Mark Verheijen: ‘Schrijven als ideale therapie’

Oud-raadslid, -wethouder, -gedeputeerde en -Kamerlid Mark Verheijen onttrekt VVD-nestor Harm van Riel in een biografie aan de obscuriteit. Het edele schrijfwerk was een ‘ideale therapie’ voor het politieke wonderkind uit Noord-Limburg.

Het gevallen Tweede Kamerlid schreef een biografie over de kleurrijke grand old man van de VVD: Harm van Riel. Een rechtse provo. Van Riel was senator van 1956 tot 1976 en nestor van de VVD als volkspartij, maar ook vergeten. Van ‘Riel stond volgens Verheijen ‘voor tradities, voor instituties, voor orde en gezag. Dat gezag wilde hij verpersoonlijken.’ Gezag dat in de vrijzinnige jaren zestig en zeventig afbrokkelde, maar meebuigen was geen optie voor Van Riel. Zijn hang naar tradities en rechtlijnigheid begonnen hem binnen en buiten de VVD parten te spelen. Verheijen: ‘Van Riel heeft geprobeerd tegen de tijdsgeest te vechten. Die strijd heeft hij verloren. De VVD was hem moe. Dat is ook wel de tragiek van de meeste politici: all political careers end in failure.’

Copieuze lunch
Van Riel was senator en ook gedeputeerde voor Zuid-Holland. Op zijn eigen wijze. ‘Hij kwam altijd te laat bij een overleg en dwong dan af dat zíjn agendapunten werden besproken en daarna ging hij meteen weer weg. Zijn collega-gedeputeerde Jaap van Praag heeft nooit iemand gekend die zo, zonder zich iets van anderen aan te trekken, zijn eigen gang ging.’ Dat zou Van Riel volgens Verheijen vandaag de dag ook totaal ongeschikt maken voor welke bestuurlijke of volksvertegenwoordigende functie ook. Als gedeputeerde Van Riel na een copieuze lunch ‘de provincie’ ging bekijken, dan was dat voor zijn chauffeur het signaal dat de baas een paar uur rondgereden wilde worden om op de achterbank een dutje te kunnen doen. Geen haan die daarnaar kraaide.

Onterechte declaraties
Vandaag de dag valt menig bestuurder over een ritje meer of minder. Mark Verheijen kan erover meepraten. Vijf keer had hij zich in 2011 en 2012 als VVD-gedeputeerde in Limburg voor een bijbaan naar de Randstad laten rijden, terwijl hij daarvoor naar later bleek al reiskosten vergoed kreeg. ‘Dat was gewoon stom’, aldus Verheijen, nadat NRC Handelsblad begin vorig jaar zijn doopceel had gelicht en honderden ritten en declaraties had doorgevlooid. Verheijen had volgens de krant als gedeputeerde ten onrechte duizenden euro’s gedeclareerd. De publicatie had desastreuze gevolgen voor Verheijen, die tot dat moment een komeetachtige carrière had gemaakt in bestuurlijk en politiek Nederland. De provincie Limburg oordeelde na onderzoek dat er niets aan de hand was en ook de VVD steunde hun politieke wonderkind. Toen de integriteitscommissie van de VVD evenwel oordeelde dat ‘door de heer Mark Verheijen is gehandeld in strijd met het integriteitskader van de VVD’, verdampte die steun. Verheijen gaf zijn zetel in de Tweede Kamer, die hij sinds 2012 bezette, op.

‘De partij moest mij op dat moment wel loslaten’, zegt Mark Verheijen nu. ‘Het blééf maar doorgaan en de Statenverkiezingen kwamen eraan. Er werd zoveel onzin verteld, maar als ik niet was afgetreden, dan had ik niet alleen mijzelf maar ook de VVD naar beneden getrokken.’

Afkicken
Het schrijven van Harm van Riel. Een rechtse provo ‘was een ideale therapie’. ‘Ik heb vanaf mijn twintigste in de politiek gezeten, waarvan negen jaar fulltime. In de politiek heb je altijd prikkels. Het schrijven van een boek is het tegenovergestelde. Ideaal om af te kicken van de politiek. Maar ik ga niet voor de rest van mijn leven schrijven. Ik houd nog steeds van de publieke zaak’, zegt Verheijen. ‘Het is nu goed om echt iets anders te doen. Ik heb politieke ervaring op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Die ervaring ben ik niet kwijt, wat mensen ook over mij schrijven. Ik ben door de kwestie rond de declaraties rustiger en evenwichtiger geworden. Het heeft mij ook sterker gemaakt. Laten we even rustig afwachten. Het voordeel van mijn leeftijd is dat ik niets overhaast hoef te doen.’

Lees het volledige interview met Mark Verheijen in Binnenlands Bestuur nr. 11 van deze week. (inlog)