Epese bestuurders deden 'niets ongeoorloofds'

De integriteitsmelding tegen de Epese wethouder Jan Aalbers (GroenLinks) en oud-burgemeester Hans van der Hoeve gaat uitgebreid in op mogelijke motivaties van de betrokken bestuurders, maar levert geen bewijslast voor deze motivaties. Dat concludeert John Bijl van het Periklesinstituut die op verzoek van de Epese burgemeester Tom Horn naar de onderliggende stukken keek om er een oordeel over te geven.

Integriteitsmelding
Volgens de melding zou wethouder Aalbers in het college hebben plaatsgenomen ‘met een opdracht’ van zijn werkgever RSG-Noordoost Veluwe om uitbreiding van de onderwijshuisvesting voor elkaar te krijgen. Oud-burgemeester Van der Hoeve werd verweten op onrechtmatige gronden politiecapaciteit beschikbaar te hebben gesteld om een uithuiszetting mogelijk te maken of te bespoedigen. Uit onderzoek van het Steunpunt Integriteitsonderzoek Politieke Ambtsdragers (CAOP) bleek al dat de melding vooralsnog geen persoonsgericht integriteitsonderzoek naar beide bestuurders rechtvaardigde. 

Geen bewijs
Bijl werd gevraagd deze conclusie onafhankelijk te toetsen. Hij beoordeelt de integriteitsmelding als ‘speculatie’. Het feit dat een bestuurder naast zijn parttime aanstelling als wethouder ook werkzaam is voor een onderwijsinstelling én deze instelling met de gemeente werkt aan uitbreiding van het aantal leerplaatsen, ‘is geen bewijs voor kwade opzet’. Ook vindt Bijl geen bewijs of aanwijzingen dat Aalbers buiten zijn verantwoordelijkheden of in strijd met de gedragscode heeft gehandeld, ‘laat staan dat er strafbare feiten zijn gepleegd'.

Schijn voorkomen
Bij zijn installatie als wethouder in 2014 en in 2018 gaf Aalbers zelf een verklaring met daarin uitleg hoe hij en zijn werkgever RSG Noordoost Veluwe bij de invulling van zijn functie belangenverstrengeling of de schijn daarvan voorkomen, schrijft Bijl. ‘Dit is ook via een interne publicatie in de school zelf duidelijk gemaakt.’ Voor Bijl valt niet te achterhalen vanaf wanneer de gemeente de nevenfunctie van Aalbers publiek heeft gemaakt. Via een back-up vindt hij 1 oktober 2020 als ‘oudste’ datering hiervan.

Minder kwetsbaar
Verder blijkt uit een verklaring van de gemeentesecretaris na intern onderzoek dat bij een cruciale collegevergadering Aalbers niet heeft deelgenomen aan de besluitvorming rondom de uitbreiding van RSG Noordoost Veluwe, wat zijn positie 'minder kwetsbaar' maakt. De besluiten zijn niet eens door Aalbers voorbereid: het was gewoonweg niet zijn portefeuille.

Niet aannemelijk
De bewering dat Aalbers eerder als raadslid informatie zou hebben gedeeld met de schoolleiding houdt ook geen stand. Volgens Bijl werken raadsleden over het algemeen met openbare informatie en is het ‘niet aannemelijk dat hier iets onoorbaars is gebeurd’. Uit geleverde stukken blijkt dat Aalbers in zijn periode als raadslid niet deelnam aan deliberatie of stemming bij raadsagendapunten over zijn werkgever.

Handhavingskwestie
Evenmin vindt Bijl bij de andere kwestie mogelijk onrechtmatige inzet van politiecapaciteit door het college na een woningsluiting. ‘Gebruik maken van politiecapaciteit in de situatie zoals deze door het dossier wordt omschreven is te billijken en daarnaast, zeker niet uitzonderlijk.’ Het ging hier al om een handhavingskwestie, ‘niet om het voorkomen ervan, en met zijn aanwezigheid in de bewuste woning is de betrokkene in overtreding’. Ook is geconstateerd dat er geen bewijs is voor beschuldigingen richting Van der Hoeve van machtsmisbruik en onrechtmatig bevoordelen van een projectontwikkelaar.

Gedragscode
In beide kwesties bieden de aangeleverde stukken onvoldoende aanleiding voor het doen van nadere onderzoeken, stelt Bijl. Wel doet hij de aanbeveling aan het college om de afgesproken periodieke bespreking van de gedragscode, waarvan uit de stukken niet blijkt dat die plaatsvindt, jaarlijks te rapporteren aan de raad. Het gaat dan om de invulling van het proces, niet de inhoud van het gesprek. Verder adviseert Bijl om de raad in het openbaar te informeren over dat er geen ongeoorloofde handelingen zijn geconstateerd.

Aangifte
Burgemeester Horn heeft hier afgelopen week gehoor aan gegeven. Hij zei zeker open te staan voor meldingen van integriteitsschendingen, ‘maar meldingen met een gebrekkige bewijslast beschadigen mensen en brengen het bestuur in lastige posities. Met dit onderzoek beschouw ik deze melding als afgedaan’. Van der Hoeve laat weten het goed te vinden dat de gemeente de melding volgens het protocol heeft behandeld en onafhankelijk heeft laten toetsen. ‘De conclusie is duidelijk.’ Aalbers zei in juli al over de melding in een raadsvergadering: ‘Het is een gefantaseerd verhaal, het is beschadigend en opgeblazen tot een lasterlijk en smadelijk geheel. Daarom zal ik als privépersoon aangifte doen.’