‘Ik ben misschien wel een betere burgemeester geworden’

Burgemeester Marc Witteman van Stichtse Vecht heeft kanker. Hij heeft de inwoners van zijn gemeente gisteravond een open brief geschreven. Dankzij chemo- en immunotherapie heeft hij er een half jaar bijgekregen, maar nu is het einde toch echt in zicht. Witteman meldt zich ziek; het gaat niet meer.

Gewoonlijk zeg je dan: hoe gaat het ermee?

‘Niet goed, zeg ik dan de laatste twee maanden. Dat is ongemakkelijk, maar wel eerlijk. Ik ben sinds eind april uitbehandeld. De specialisten hebben van alles geprobeerd om tijd te rekken. Dat is ze voor een deel gelukt, maar ze weten nu niet meer wat ze moeten doen. In één keer vallen dan de afspraken met specialisten uit je agenda en val je terug op de huisarts. We hebben goede gesprekken gevoerd over pijnbestrijding en over mijn levenseinde. Ik ben meer pijn gaan voelen. Soms helpt bestraling, en dat is een paar keer gebeurd, maar je moet vooral met pijnstillers aan de slag. Daarom ben ik twee weken geleden gestopt met autorijden. Je moet scherp zijn. Ik kom nu op een moment dat ik die scherpte als burgemeester niet meer kan garanderen.’

 

En dus bent u naar de commissaris van de koning Van Beek gestapt.

‘Je kunt twee dingen doen: je wacht tot het helemaal fout gaat, bijvoorbeeld omdat je lichamelijke klachten krijgt waardoor je in één klap niet meer kunt functioneren, of je houdt zelf de regie in handen. Vertrekken voordat anderen vinden dat je moet vertrekken. We zitten vlak voor het reces. De commissaris kan met de fractievoorzitters om de tafel om een goede waarnemer te zoeken. En dan maken we er een warme overdracht van.’

U bent heel open over uw ziekte. Heel ongebruikelijk in de wereld van de bestuurders.

‘Na mijn terugtreden wordt het misschien anders, maar tot nu ben ik zo open omdat het burgemeesterschap eerlijkheid vereist. Als ik eromheen draai, lopen mensen met een boog om mij heen of zijn ze niet eerlijk meer. Ik kan mijn werk alleen maar goed doen als mensen eerlijk zijn en mij recht in mijn gezicht de waarheid durven te vertellen. In ruil voor de eerlijkheid van de ambtenaren en van de inwoners van Stichtse Vecht, moet ik zelf ook eerlijk zijn.’

U moet een vreselijk jaar achter de rug hebben.

‘Nee, helemaal niet. Ik kreeg slecht nieuws in april vorig jaar, maar ik heb best een heel goed jaar achter de rug. Dat komt voor een deel omdat ik veranderd ben. Ik ben anders naar de wereld gaan kijken. Ik heb meer empathie gekregen; ik heb vaker naar het welzijn van mensen gevraagd. Ik heb meer aandacht voor wat voor mensen belangrijk is en hoe ik als bestuurder het verschil kan maken. Ik heb mooie gesprekken gevoerd. Ik denk dat ik door mijn ziekte misschien wel een betere burgemeester ben geworden.’

 

Ieder nadeel heb zijn voordeel, zou Johan Cruijff hebben gezegd.

‘Het is wrang, maar dat is zo. Mensen lopen ook veel harder voor mij sinds ze weten wat mij te gebeuren staat. Als ik nu zeg: “Ik zou dit of dat voor elkaar willen krijgen”, dan zeggen mensen: “En daar gaan we je bij helpen”. Ik denk dat ik het laatste jaar als burgemeester echt het verschil heb kunnen maken, bijvoorbeeld doordat ik vergaderingen heb afgezegd waarvan ik tóch wist dat ze tot niets zouden leiden. Ik ben dingen gaan doen waarvan ik wist dat ze wél tot iets zouden leiden. Ik had het voordeel dat mensen accepteerden dat ik de onzinvergaderingen liet vallen. Burgemeester Van der Laan adviseerde mij om die keuze te maken toen ik hem belde. Dat deed hij ook. De groepsdruk is er niet meer. Ik had mij misschien jaren eerder aan die groepsdruk moeten onttrekken. Dat zouden andere bestuurders ook moeten doen.’

 

U wacht op uw vervanger. Waarom?

‘Toen ik ziek werd, zei de commissaris dat ik zelf de regie moest houden. “Doe wat je denkt dat goed is”. Die regie geldt ook voor mijn afscheid. Ik wil niet dat er nu een waarnemer komt die gewoon op de winkel komt passen in Stichtse Vecht, want hij of zij zit hier zomaar anderhalf jaar. Stichtse Vecht verdient een burgemeester die de goede dingen gaat doen voor deze gemeente. Ik wil een warme overdracht om mijn ervaringen te kunnen delen. Ik wil het hier netjes achterlaten.’

Op 2 september wordt Swim to Fight Cancer gehouden. Twee kilometer of 500 meter zwemmen in de Vecht. Gaat u daarbij zijn?

‘Ik wil dat wel proberen. Swim to Fight Cancer is tot op heden alleen maar in grote steden gehouden. We zitten helemaal vol, nu al. Er is anderhalve ton aan sponsorgeld binnen. Dat heeft te maken met de betrokkenheid van de inwoners van de twaalf dorpen. Als ik een handje kan helpen door mijn ziekte in verband te brengen met dit evenement, dan doe ik dat graag. Ik kan uitleggen waarom meer kankeronderzoek essentieel is. Een hoogleraar in het Antoni van Leeuwenhoek vertelde mij dat ik over tien jaar genezen had kunnen worden van deze ziekte. Als er meer onderzoekscapaciteit en meer geld komt, is het zelfs minder dan tien jaar.’

Hebt u nog iets op uw lever?

‘Heel veel mensen die ik ken lezen Binnenlands Bestuur. Doe ze allemaal de groeten van mij en ik hoop dat ik nog veel mensen mag spreken.’