Netwerken onder PSV-Ajax

Harrie Timmermans was ooit ‘s lands jongste wethouder. Nu is hij gemeentesecretaris in Eersel en voorzitter van de supportersvereniging van PSV. ‘Voetbal is een heel laagdrempelig onderwerp om met elkaar in gesprek te komen.’

De burgemeester stuurde hem nog een opbeurend mailtje, maar het mocht niet baten. De gemeentesecretaris van het Brabantse Eersel reed de volgende ochtend vanuit Oirschot met de pest in zijn lijf naar zijn werk. Wat in het Philips Stadion de officieuze kampioenswedstrijd van PSV had moeten worden, was uitgelopen op een deceptie. De Eindhovenaren verloren met 1-3 van lucky Ajax.

Voorzitter van de plaatselijke Rotary of van de toneelvereniging, maar een gemeentesecretaris die aan het hoofd staat van de supportersvereniging van een profvoetbalclub? Harrie Timmermans: ‘Omdat ik de supporters wil vertegenwoordigen die wél deugen en die iedere keer weer in het verdomhoekje worden gezet door het wangedrag van enkelen. PSV is mijn hobby en mijn passie. Ik sta sinds mijn tiende op de tribune. Ik droomde er niet van om gemeentesecretaris te worden, maar profvoetballer. Mijn talent werd niet herkend. Dichter bij die jongensdroom kon ik daarna niet komen.’

Een replica van de Europacup die PSV in 1988 won in de finale tegen Benfica staat pontificaal op zijn bureau. PSV-sjaal binnen handbereik. Zijn boek over het mysterie van de doelpuntenmachine De Topscorer in de kast. Timmermans’ kamer ademt voetbal en zijn werk als directeur van de gemeentelijke organisatie van Eersel (18 duizend inwoners) vaart er wel bij.

Timmermans: ‘Voetbal is een laagdrempelig onderwerp om met iedereen in gesprek te komen. PSV heeft bij iedere thuiswedstrijd 5 duizend zakelijke gasten. Bij PSV-Ajax lopen ministers, staatssecretarissen, wethouders, captains of industry in het wild rond. Probeer doordeweeks maar een afspraak te plannen met wethouder Staf Depla van Eindhoven. Bij PSV schiet je hem aan. Geen betere plek dan de voetbaltribune om te netwerken.’

De trein uit het Philips Stadion aan de Frederiklaan kwam langs en Harrie Timmermans sprong erop. ‘Mijn moeder vertelde mij op haar sterfbed: “Je kunt beter spijt hebben van de dingen die je deed, dan dat je spijt hebt van de dingen die je had kunnen doen maar niet durfde.” Dat advies heb ik mijn leven lang gevolgd.’

Ook toen hij begin jaren negentig in zijn geboorteplaats Oirschot een jongerenpartij oprichtte en na de raadsverkiezingen van 1994 als 23-jarige snotaap de kans kreeg om wethouder te worden. ‘Ik vulde vakken bij de C1000 en studeerde, maar als je een partij begint en je wint, dan laat je het niet afweten.’

Voordat hij wethouder werd, moest hij van de coalitiegenoten eerst een half jaar ervaring opdoen in de gemeenteraad. Timmermans: ‘Als ik interviews met mijzelf teruglees uit 1994, dan denk ik weleens: wat een eigenwijze snotneus. Ik ben diplomatieker geworden, heb minder meningen en stel meer vragen. Maar in de kern ben ik nog steeds de eigenwijze snotneus die het verschil wil maken voor mensen en bedrijven.’

Afbreukrisico
Timmermans was in de vorige eeuw wethouder. In de tijd dat een wethouder nog stevig in het zadel zat en lid was van de gemeenteraad. Zou hij vandaag de dag nog wethouder kunnen of willen worden?

‘Het wethouderschap draait nog steeds om het creëren van draagvlak en meerderheden. Ik zou mij wel afvragen of ik erin zou stappen. In mijn tijd was het een zeldzaamheid als de wethouder de eindstreep niet haalde; nu is het een zeldzaamheid als hij die eindstreep wél haalt. Het dualistische systeem heeft geleid tot veel meer valkuilen en mogelijkheden om afgerekend te worden.

Rekenkamers, onderzoeken, benchmarks – ze waren er niet in mijn tijd. De gemeente was zelfvoorzienend en stond als eilandje in de BV Nederland.’ De digitalisering en de transparantie van besluitvorming en bedrijfsvoering hebben daar een eind aan gemaakt. ‘Dat is een positieve ontwikkeling’, aldus Timmermans, maar er kleven ook nadelen aan. ‘Het afbreukrisico is enorm. Toen ik wethouder werd, had ik een studiebeurs en verdiende ik tweehonderd gulden per maand als vakkenvuller bij C1000. Wat kon mij gebeuren?’

Harrie Timmermans hing het wethouderschap in 1998 aan de wilgen. Geen lokale politiek meer, ook niet ergens burgemeester. ‘Ik heb het ouderlijk huis gekocht toen ik wees werd en ik ben behoorlijk verknocht aan Oirschot. Bovendien zegt mijn vrouw: “Jij mag best burgemeester worden, maar ik ga niet verhuizen.” Dan houdt het op.’ Timmermans koos na vier jaar wethouderschap niet voor de Brabantse politiek, maar verkaste naar Venlo.

‘Ik had genoeg beleefd als wethouder. Een bestuurscrisis meegemaakt, twee verkiezingsoverwinningen behaald, van derde loco opgeklommen naar eerste, raadsvergaderingen geleid. Ik had een mooi aanbod om in Limburg directeur te worden van een business unit van een sociaal werkvoorzieningsbedrijf. Een prima kans om op het snijvlak van overheid en bedrijfsleven te ontdekken wat ik in mijn mars had. Als directeur kun je op niemand terugvallen; als wethouder maak je deel uit van een team.’

Senior
Harrie Timmermans was de jongste wethouder, de jongste directeur bij de werkvoorziening en hij is nog steeds de jongste gemeentesecretaris in Zuidoost-Brabant. Maar hij heeft er in Eersel wel al bijna tien dienstjaren op zitten. ‘Wat dat betreft ben ik een senior.’

Waarom de parel van de Kempen? Timmermans: ‘In een gemeente als Eersel is de afstand tussen idee en realisatie veel kleiner dan bij een gelaagde en stroperige gemeente. Eindhoven is met 200 duizend inwoners de kleinste stad waar ooit een Champions League-winnaar heeft gezeteld. Eersel is ook niet de grootste en ook niet de rijkste, maar dat betekent niet dat je niet baanbrekend kunt zijn.’ Een voorbeeld: ‘De fysieke infrastructuur is hier op orde, maar hoe zit het met onze digitale infrastructuur?

Belangrijk voor zaken als mantelzorg en verdienmodellen voor het buitengebied en de verbondenheid van onze gemeente. Dus moeten we overal glasvezel hebben. Kon niet, was onrendabel. We hebben bloedige gevechten met marktpartijen gevoerd, maar zijn nu wel glasvezel aan het uitrollen in het buitengebied. Daarmee zetten we landelijk een trend. De kracht van de ideeën en de innovatie zit niet in de grootte van de organisatie maar in de mensen die je bij elkaar kunt brengen.’

Niet alleen het voorzitterschap van de supportersvereniging van PSV maakt hem effectiever als gemeentesecretaris, ook zijn ex-wethouderschap, meent Timmermans. ‘I’ve been there. Ik voel goed aan hoe een wethouder zich voelt net voordat hij naar de raadsvergadering gaat. De druk op de maag, de klamme handen. Dat helpt mij om comfort te bieden. Dat doe je door zaken bespreekbaar te maken.’ Daarom zegt hij ook geen voorstander te zijn van protocollen om de bestuurscultuur te reguleren.

Timmermans: ‘Wij hebben een open biotoop op het gemeentehuis. Bij ons kan een wethouder best de werkvloer opstappen om een ambtenaar iets te vragen. We hebben wel een paar spelregels: geen verrassingen, de ambtenaar heeft de morele plicht om een kritisch weerwoord te geven en wie baas is, bakt koek.’

Uitgeblust
Tien jaar gemeentesecretaris in één gemeente, dat is zo langzamerhand net zo bijzonder als een wethouder die zijn termijn volmaakt. Timmermans wordt volgende week 44, een jonkie in bestuurlijk Nederland. Hij kan nog alle kanten op. De gemeentesecretaris staat evenwel niet te popelen om Eersel te verlaten. Timmermans: ‘Het werk is erg afwisselend. In 2005 wisten we niet hoe we het geld in de woningbouw moesten uitgeven, vanaf 2008 zijn we gaan bezuinigen en nu vinden we onszelf opnieuw uit en investeren in nieuwe taken. Waarom zou ik na tien jaar uitgeblust zijn? Er is in het openbaar bestuur te weinig waardering voor loyaliteit. Je ziet te veel zeemeeuwmanagers die met een hoop kabaal binnenvliegen, de boel onderschijten en via de achterdeur naar een nieuwe baan vertrekken zonder ook maar iets tastbaars achter te laten.’

CV
Harrie Timmermans werd op 24 maart 1971 geboren in Oirschot. Timmermans studeerde Nederlands recht, afstudeerrichting staats- en bestuursrecht. Hij richtte in 1993 de partij Onafhankelijke Jongeren Oirschot (OJO) op. Na de verkiezingen in 1994 werd hij een half jaar later wethouder – de jongste van Nederland. Na zijn wethouderschap in 1998 was Timmermans zeven jaar lang directeur bij de WAA Groep in Venlo. In juli 2005 werd hij gemeentesecretaris in de Brabantse gemeente Eersel. In de zomer van 2012 werd Harrie Timmermans voorzitter van de supportersvereniging PSV.