Het goud van Rutte
Nog drie weken en dan heeft het land weer een kabinet. Na acht jaar Balkenende komt het landsbestuur dan onder leiding te staan van premier Rutte, of durft de VVD-leider de eer toch aan de huidige informateur te laten en krijgen we Opstelten-I?
Twee maanden na de Kamerverkiezingen beginnen vandaag de eerste, echte onderhandelingen voor een nieuw kabinet dat door alle betrokken partijen wordt gewenst. VVD (Rutte) en CDA (Verhagen) zijn er klaar voor om met de eenmansbeweging van Wilders te regeren. Rutte heeft zijn rechtse achterban bezworen dat de VVD uitsluitend deze combinatie wil.
CDA-interim-fractievoorzitter Maxime Verhagen gaat ondanks de kritiek in zijn christelijk-sociale achterban liever over rechts dan met de PvdA te regeren die de val van het laatste kabinet-Balkenende, waarin Verhagen de meest invloedrijke CDA-politicus was, veroorzaakte. En de PVV van Wilders kan zich geen ander kabinet wensen dat hem alle vrijheid gunt om zijn anti-islam-retoriek te debiteren. ‘Ik ga natuurlijk gewoon en ik ga ook zeggen wat ik wil’, reageerde Wilders vol zelfvertrouwen op de kritiek van CDA-senator Hillen dat Wilders wel moet beseffen dat wanneer hij op 11 september spreekt tegen de bouw van een moskee op Ground Zero in New York daar ook namens Nederland staat en niet alleen namens Wilders.
Deze reactie van Wilders toont dat bestuurlijk het nieuwe kabinet een interessant experiment wordt vol met intern dualisme. Wie is straks de echte minister van Buitenlandse Zaken? De parlementariër Wilders die het kabinet gedoogt of de minister, bijvoorbeeld Verhagen?
Ook voor andere beleidsterreinen, denk aan ouderenzorg, inburgering en integratie, maar ook onderwerpen als de vrijheid van meningsuiting en gelijke behandeling krijgt een nieuw landsbestuur niet alleen te maken met de reguliere oppositie maar ook met een gedogende partij die zich meer lijkt te kunnen veroorloven dan een gewone regeringspartij.
Er zal daarom stuurmanskunst, leiderschap en politieke ervaring gevraagd worden van de nieuwe premier om de boel bij elkaar te houden. De gedoodverfde minister-president is Mark Rutte, die als lijsttrekker van de VVD de grootste partij werd.
Op basis van politiek-historische argumenten is de keuze voor Rutte niet moeilijk. De succesvolste liberale leider, Frits Bolkestein, liet daarover geen enkel misverstand bestaan. De politiek leider van de VVD zit altijd in de Tweede Kamer, ook als de partij de grootste zou worden.
Zo ver ging de gretige Rutte niet, maar de ambitieuze VVD-leider staat wel voor een lastig dilemma. Dit is misschien zijn once-in-a-lifetime kans om minister-president te worden. Maar al dan niet ingefluisterd door de liberale partijtop heeft Rutte voor de verkiezingen aangegeven dat een minderheidskabinet een situatie kan zijn dat hij zijn entreebiljet voor het Torentje uit handen zou kunnen geven.
Rutte moet hierover helderheid bieden. Rutte als premier is logisch omdat dit het kabinet is wat hij zich wenst. Maar gezien de positie van Wilders en zijn toekomst als leider van de VVD zou het erg verstandig zijn als Rutte toch voor de Kamer kiest. Daar kan hij als VVD-leider de voormalige VVD’er Wilders aan de afspraken houden die de komende weken worden gemaakt. Als premier Rutte is zijn speelruimte kleiner en zijn afbreukrisico met een eigenwijze Wilders in de Kamer veel groter en daar is het landsbestuur objectief gezien niet mee gediend.
Rutte moet dan maar voor lief nemen dat een minderheidskabinet beter geleid kan worden door een politiek en bestuurlijke zwaargewicht die ervaring heeft met populistische smaldelen in het bestuur, de huidige informateur en partijvoorzitter van de VVD, Ivo Opstelten. Bovendien, zou het de politicus Rutte sieren als hij het goud niet voor zichzelf opeist.
Henk Bouwmans
CDA-interim-fractievoorzitter Maxime Verhagen gaat ondanks de kritiek in zijn christelijk-sociale achterban liever over rechts dan met de PvdA te regeren die de val van het laatste kabinet-Balkenende, waarin Verhagen de meest invloedrijke CDA-politicus was, veroorzaakte. En de PVV van Wilders kan zich geen ander kabinet wensen dat hem alle vrijheid gunt om zijn anti-islam-retoriek te debiteren. ‘Ik ga natuurlijk gewoon en ik ga ook zeggen wat ik wil’, reageerde Wilders vol zelfvertrouwen op de kritiek van CDA-senator Hillen dat Wilders wel moet beseffen dat wanneer hij op 11 september spreekt tegen de bouw van een moskee op Ground Zero in New York daar ook namens Nederland staat en niet alleen namens Wilders.
Deze reactie van Wilders toont dat bestuurlijk het nieuwe kabinet een interessant experiment wordt vol met intern dualisme. Wie is straks de echte minister van Buitenlandse Zaken? De parlementariër Wilders die het kabinet gedoogt of de minister, bijvoorbeeld Verhagen?
Ook voor andere beleidsterreinen, denk aan ouderenzorg, inburgering en integratie, maar ook onderwerpen als de vrijheid van meningsuiting en gelijke behandeling krijgt een nieuw landsbestuur niet alleen te maken met de reguliere oppositie maar ook met een gedogende partij die zich meer lijkt te kunnen veroorloven dan een gewone regeringspartij.
Er zal daarom stuurmanskunst, leiderschap en politieke ervaring gevraagd worden van de nieuwe premier om de boel bij elkaar te houden. De gedoodverfde minister-president is Mark Rutte, die als lijsttrekker van de VVD de grootste partij werd.
Op basis van politiek-historische argumenten is de keuze voor Rutte niet moeilijk. De succesvolste liberale leider, Frits Bolkestein, liet daarover geen enkel misverstand bestaan. De politiek leider van de VVD zit altijd in de Tweede Kamer, ook als de partij de grootste zou worden.
Zo ver ging de gretige Rutte niet, maar de ambitieuze VVD-leider staat wel voor een lastig dilemma. Dit is misschien zijn once-in-a-lifetime kans om minister-president te worden. Maar al dan niet ingefluisterd door de liberale partijtop heeft Rutte voor de verkiezingen aangegeven dat een minderheidskabinet een situatie kan zijn dat hij zijn entreebiljet voor het Torentje uit handen zou kunnen geven.
Rutte moet hierover helderheid bieden. Rutte als premier is logisch omdat dit het kabinet is wat hij zich wenst. Maar gezien de positie van Wilders en zijn toekomst als leider van de VVD zou het erg verstandig zijn als Rutte toch voor de Kamer kiest. Daar kan hij als VVD-leider de voormalige VVD’er Wilders aan de afspraken houden die de komende weken worden gemaakt. Als premier Rutte is zijn speelruimte kleiner en zijn afbreukrisico met een eigenwijze Wilders in de Kamer veel groter en daar is het landsbestuur objectief gezien niet mee gediend.
Rutte moet dan maar voor lief nemen dat een minderheidskabinet beter geleid kan worden door een politiek en bestuurlijke zwaargewicht die ervaring heeft met populistische smaldelen in het bestuur, de huidige informateur en partijvoorzitter van de VVD, Ivo Opstelten. Bovendien, zou het de politicus Rutte sieren als hij het goud niet voor zichzelf opeist.
Henk Bouwmans
Als dit kabinet valt, schaadt het hem minder.
Vroegtijdig vallende kabinetten werden in een enorme anti-Balkenende retoriek aan JPB opgehangen. We komen na 2002 er wel achter dat dit niet zo is.
Als Wilders niet teveel het CDA uitdaagt met woeste soloacties heeft dit kabinet kans langer te zitten dan andere opties die overblijven. Twee bloedgroepen slechts in het kabinet. Daar kan het niet aan gaan liggen. Dit had ik JPB gegund. Wat is die man onterecht verguisd door oppositie retoriek en oppervlakkige media.
Valt het kabinet door Wilders soloacties, dan kan eigenlijk bij volgende verkiezingen Rutte als fractieleider sympathie oogsten en PVV stemmers overlopen naar VVD. Is hij volgende keer premier van een nog grotere partij. Vooral de PVV-kiezers, die de scherpte en ongenuanceerdheid van Wilders niet waarderen, maar eerder geen ander alternatief hadden, zullen die stap maken.
Tenzij het voormalig CDA kiezers waren en het CDA een steviger beleid voert op immigratie en integratie en handhaving wet.
Maar Terpstra is druk doende die lijn te voorkomen. Strijd in een partij wordt zelden beloond door kiezers.
CDA zal de betutteltrend moeten loslaten en pragmatischer moeten worden, wil het weer als brede volkspartij geloofwaardig worden.
Terpstra lijkt sprekend op Cohen. en wie op die toer zit kan terecht bij PvdA, of als het dan een Christelijke naam moet hebben bij CU.
Of CDA moet de Terpstralijn willen en als een wat grotere CU partij verder gaan.
CDA zal Jan Peter Balkenende toch passend moeten uitzwaaien. Zoniet, stem ik VVD de volgende keer.Niet fraai, wat na 8 jaar bagger van buitenaf, intern op de premier afkwam na val kabinet. Schone taak voor Terpstra daar voor in de benen te komen?