Huizenleed treft burgemeesters

Burgemeesters zijn blijvertjes op Funda. Starters trekken ze niet met hun luxueuze en vrijstaande woningen en zelfs doorstromers hikken aan tegen de hoge prijzen. Neem de villa van Frans Backhuijs in Oldenzaal. Vrijstaand (180 m² woonoppervlakte, 462 m² perceeloppervlakte) met vijver en pal tegen de weilanden, 7 kamers, maar wel voor 528.000 euro. 

Backhuijs (VVD) was wethouder in Eindhoven en burgemeester van Oldenzaal en is sinds mei vorig jaar burgemeester van de Utrechtse gemeente Nieuwegein.

Backhuijs: ‘Ik heb heel erg overwogen of ik zou solliciteren naar een nieuwe plek met de toestand van de woningmarkt in gedachten. Ik heb uiteindelijk toch de keuze gemaakt voor Nieuwegein en ingecalculeerd dat we ons huis niet zouden kunnen verkopen. Er is heel weinig belangstelling voor. Ik zit nu in een tijdelijk huurappartement en deze zomer verhuizen we naar een koopappartement in Nieuwegein. Als we het huis in Oldenzaal hadden verkocht, had ik zeker een andere woning in Nieuwegein gekocht.’

De burgemeester van Nieuwegein is niet de enige recent benoemde burgemeester die zijn huis niet kan verkopen. Van de tien door Binnenlands Bestuur benaderde burgemeesters (geen waarnemers) die in de eerste helft van 2011 werden benoemd, hebben er acht hun huis nog niet verkocht.

‘Een heel herkenbaar beeld’, zegt Ruud van Bennekom, directeur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. ‘De verkoop van huizen is een grote zorg voor burgemeesters. Een jaar geleden hebben we er een onderzoek naar gedaan, waarna het ministerie kwam met een regeling voor de dubbele woonlasten. Dat is een enorme verbetering. Er was een regeling waarbij burgemeesters met dubbele woonlasten vier maanden recht hadden op maximaal 272 euro per maand. Daar huur je nog geen studentenkamer voor. Nu is er een regeling voor twee jaar, waardoor burgemeesters veel beter kunnen voldoen aan de woonplaatsvereiste.’ (zie kader)

Pendelen

De onverkoopbare woning is hét onderwerp van gesprek onder nieuwe burgemeesters. Wat te doen? De een heeft toch een permanente woning betrokken in de nieuwe gemeente, de meeste burgemeesters pendelen tussen ‘oud’ en ‘nieuw’.

Anton Stapelkamp (CDA) huurde twee weken  voordat hij februari vorig jaar burgemeester werd van Kapelle al een gemeubileerde woning in het Zeeuwse dorp. Begin augustus verhuisde het gezin naar de definitieve woning. ‘Ik wilde mij zo snel mogelijk vestigen in mijn nieuwe gemeente om onderdeel te worden van de gemeenschap’, aldus Stapelkamp. Zijn woning in Rotterdam, waar hij dagelijks bestuurder was in de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek, staat nog steeds te koop.

Petra Dassen (CDA) verhuisde van Zaltbommel naar het naburige Maasdriel in Gelderland, toen de gemeenteraad van het Limburgse Beesel haar eind 2010 voordroeg voor het burgemeesterschap. Ze werd er burgemeester in februari. Het huis in Zaltbommel werd verkocht, maar dat in Maasdriel, waar net de verbouwing was begonnen, niet. ‘We werken allebei en kunnen de lasten nog dragen. We wilden absoluut verhuizen vanwege de schoolgaande kinderen en we wonen nu in het dorp Reuver’, aldus burgemeester Dassen.

Voor Karel Loohuis (PvdA) is forenzen ook geen optie. De afstand tussen ‘oud’ en ‘nieuw’ is te groot. Oud is Haaksbergen, waar hij van 2002 tot 2011 burgemeester was; nieuw is Hoogeveen, waar hij sinds februari vorig jaar burgemeester is. Zijn vrijstaande villa met dakterras en sauna (217 m² woonoppervlakte, 654 m² perceeloppervlakte) staat al maanden te koop. Kosten: 550.000 euro. Loohuis huurt nu in Hoogeveen.

‘Daar ben ik doordeweeks en als ik geen verplichtingen heb in het weekeinde bij mijn vrouw en dochter in Haaksbergen.’ Sinds september is hij officieel ingeschreven in Hoogeveen. Op 15 februari 2013 eindigt voor Loohuis de verruimde vergoeding van zijn huurkosten. En dan?

‘Dan raken we niet onmiddellijk aan de bedelstaf, maar we kunnen het ook niet permanent volhouden. Ik vind namelijk wel dat je als burgemeester moet wonen in je gemeente. Doe je dat niet, dan is het gevoel er niet en heb je een 9-tot-5-baan. Er zijn is een absolute voorwaarde voor het goed functioneren van een burgemeester. Uiteindelijk gaan we dus verhuizen. We zijn al gezakt van 589.000 naar 550.000 euro. Ik moet er niet aan denken dat we er twee ton vanaf moeten doen. Dan raak je het zeker kwijt, maar ben je ook een dief van eigen portemonnee.’

Winkeldochter

Als de afstand het maar even toelaat, forenzen de burgemeesters. Wim Groeneweg (CDA) bijvoorbeeld, die afgelopen mei burgemeester van Vianen werd. Hij pendelt in het Utrechtse land, want zijn huis in Woerden, waar hij zeven jaar wethouder en later één jaar raadslid was, heeft hij nog niet kunnen verkopen.

Jetty Eugster (CDA) was ook wethouder, in Den Bosch. Afgelopen voorjaar werd ze burgemeester van Schijndel. Een half uurtje rijden door het Brabantse land. Vorige week gaf de gemeenteraad haar een tweede jaar om een huis in Schijndel te vinden.

Eugster: ‘Dat gaat gebeuren, en we willen ook graag naar Schijndel, maar of we tegen die tijd ons huis in Empel hebben verkocht? We dachten dat het zou lukken, maar dat denk ik nu niet meer. Ik ben op 1 april 2011 in Schijndel begonnen en in november 2010 hadden we het huis betrokken waar we nu wonen. Gloedjenieuw. Wat dom hoor ik u denken, maar je weet toch nooit wanneer je ergens wordt benoemd? Moet je altijd maar op je handen blijven zitten?’

Het huis van burgemeester Eugster is inmiddels van Funda gehaald, ‘want we willen geen winkeldochter worden’. Wat het moet kosten? ‘Wel wat meer dan de 550.000 euro van mijn collega’s. Zo gek is dat niet als je op het einde van je wooncarrière bent.’

Ralf Krewinkel pendelt ook, door het Limburgse land. Begin mei 2011 werd hij burgemeester van Beek nadat hij eerst raadslid en later wethouder voor de PvdA in Kerkrade was geweest. Zijn huis in Kerkrade moet slechts 205.000 euro opbrengen, maar staat toch al elf maanden te koop. Krewinkel: ‘Het is dramatisch in Parkstad en vooral in Kerkrade. Binnen een straal van één kilometer van mijn huis staan 253 huizen te koop. Dat is er aan de hand.’

Krewinkel heeft er niet voor gekozen om zijn intrek te nemen in een huurhuis in Beek. ‘Ik heb een kleintje van één jaar. Ik woon op twintig minuten van het gemeentehuis. Ik kan een appartement gaan huren en doen alsof ik hier woon, maar dat zou onecht zijn. Daar ga ik geen spel in spelen’, zegt burgemeester Krewinkel.

Vorige week besloot de begripvolle gemeenteraad van Beek unaniem om de burgemeester de tijd te geven die hij nodig heeft om zijn huis te verkopen. Zijn woonplaatsontheffing heeft geen einddatum. Krewinkel is opgelucht. ‘De raad weet dat ik wil verhuizen. Als ik morgen mijn huis verkoop, zit ik overmorgen in Beek.’

Nog een PvdA’er die pendelt is Tjeerd van der Zwan, maar dan door het Friese land. Hij werd in juni burgemeester van Heerenveen en zette zijn huis in Buitenpost te koop. ‘Er is nauwelijks belangstelling voor’, zegt Van der Zwan mismoedig. Het vrijstaande huis (185 m² woonoppervlakte, 1.040 m² perceeloppervlakte) kijkt vrij uit over sloten en weilanden, maar moet wel 550.000 euro kosten. En die markt zit op slot. Hij pendelt dus.

Van der Zwan: ‘Gelukkig is de gemeenteraad van Heerenveen buitengewoon begripvol. Buitenpost - Heerenveen is maar 45 kilometer, oftewel een dikke dertig minuten rijden van huis naar het gemeentehuis. Om zo veel mogelijk Heerenvener te zijn, doe ik er mijn boodschappen en loop ik over de markt. ‘s Middags haal ik bij de AH een maaltijd, die ik opwarm in een magnetronnetje in het gemeentehuis.’

Aanzienlijk gezakt

Maar gelukkig, er is niet alleen woonleed in burgemeestersland. Wim Hillenaar (CDA) zag eind 2011 kans om zijn woning in Gouda te verkopen. ‘We zijn aanzienlijk gezakt in prijs, maar dat hoort bij deze tijd’, aldus Hillenaar. Hij woont al sinds juli in het Brabantse Cuijk, waar hij sinds februari vorig jaar burgemeester is. ‘Met schoolgaande kinderen wilden we voor het nieuwe schooljaar verhuisd zijn.’

Anneke Raven (CDA) had helemaal geluk toen ze afgelopen voorjaar werd voorgedragen voor het burgemeesterschap van de Overijsselse gemeente Hellendoorn. De oud-gedeputeerde in Utrecht raakte haar huis binnen tien weken kwijt. Burgemeester Raven: ‘De druk op de woningmarkt is in het westen nog behoorlijk groot. Wij hadden een rijtjeshuis uit de jaren dertig. Erg geliefd in Utrecht en voor net boven de vier ton. Op de dag van mijn installatie was de verkoop rond.

Het is zó belangrijk om te wonen in de gemeente waar je werkt. Nog voordat we ons huis verkochten, waren we al op zoek gegaan naar een huurhuis in Nijverdal. Zo ben je meteen onderdeel van de gemeenschap en kun je uitvinden waar je wilt wonen.’ Ze vond een betaalbare koopwoning in Nijverdal, ook een jarendertighuis.

Twee jaar vergoed
Burgemeesters hebben op grond van de Gemeentewet de plicht om na hun benoeming in hun nieuwe gemeente te gaan wonen. De gemeenteraad kan vanaf de datum van benoeming maximaal een jaar ontheffing verlenen van deze plicht. Dat is de theorie, de praktijk is anders. Gemeenteraden geven ontheffing voor meer dan een jaar. Omdat burgemeesters dezer dagen lang worden geconfronteerd met dubbele woonlasten, heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken per 1 november 2011 de verhuiskostenvergoeding en de vergoeding voor reis- en pensionkosten aangepast.

De regeling geldt ook voor burgemeesters die zijn benoemd voor deze datum. De burgemeester heeft maximaal twee jaar recht op een tegemoetkoming. De vergoeding is in het eerste jaar maximaal 18 procent en het tweede jaar maximaal 15 procent van de bruto burgemeestersbezoldiging. Daaruit kunnen huur of hypotheekrente en kosten van gas, water en licht van de nieuwe woning worden betaald.