Het goud van Rutte (2)
Met een grote sprong voorwaarts  profileerde Mark Rutte zich als de leider van de kabinetsformatie.  De eerste beoogde naoorlogse liberale premier kan een gebrek aan daadkracht niet worden verweten.
Besturen is vooruitzien. Het is een van de kwaliteiten waarop een goed bestuurder wordt afgerekend. Mark Rutte, VVD-leider en winnaar van de Kamerverkiezingen van 9 juni, liet na het mislukken van de rechtse formatiepoging zien dat hij niet bij de pakken neer wil zitten. Geert Wilders had nog maar net de stekker uit de formatie van het gedoogkabinet van CDA en VVD getrokken, interim-CDA-leider Maxime Verhagen zat zich nog verbijsterd af te vragen hoe dat kon of Rutte was al aan het volgende hoofdstuk begonnen. Voortvarend als de VVD-leider is, stak Rutte de vinger onmiddellijk op dat het nu tijd wordt om zelf een regeerprogramma te gaan schrijven. Een gebrek aan daadkracht kan Rutte niet worden verweten.
Maar van een bestuurder wordt op cruciale momenten meer verwacht dan snel de blik op de dag van morgen te richten. Van een toekomstige premier mag verwacht worden dat wanneer er heftige, indringende conflicten zijn (geweest) hij daar bij stil durft te staan. De afgelopen week was zo’n moment waar politici die een rechts kabinet moesten steunen inhoudelijk en persoonlijk fors met elkaar in botsing kwamen. Het is dan te gemakkelijk om als beoogd voorzitter van een kabinetsploeg de bladzijde, zonder met de ogen te knipperen, om te slaan en over te gaan tot een nieuw hoofdstuk. Wat op zijn minst verwacht mag worden, is een stevige, doorwrochte analyse over de effecten van zo’n conflict. Rutte wenste daar niet bij stil te staan, nam de gebeurtenissen bijna voor kennisgeving aan en leek er zelfs niet zwaar aan te tillen. Op de vraag voor wie hij dat nieuwe regeerprogramma wil schrijven, was het teleurstellende antwoord dat hij geen enkele partij uitsluit. Is er dan de afgelopen week niets gebeurd tussen bijvoorbeeld CDA en Wilders en heeft dat dan geen enkele betekenis voor de VVD?
De VVD-leider – Rutte mag omdat hij op 9 juni als grootste partij uit de bus kwam de voornaamste claim leggen op het premierschap - heeft ogenschijnlijk nog steeds niet geleerd dat leiderschap ook inhoudt om soms even de voorrang te geven aan bezinning en analyse. Rutte is nog even gretig als toen hij zich kandideerde voor het leiderschap van de VVD. Koud had zich de verkiezingsnederlaag van Jozias van Aartsen bij de raadsverkiezingen van 2006 afgetekend of campagneleider Rutte stak de vinger op om zichzelf te kandideren als de nieuwe VVD-leider. Een nederlaag wordt onmiddellijk onder het tapijt gepoetst.
In zijn race naar goud toont Rutte vooral voortvarendheid. Binnen drie weken moet er en kabinet zijn, riep hij alsof de verkiezingsuitslag de gemakkelijkste en minst gecompliceerde uit de parlementaire geschiedenis was.
Een dirigent die te ver en te snel voor de troepen uitloopt, neemt risico’s. En een leider die zegt het liefste zelf een regeerprogramma te schrijven, oogt weliswaar daadkrachtig, maar het zou zeker zo krachtig zijn om een uitgestoken hand van in dit geval PvdA’ er Cohen op te pakken. Een kwaliteit van een minister-president van een coalitiekabinet is juist ook het vermogen om problemen samen aan te pakken. Daar kan het goud alleen maar mooier van blinken.
Henk Bouwmans
Te gretig, niet communicerend, niet lerend van fouten, te snel uitspraken doen en allianties aangaan met grote en/of onvoorziene gevolgen.
Het "ik heb binnen 3 weken een kabinet", het nul communiceren tijdens formatie, niet duidelijk uitleggen waarom PVV ineens geen enkel probleem meer is voor VVD. Na klappen formatie nul schuld nemen. Meteen weer denken dat hij alles mag doen.
Allemaal tekenen van onervarenheid.