Italiaanse les: Hoe organiseer je een lockdown?

Van de ene op de andere dag ging Italië per decreet op slot. Zo ook het in Lombardije gelegen Lodi. Aan de politie de taak dat ‘even’ te regelen. Commandant Ballarino legt uit hoe hij dat met 37 dienders fikste.

De instantie die verantwoordelijk is voor de organisatie van de zogeheten ‘veiligheidsgordel’ in de verschillende gebieden van Lodigiano is het kabinetsbureau van het hoofdkantoor van de politie van Lodi. Het kabinet staat ter beschikking van de prefectuur en volgt de richtlijnen van de regering. Het heeft tot nu toe 450 leden van de Staatspolitie, de lokale politie, de carabinieri, de financiële politie en het contingent van het Italiaanse leger, dat meer dan 35 controleposten in de ‘rode zone’ voorzat – 10 gemeenten in het Lodi-gebied met 50 duizend inwoners – gecoördineerd, die aanvankelijk waren ingesteld van 21 februari tot 9 maart, de datum waarop het decreet van de premier de insluitingsbeperkingen tot heel Italië heeft uitgebreid. Op dit moment is heel Italië geblokkeerd: patrouilles in hun respectievelijke uniformen en in burgerkleding zijn dag en nacht bezig met een strenge controle op mensen die op straat lopen, waarbij de redenen van hun boodschappen nauwgezet worden geverifieerd, wat moet worden aangegeven in een gedetailleerde zelfcertificering.

Fabio Sebastiano Germanà Ballarino, commandant van de plaatselijke en provinciale politie van Lodi en hoofd van de civiele bescherming, werd opgeroepen om de noodsituatie te managen. Voor Binnenlands Bestuur vertelt hij hoe hij dat aanpakte.

Het coronavirus heeft Italiaanse steden platgelegd. Hoe heb je in zo'n korte tijd zo’n lockdown kunnen organiseren?
‘Zodra de eerste gevallen in het Lodi-gebied werden ontdekt, heb ik het hele commando gemobiliseerd. De lokale politie heeft speciale regels in geval van noodgevallen en natuurrampen – zij beveelt dat alle medewerkers op elk moment van de dag en de nacht beschikbaar moeten zijn. In de stad Lodi hebben we 32 van deze werknemers en in de provincie Lodi hebben we er maar vijf, vanwege de bezuinigingen waarmee we in het verleden te maken hebben gehad. Met deze krachten ben ik begonnen met een systematische controle van de stad, samen met de Staatspolitie, de carabinieri en de financiële politie. We staan voortdurend met elkaar in contact en we worden geconfronteerd met de onvermijdelijke twijfels over de interpretatie van de regeringsdecreten. Er zijn ongespecificeerde details die moeten worden opgehelderd en de mensen vragen om uitleg.’

Voor de noodtoestand van het coronavirus werden vijf decreten, twee ministeriële resoluties van de ministerraad, acht decreten van de voorzitter van de ministerraad, 14 decreten van het hoofd van het departement van civiele bescherming, één buitengewone maatregel van de minister van Volksgezondheid, twee buitengewone maatregelen van het ministerie van Onderwijs na elkaar uitgevaardigd. Hoe bent u erin geslaagd om met al deze tsunami van instructies en eisen om te gaan?
‘We moesten zeer snel achter elkaar verschillende maatregelen nemen, de regels veranderden van de ene op de andere dag. De officiële landelijke decreten werden 's nachts uitgevaardigd. En noodzakelijkerwijs moesten we de bevolking informeren. Je kunt iemand bijvoorbeeld niet aanhouden zonder dat hij kan weten dat wat hij doet tegen de regels is. Ik heb de persberichten voor de dageraad opgesteld. ’s Ochtends kondigden onze operatoren de nieuwe maatregelen aan met een luidspreker, die in het hele gebied straat na straat met de auto werden verkondigd. Voortdurende oproepen om opheldering en verzoeken komen aan bij de centrale van ons operationeel centrum. We hebben daar permanent twee medewerkers. En daarbij heb ik ook nog eens elf vrijwilligers van de civiele bescherming rechtstreeks onder mijn controle.’

Welke rol heeft de lokale politie van Lodi gespeeld?
‘We hebben vanaf het begin een gemeentelijk operationeel centrum opgezet in het hoofdkwartier van de lokale politie. Dat wordt voorgezeten door de burgemeester, die mij als gemeentelijk operationeel manager heeft aangesteld, tegelijkertijd met de manager voor de sociale diensten. Die is verantwoordelijk voor de bijstand van de bevolking. Intussen is er een callcenternummer voor de hulp aan ouderen gecreëerd. De verantwoordelijke van het Technisch Bureau is nu ook de technisch verantwoordelijke voor de logistiek. De woordvoerder van de burgemeester is verantwoordelijk voor de communicatie en tracht de burgers in real time, via de website van de gemeente en de sociale media, te informeren over alle maatregelen die elkaar zo snel opvolgden.’

‘Het is ons gelukt om het nodige aanbod van beschermingsmiddelen samen te stellen, zowel voor het lokale politiekorps als voor het personeel, dat zich bezighoudt met essentiële gemeentelijke diensten, zoals de Burgerlijke Stand. Voor deze diensten hebben we een versterking van de conciërgemedewerkers voorbereid, die tot taak hebben de toegang van mensen tot de binnenkantoren soepel te laten verlopen en te reguleren, en te controleren of ze afstand houden. De lokale politie heeft ook haar collega's in de gemeentelijke kantoren ondersteund. Die kwamen namelijk in ernstige moeilijkheden. Nu werkt 70 procent van het personeel via telewerken. De gemeente garandeert de belangrijkste diensten ook met de fysieke aanwezigheid van 30 procent van het personeel, waaronder de lokale politie.’

Gezien uw controles en die van de andere wetshandhavingsdiensten (politie en carabinieri), hoeveel mensen zijn er nog op straat zonder geldige reden?
‘Sinds 11 maart, nadat de meest restrictieve maatregelen van de regering en het Gewest werden uitgevaardigd, zijn we begonnen met het controleren van mensen die de regels die het verkeer van personen en reizen verbieden hebben overtreden. Wij voeren het werk uit door twee of drie patrouilles per dienst. De meeste burgers begrijpen de ernst van de situatie, maar sommigen probeerden slim te zijn. Op één dag controleerden we 30-40 mensen en daarvan werden er 4 bekeurd. Het gemiddelde van de aanklachten (nu opgewaardeerd tot criminele aanklachten) ligt rond de 10 procent. Aan het eind van de dag sturen we ons rapport naar het politiebureau. Aan onze gegevens worden data toegevoegd van de Staatspolitie, de carabinieri en de financiële politie.’

Mensen hebben moeite om aan maskers te komen. Hebben jullie genoeg beschermingsmiddelen voor alle ambtenaren?
‘De professionele Ffp2- of Ffp3-maskers, die door mijn medewerkers moeten worden gebruikt, raken op en het is moeilijk om er meer te vinden. Gels en ontsmettingsmiddelen werden ons gegeven door een firma die ze produceert. We proberen de weinige middelen die we hebben op de beste manier te beheren. Een groep 'Artsen zonder Grenzen' kwam naar ons toe om ons nuttige adviezen te geven en ons te vertellen wat ze doen in dit soort epidemische situaties. Ze legden ons uit dat maskers alleen nuttig zijn als ze op een bepaalde manier worden gebruikt, dat ze met hygiënische voorzorgsmaatregelen moeten worden gedragen en dat ze niet met bijvoorbeeld vuile plastic handschoenen mogen worden gehanteerd.’

Zijn er positieve gevallen in uw personeel?
‘Niemand is op dit moment positief, maar een dozijn politieagenten bleef op hun beurt thuis omdat ze zich duidelijk niet goed voelden. Om het personeel te beschermen heb ik, toen een van hen verdachte symptomen (kou, hoest) manifesteerde, gevraagd om thuis te blijven, nog voordat de controle verplicht werd gesteld voor alle ambtenaren.’

Wat heeft u het meest indruk gemaakt op deze ervaring?
‘De onmiddellijke reactie en de geest van dienstbaarheid van mijn agenten, die ik bedank voor hun abnormale en zelfopofferende gedrag, en ik ben onder de indruk van de onvermoeibare aanwezigheid van de burgemeester.’