Jonge frisdenkers in gemeenten aan de slag

In Nissewaard en Súdwest-Fryslân worden kinderen en jongeren bewust betrokken bij gemeentelijk beleid. Veel gemeenten worstelen echter met jongerenparticipatie. Onrealistische verwachtingen, gebrekkige begeleiding en gedesillusioneerde beleidsmakers maken het dat gemeenten jongerenparticipatie links laten liggen.

Kinderconferentie

‘Wethouder Mark de Man, kom er maar in’, zegt een van de kinderen uit Súdwest-Fryslân in een filmpje op YouTube. Drie kinderen in het filmpje vragen twee wethouders en de burgemeester wat de gemeente heeft gedaan met hun ideeën en adviezen, verzameld en uitgebracht tijdens een Kinderconferentie, nu bijna een jaar geleden. Daarbij dachten 60 kinderen van verschillende basisscholen mee over cultuur, sport, vrije tijd, voorlichting, lekker in je vel zitten en meedenken en meedoen. Acht maanden na die conferentie trokken ze bij het gemeentebestuur aan de bel. ‘We komen er niet zomaar mee weg’, vertelt De Man (jeugd, VVD) lachend aan Binnenlands Bestuur. ‘Maar dat is onze intentie ook niet. Als gemeente moet je jongerenparticipatie intrinsiek willen en de inbreng van kinderen en jongeren serieus nemen.’

 

Omgevingsvisie

De kinderconferentie wordt de komende drie jaar jaarlijks georganiseerd. Maar ook op andere manieren kunnen kinderen en jongeren bij de gemeente meedenken. Hen is onder meer gevraagd met een naam te komen voor de Omgevingsvisie, al wordt hen ook gevraagd over de inhoud mee te denken. ‘We krijgen van kinderen filmpjes via TikTok binnen met suggesties. Hoe leuk zou het zijn als wel als college via TikTok daarop zouden kunnen reageren’, aldus De Man. Daarnaast wordt bekeken of jongeren kunnen aanhaken bij de zogeheten dorpsbelangen (een soort wijkraad, red.); wel een advies vanuit de Kinderconferentie. ‘Iedere kern heeft zijn eigen dorpsbelang. Jongeren willen daarin graag een stem krijgen.’

 

Jongerenpanel

Nissewaard heeft sinds 2019 een kindergemeenteraad en al sinds 2007 een jongerenpanel. ‘Een van de panelleden van destijds is nu wethouder (Igor Bal, red)’, vertelt Wesley Kokken, projectontwikkelaar jongerenparticipatie bij de gemeente Nissewaard, lachend. Daarnaast worden regelmatig jongerendebatten georganiseerd.

 

Buurtinitiatieven

Een van de ideeën vanuit de kinderraad is om meer buurtinitiatieven in de wijken op te zetten, zodat er meer saamhorigheid komt. De kindergemeenteraad gaat daar nu concrete plannen voor bedenken. Voor uitvoering ervan heeft de gemeente een pot met geld. Het huidige jongerenpanel – dat aanvankelijk vooral was gericht op het organiseren van activiteiten en het gevraagd en ongevraagd advies geven aan de gemeente – wil meer meedenken op beleidsniveau. ‘De afgelopen periode hebben ze meegedacht over diversiteit, sport, duurzaamheid en jeugdoverlast’, aldus Kokken.

 

Verfrissende ideeën

Beide gemeenten vinden het belangrijk om jongeren bij gemeentelijk beleid te betrekken. ‘Door jongeren wordt echt op een andere manier gekeken naar hetgeen wij bedenken. Je krijgt hele verfrissende, nieuwe ideeën’, vertelt Kokken. ‘Het is waardevol om jongeren mee te laten denken. Zeker kinderen hebben nog geen enkele rem, die jongeren al wel hebben. Die vragen zich af of hun plannen wel realistisch zijn en of er wel geld voor is. Kinderen hebben die rem niet. Dat is nog veel mooier om te zien.’ ‘Het is een groep die niet vaak wordt gehoord door de politiek terwijl een groot deel van het beleid hen aangaat’, stelt wethouder De Man. ‘We zijn nu vaak bezig met de vormgeving van beleid voor over tien, twintig en soms zelfs dertig jaar. Als dat beleid gevolgen heeft voor de rest van het leven van de jongeren, is het belangrijk om hen er goed bij te betrekken.’

 

Weinig kennis

Zowel De Man als Kokken benadrukken dat je kinder- en jongerenparticipatie echt moet willen. ‘Je moet het niet doen om een vinkje te zetten, maar het intrinsiek willen en serieus nemen’, benadrukt De Man. ‘Vaak komen er ook hele goed ideeën vanuit de kinderen en jongeren’, stelt Kokken. Beide gemeenten zijn begeleid door de Kleine Ambassade, die onder meer gemeenten ondersteunt die kinder- en jongerenparticipatie van de grond willen krijgen. ‘Gemeenten hebben wel een wens om meer jongeren bij hun beleid te betrekken, maar weinig kennis hoe je dat kunt doen’, vertelt directeur Soesja Boode.

 

Onrealistische verwachtingen

De Kleine Ambassade ziet dat veel gemeenten graag willen, maar dat misverstanden rondom jeugdparticipatie zorgen voor onrealistische verwachtingen, gebrekkige begeleiding en vervolgens gedesillusioneerde beleidsmakers. ‘Doodzonde’, aldus Boode. ‘Laat je niet uit het veld slaan door mensen die zeggen dat het niet werkt. Ga nadenken over wat het wel kan betekenen, er liggen zoveel kansen.’ Gemeenten moeten wel goed nadenken als ze jongerenparticipatie op poten willen zetten, benadrukt Boode. ‘Je moet als gemeente bepalen wat je met jongerenparticipatie wilt bereiken. Wil je meer inspraak op beleid, wil je weten wat er onder jeugd leeft of wil je dat jongeren actiever worden in hun eigen wijk, buurt of stad. Pas als je antwoorden op die vragen hebt, kun je een vorm kiezen.’

 

Do’s en dont’s

Over de do’s en dont’s zijn De Man, Kokken en Boode het roerend met elkaar eens: koppel terug. ‘Je moet niet het gesprek aangaan om het gesprek aan te gaan. Je moet echt wel iets doen waar ze mee komen’, benadrukt Kokken. ‘Jongeren moeten niet het idee hebben dat ze er voor niets zitten. Ze vinden hun tijd ook gewoon waardevol en ze willen echt horen dat je iets doet met hun inbreng. Als je een advies niet overneemt. Leg dat dan uit.’ Zet in op langjarige trajecten, adviseert De Man. ‘Ga niet van de ene pilot naar de andere.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week (inlog)