When Hugo meets Sywert

Van alle opzichtig liegende bewindslieden in het afgelopen jaar, springen de leugens van CDA-minister Hugo de Jonge over de mondkapjesdeal met professioneel babbelaar en partijgenoot Sywert van Lienden er het meeste uit. Alleen al vanwege de 100 miljoen euro aan publiek geld die gemoeid is bij een zaak die sterke trekken heeft van ambtelijke en politieke corruptie. De geschiedenis van de mondkapjesdeal wordt tot in detail gereconstrueerd in Sywerts miljoenen van Follow The Money-onderzoeksjournalisten Jan-Hein Strop en Stefan Vermeulen.

Daarin beschrijven zij tot in detail hoe de omstreden mondkapjesdeal tot stand kwam en de daaropvolgende publieke ontmaskering van Van Lienden en zijn kompanen Bernd Damme en Camille van Gestel. Kraakhelder komt in beeld hoe de zakenvrienden vanaf het eerste moment wisten dat ze miljoenen zouden verdienen aan hun zogenaamd vrijwillige inzet voor ‘de helden van de zorg’ en hoe dat uitmondde in bergen mondkapjes waaraan niemand behoefte had.

Cruciale achtergrondinformatie biedt het hoofdstuk over Van Liendens jeugd en zijn stormachtige opkomst als voorzitter van het Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS). Als jonge tiener moet hij in zijn eentje zorgen voor een zieke moeder en twee zusjes. In die periode ontwikkelt hij een harnas. ‘De buitenwereld krijgt het beeld van een kalme, rationele Sywert voorgeschoteld, zijn emoties houdt hij zoveel mogelijk binnen,’ analyseren de FTM-journalisten.

‘Ik moet een beetje mijn eigen wereld creëren,’ zegt hij er later zelf over in NRC. Duidelijk wordt hoe dit uitmondt in een leven waarin het manipuleren van mensen en het vertellen van leugens normaal is. In de media geldt Van Lienden als een wonderkind, maar achter de schermen geldt hij bij het LAKS als een onmogelijke ruziemaker die zich schuldig maakt aan malversaties.

Duidelijk wordt ook hoe de bluffers van de Hulptroepen Alliantie hun miljoenen uitsluitend konden verdienen dankzij de ijdelheid van De Jonge die zich vooral zorgen maakt over de publieke beeldvorming van hemzelf en zijn beleid.

Hij is degene die ambtenaren onder druk zet om de volkomen overbodige mondkapjesdeal te sluiten. In april 2020 vertelt hij de uiterst kritische en ongeduldige Tweede Kamer dat wat mondkapjes betreft sprake is van ‘wereldwijde schaarste’, terwijl hij weet dat dit niet klopt.

Al tijdens het debat twittert Sywert dat de website van zijn non-profit club de lucht in is en hoe ‘ongelooflijk mooi’ het is dat hij de wereld ‘structureel’ kan helpen. Al met al blijkt dat sprake is van corruptie, een term die slecht pas bij het Nederlandse zelfbeeld. Want corruptie, dat is toch vooral iets voor Italianen en Afrikaanse regimes? Alleen al daarom is Sywerts miljoenen een leerzaam boek.