Gratis terrasruimte en lastenverlichting

Restaurants en cafés in Italië zijn bijna drie maanden dicht geweest. Vorige week mochten ze weer open. Uitbaters in het dichtbij Milaan gelegen Varese vrezen voor hun voortbestaan. Gemeenten proberen ze te helpen, ‘maar elke concessie die we doen om te helpen, is voor ons een extra probleem.’

Italiaanse gemeente Varese probeert horeca te redden

Vijfenzestig jaar doorgebracht in de geur van snoep en onder het geklets van de klanten. Niemand had gedacht dat Angela Zamberletti de “Zamberletti”, het historische café in het centrum van Varese, een stad met 80.000 inwoners, de Tuinstad van Lombardije, voorgoed zou kunnen sluiten.

Een stad in rouw. Afscheid van de Bosini, snoepjes met rhum, en van de taart Dolce Varese, het symbool van de stad. Voorbij de nostalgie die fijnproevers zullen voelen, is de sluiting van het café een steek in het hart van de stad, op haar tradities. De “Zamberletti” is altijd het ontmoetingspunt van de bourgeoisie geweest. Een café dat een vriend van de cultuur was, beroemd om zijn bezoeken, van schrijvers, liedjesschrijvers, acteurs en politici.

Nu de ramen dicht zijn, is de culturele en menselijke geschiedenis van een succesvolle onderneming voor altijd gesloten. ‘Ik heb deze beslissing genomen, met tegenzin’, zegt Angela Zamberletti. De keuze is al aan haar acht medewerkers gecommuniceerd. Net als Angela werden bijna 2.000 eigenaren, huurders en beheerders van restaurants en cafés in Varese en in de hele provincie Varese (890.000 inwoners) geconfronteerd met een serieuze vraag: moet ik wel of niet openen?

Op maandag 18 mei keek bijna iedereen op naar de hemel en sprak een welgemeend ‘dank je wel’. Na meer dan twee maanden lockdown openden ze hun luiken weer en maakten zich klaar om hun klanten te verwelkomen. De restaurants die in deze maanden hadden gewerkt door thuisbezorging en afhaaldiensten waren meer klaar dan de anderen, die nu de keukens moeten heropenen.

Verplichte detectoren
Fase 2, zoals de voorzichtige herstart in Italië heet, is echter een tunnel vol onzekerheden. De eigenaars en huurders van restaurants en cafés, die zo snel mogelijk weer willen starten, weten nog niet zeker of ze wel goed hebben begrepen wat ze moeten doen om in alle veiligheid te heropenen. Bovendien is de lijst met verplichte apparaten, die door de overheid is opgelegd, pas 24 uur voor de heropening aangekomen. De afstand van één meter tussen elk van de klanten is de enige duidelijke regel.

Roberto Tanzi, directeur van de Trade Association Confcommercio Ascom van Varese legt uit: ‘Sommige restaurants en cafés zullen in deze dagen niet heropenen omdat ze de temperatuurdetectoren, die op dit moment moeilijk te vinden zijn, niet hebben kunnen vinden. Voor de pandemie bevonden de restaurants en cafés zich al in een moeilijke positie, na de liberalisering van de publieke activiteiten, om nog maar te zwijgen over de crisis van 2008 en de hoge huurprijzen die in het historische centrum van de stad worden gevraagd. Velen van hen deden een beroep op de steun van 25.000 euro die door de overheid werd gegarandeerd. Bovendien zijn veel klanten misschien bang om weer te gaan eten in openbare gelegenheden, ze zullen de voorkeur geven aan thuisbezorging. De behoeften van de klanten veranderen. Op dit moment zijn er weinig zekerheden.’

Het is een uitdaging waarvan de eerste resultaten pas over enkele maanden zichtbaar zullen zijn. ‘Restaurants en bars zullen alles in het werk stellen om overeind te blijven, tot het einde toe,’ zegt Giordano Ferrarese, voorzitter van de Italiaanse Federatie van Openbare Oefeningen (FIPE) van de provincie Varese. ‘Als ze sluiten, is dat omdat hun noodkreet niet is beantwoord door de instanties. Gemeenten moeten begrijpen wat de behoeften van het gebied zijn en daarom de regels vereenvoudigen.’

Belasting opschorten
Restaurants en cafés vragen de gemeente om hun belastinginningen tot het einde van het jaar 2020 op te schorten. ‘We hebben de belasting op het gebruik van de openbare ruimte en gebieden (COSAP) tot 31 oktober ingetrokken. De afvalbelasting (TARI) wordt niet betaald voor de lockdown-maanden en zal in de toekomst worden betaald in verhouding tot het aantal beschikbare tafels’, legt Ivana Perusin, wethouder van Productieve Activiteiten van de gemeente Varese, uit. Ze gaat verder met haar opsomming. ‘We stellen om niet buitenruimtes ter beschikking: trottoirs en pleinen, in overeenstemming met de ‘verkeerswetten’. En openbare ruimtes, zoals parkeerplaatsen en groenvoorzieningen waar tafels kunnen worden neergezet, zijn tot 31 oktober gratis. De procedures zijn vereenvoudigd: eenvoudig in te vullen formulieren die per mail zijn te versturen. Binnen twee dagen beantwoorden we de aanvragen en geven we toestemming voor het gebruik van de gevraagde ruimtes.

De gemeente heeft ook voorzien om de tarieven van de parkeerplaatsen te verlagen. Veel gebieden die vroeger uurtarieven hanteerden, werken nu met kleine dagtarieven. Vanaf 19.00 uur hoeft er niet meer te worden betaald, om degenen die met de auto komen het makkelijker te maken eten af te halen.’

Om de behoeften van de stad beter te snappen, heeft de gemeente een ‘denktank’ georganiseerd – een soort van ronde tafels die al zes bijeenkomsten hebben gehouden. Daarvoor zijn alle economische krachten van Varese uitgenodigd: de vertegenwoordigers van de handelsverenigingen (ondernemers, ambachtslieden, handelaars, restauranthouders) en de vakbonden. De ronde tafels zijn thematisch. Elke bijeenkomst heeft ideeën opgeleverd. Tactische acties om opnieuw te beginnen, maar ook langetermijnstrategieën voor de wederopbouw, waarbij gebruik wordt gemaakt van wat de burgers in de afgelopen weken hebben ontdekt. Zo werkten bijvoorbeeld de thuisbezorging en de afhaalactiviteiten fulltime.

En verder: het online platform ‘I choose my territory’ (koop lokaal) was en is een groot succes. Het brengt alle landbouwproducenten in het gebied bij elkaar en helpt hen om producten te verkopen op ‘km 0’. Al deze nieuwe vormen van verkoop zouden een kans kunnen zijn die de moeite waard is om in de toekomst te worden ontwikkeld. ‘Bezorgingsbedrijven hebben een hausse aan aanvragen’, zegt Roberto Tanzi van de Ascom. ‘We moeten zien hoe de klanten zullen reageren op de nieuwe bepalingen die de overheid aan restaurants oplegt.’

Geld voorschieten
In het centrum van de stad wurgen de hoge huurkosten de huurders van cafés en restaurants die niet ook de eigenaren van het gebouw zijn. ‘Maar dat zijn particuliere contracten,’ zegt wethouder Ivana Perusin. ‘We zouden mogelijk een verzoeningscommissie kunnen organiseren met eigenaren en huurders. In deze dagen komt er een regionale aanbesteding voor ‘Urban Commercial Districts’ uit. De aanbesteding voorziet ook in de mogelijkheid om fondsen toe te wijzen ter ondersteuning van leasecontracten in stedelijke centra waar de commerciële districten zijn gevestigd.

Grote verwachtingen voeden de acties van de burgers en die van het openbaar bestuur. In de nieuwe wereld, na Covid19 , is wederzijdse hulp volgens haar de enige kracht die we kunnen inzetten om weer op te staan. ‘We hopen dat het geld dat we aan de burgers hebben gegeven, door de regering aan ons wordt teruggegeven’, zegt Ivana Perusin. ‘Normaal gesproken innen we als gemeente een miljoen euro per jaar, door middel van de COSAP-belasting. Dat zal niet zo zijn in 2020. Wat de afvalbelasting betreft, zullen cafés en restaurants minder verbruiken, ja, maar we moeten nog steeds de vaste kosten van de diensten dragen. De kosten van de sociale zorg zijn exorbitant gestegen en we hebben minder...

Het is moeilijk om dit uit te leggen aan de uitbaters. Elke concessie die we doen om hen te helpen, is voor ons een extra probleem, een probleem dat we absoluut zullen moeten oplossen. We hebben maatregelen voor de herstart moeten goedkeuren zonder de zekerheid te hebben dat het geld dat we hebben voorgeschoten ten minste gedeeltelijk door de regering zou worden terugbetaald.’