de fout van Rutte". Ben bang dat we straks gaan doorschieten en overlegtafels straks stilvallen omdat alles achteraf alsnog openbaar wordt. De intentie is goed, maar we hoeven echt niet alles te weten. Enige vorm van vrijdenken en vrijuit praten moet er lijven. Het is ook niet erg dat Omzigt besproken is in het kabinetsberaad of in de formatie. Erover liegen is ook volstrekt overbodig, want uiteraard bespreek je mogelijke oppositie om te bezien hoe je besluitvorming kan realiseren. Daar ben je bestuurder voor. Dat Hoekstra wat uit te leggen heeft aan zijn partijgenoot da's duidelijk, maar dat lijkt me een relatieprobleem. Dat diverse opportunisten in Den Haag daar politiek van maken zegt alles over hen en veel minder over het functioneren van bestuurders. Ik weet zeker dat in elke fractie sterke personen uit de oppositie binnen en buiten de partij worden besproken. Het zou dom zijn om dat niet te doen.
Poetin zou jaloers zijn.
Juist en dat noemen we Rutte doctrine.
@birniie
Rutte is inderdaad de eindverantwoordelijke van zijn zooi
Bij het Rijk doen ze er wel erg lang over om 'een wiel' uit te vinden voor zelf opgestelde wetgeving.