De jaren 70 onder het vergrootglas

Het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis in Nijmegen verdient om meerdere redenen een virtueel standbeeld. Men levert aanhoudend gedegen boeken af over de jongste parlementaire geschiedenis – naast opeenvolgende dissertaties, biografieën en vakartikelen over meer specifieke onderwerpen. Ook het recent verschenen boek, dit keer over onze kabinetten in de jaren 70, is weer een pareltje.

Er is voor gekozen niet alleen het roemruchte kabinet-Den Uyl maar ook het kabinet daaraan voorafgaand van Biesheuvel en het opvolgende kabinet-Van Agt-Wiegel bijeen te nemen. Aantrekkelijk eraan is dat we een beter beeld krijgen van de politieke keuzen die in het decennium zijn gemaakt door opeenvolgende kabinetten en waarbij mogelijke beelden over het kabinet- Den Uyl meer in context zijn gekomen.

Het laat in duizend pagina’s zien dat, ongeacht de kleur, bepaalde maatschappelijke dilemma’s als gevolg van demografische en sociale veranderingen voor ieder kabinet destijds een enorme kluif vormden, waarbij ook oog is voor de rol van werkgevers en werknemers alsmede diverse maatschappelijke bewegingen. De wereld en Nederland waren in transitie.

De kwaliteit van het boek is dat het deels chronologisch en deels thematisch een bijna volledige weergave is van de maatschappelijke en politieke agenda in de behandelde tien jaar. Er ontbreekt bijna geen onderwerp. Omdat er inmiddels ook al bijna vijftig jaar is verstreken en men kon putten uit notulen van de ministerraad en andere bronnen kun je bijna spreken over een vrijwel volledig beeld van deze periode. Je kunt met dit boek en de bijna 200 bladzijden voetnoten en verwijzingen je hart ophalen. Ook zijn er veel lijnen te trekken naar het heden, omdat veel sociaaleconomische en culturele vraagstukken, milieu- en ethiekissues die toen speelden vaak nu nog steeds op de agenda staan. Is er dan geen kritiek op het boek mogelijk?

Misschien is er hier en daar een overdaad in de opgetekende gebeurtenissen, die soms van maand tot maand of van week tot week en hier en daar zelfs van dag tot dag de gang de gang van zaken beschrijven. Dat leidt in een aantal hoofdstukken tot lange, gedetailleerde en daardoor minder goed leesbare teksten.

De sociaaleconomische hoofdstukken zouden nog krachtiger zijn als de analyses met meer data of grafieken zouden worden onderbouwd. Het beeldmateriaal over de kopstukken van toen mag er zijn, maar zou idealiter meer door het boek heen een plek kunnen krijgen. Dit alles doet echter niets af aan de waardering voor de schrijvers en redactie.