Hondermaal, duizenmaal erger

Behalve om geloofwaardigheid gaat het daarbij vooral om geld. Het probleem van corruptie is dat de belastingbetaler uiteindelijk de dupe is, omdat zijn gemeente, provincie, waterschap of ministerie meer betaalt voor zijn inkopen dan nodig is.

Natuurlijk is die verspilling erg. Maar honderdmaal, duizendmaal zo veel geld verspillen overheden door ambtenaren die te hoge budgetten vragen voor hun taken. Niet voor eigen gewin, niet voor een rolex of een golfclinic, maar om gemakkelijker uit te komen met de werkbudgetten.

Het gaat om de ambtenaren die stellen dat hun afdeling 8 ton per jaar nodig heeft voor het werk, terwijl het ook met 7 ton kan. Het gaat om de ambtenaren die hun begroting en jaarrekening 2 weekjes te laat inleveren bij de afdeling financiën, zodat die geen tijd meer heeft om er kritisch naar te kijken. Om de ambtenaren die bij de tussentijdse rapporten zogenaamd vergeten hun overschotten te melden. Het gaat om de ingenieurs die de kosten en risico’s van een infrastructuurproject bewust te laag presenteren, zodat besloten wordt tot aanleg ervan.

Na 3 jaar duiken er dan opeens tegenvallers op... Het gaat om de controllers die overschotten op hun budgetten niet willen teruggeven aan de algemene pot, maar in een eigen reserve willen stoppen. Altijd handig voor later, toch? Het gaat om de uitvoerende ambtenaren die alleen het beste van het beste goed genoeg vinden voor het werk dat ze doen, en die zich niet willen afvragen of het ook met een tandje minder kan.

Het gaat kortom, om alle ambtenaren die hun bestuurders met onvolledige of gekleurde informatie verleiden tot beslissingen die ze niet zouden nemen als ze alle juiste informatie hadden. Trouwens niet alleen ambtenaren, bestuurders zelf doen er net zo hard ook aan mee.

Net zo erg als de verspillers zijn degenen die dat ‘politiek handig’ noemen, die deze verspilling afdoen met ‘ach, zo gaat dat toch altijd, dat hoort bij het spel, dat doet toch iedereen’. Dat zijn dezelfde woorden waarmee echt corrupte ambtenaren hun gedrag proberen goed te praten. Deze gedogers van de verspilling keuren hem in feite goed.

Corruptie aanpakken is natuurlijk prima. Maar het aanpakken van de bewuste budgetoverschattingen levert honderdmaal, duizendmaal, of misschien wel honderdduizendmaal zo veel op.