Burgers leggen Holwerd aan zee

Dankzij een gat in de dijk ligt het Friese Holwerd straks weer bijna aan zee. Vier bewoners van het krimpdorp zien in dit wilde plan een economische boost voor de Friese noordkust.

Ze waren aan het participeren in de samenleving zonder er erg in te hebben. Maar toen, in september vorig jaar, kwam de Troonrede waarin de regering spreekt van een participatiesamenleving die de verzorgingsstaat vervangt. ‘Van iedereen die dat kan, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving.’

Voorbeeld van de participatiesamenleving
Vanaf dat moment bekroop de vier leden van de werkgroep ‘Holwerd aan Zee’ het gevoel aan het participeren te zijn, een gevoel dat hen werd ingegeven door ‘bestuurders en ambtenaren’, schrijven ze, de Statenfractie van het CDA voorop. Wat in Holwerd aan het gebeuren is, zo klonk het, is niet zó maar een beetje participeren, het is hét voorbeeld van de participatiesamenleving.

Drie inwoners en een ambtenaar van de gemeente werken op vrijwillige basis aan een plan dat ze ‘Holwerd aan Zee’ (HaZ) hebben gedoopt. Wordt HaZ werkelijkheid, dan verandert Holwerd in pakweg tien jaar tijd van ‘een dorp waar het alle dagen zondag is, zo stil’, en waar ’s lands goedkoopste, vrijstaande woning voor 48.000 euro wordt aangeboden, in een  recreatief-toeristisch centrum met regionale uitstraling.

Verbinding binnenwateren met Waddenzee
Twee leden van Dorpsbelang uit Holwerd, voorzitter Hessel Hiddema en Theo Broersma, woonden twee jaar terug een presentatie bij van een architectenbureau. Dat had, voor het hele noordelijke kustgebied, scenario’s uitgewerkt om beter het hoofd te bieden aan de krimp. In een ervan was sprake van een gat in de zeedijk. Hiddema: ‘Theo en ik keken elkaar aan en knikten: dit is het.’ Dorpsbelang had in de loop der jaren vele plannen voor Holwerd gezien en gemaakt; nooit was er iets van terechtgekomen. Hoe anders was de gedachte aan een doorgestoken primaire waterkering; dit bood perspectief, vooral omdat daarmee de Friese binnenwateren en de Waddenzee met elkaar konden worden verbonden. Holwerd zou niet langer eindpunt zijn van de doodlopende Holwerter Feart, maar onderdeel van een rondje.

Provincie betaalt helft uren
Hiddema en Broersma zochten contact met Marco Verbeek, eigenaar van de plaatselijke supermarkt en conceptontwikkelaar voor retail en horeca. Ook iemand die al langer bezig was om Holwerd op te kaart te zetten. Gemeenteambtenaar Jan Zijlstra complementeerde de club. HaZ ging de vier niet in de koude kleren zitten. Eens per week vergaderen werd een paar keer. Het laatste jaar waren de vier ieder ongeveer drie volle dagen per week druk met HaZ. Zijlstra stak er al zijn vrije tijd in, Broersma nam vrije dagen op, Hiddema en Verbeek huurden extra krachten in om hun zaken te laten draaien. De drempel is al een tijdje overschreden, vinden ze, de reden om vanaf deze zomer de helft van de uren in rekening te brengen bij provincie en gemeente. Verbeek: ‘De andere helft blijven we op vrijwillige basis doen.’

Hele regio profiteert
Begin april is HaZ aan het dorp gepresenteerd, tijdens het tweede, openbare gedeelte van een vergadering van Dorpsbelang. In december is de haalbaarheids­studie klaar. ‘Ongelooflijk spannend wat daar uitkomt’, zegt Hiddema: ‘Niet alleen voor Holwerd – want het zou natuurlijk onzin zijn om 200 miljoen te steken in een dorp van 1.600 zielen – maar op veel grotere schaal. Van dit plan gaat de hele regio profiteren.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nummer 17 van deze week.