Bijna helft Nijmeegse raad niet herkiesbaar

10 van de 39 Nijmeegse raadsleden zijn voortijdig opgestapt, 17 geven aan dat ze een volgende termijn niet meer zien zitten. Waar de een vers bloed verwelkomt, ziet de ander het collectief geheugen verdwijnen.

Het (voorlopig) laatste raadslid dat voortijdig vertrekt, is Giselle Schellekens (28). Al drie jaar treint het PvdA-raadslid voor haar baan dagelijks naar Amsterdam en terug. Tel het raadswerk van (op papier) 20 uur per week daarbij op en je ziet vanzelf de emmer overlopen. ‘Het zijn veel avonden en ik heb veel vrienden die ik niet meer heb gezien de afgelopen tijd. De koelkast is altijd leeg. Ik kook nooit thuis, omdat ik vanuit Amsterdam altijd wel naar iets van de gemeenteraad moet gaan in de avond en om half zeven ‘s ochtends zit ik weer in de trein.’ In januari verhuist ze naar Utrecht, dichtbij haar werk, en verlaat ze de Nijmeegse gemeenteraad net voordat ze haar eerste termijn van vier jaar heeft volgemaakt.

Forse aderlating
Een kwart van de Nijmeegse gemeenteraad valt voortijdig uit. Met de verkiezingen in maart 2018 volgt een nieuwe, forse aderlating. Zeventien raadsleden (44 procent) hebben aangegeven dat ze niet willen terugkeren in de nieuwe gemeenteraad. Onder de afzwaaiers zitten zowel veteranen die straks drie, vier en zelfs vijf termijnen hebben gediend, als jongelingen.

Hoogleraar Innovation and Regional Governance Marcel Boogers ziet een landelijke tendens van raadsleden die, doordat de lat voor het raadswerk steeds hoger ligt en de combinatie met werk lastig is, tussentijds stoppen of zich niet meer herkiesbaar stellen. ‘Dat tussentijds stoppen heeft ook met iets anders te maken’, merkt hij op. ‘Door enorme electorale fluctuaties kunnen soms mensen die dachten op een onverkiesbare plek te staan, ineens in de gemeenteraad komen.’ Dat zijn volgens Boogers niet altijd de meest gemotiveerde, capabele kandidaten. ‘Als de partij enorm is gestegen, komen die kandidaten toch in de gemeenteraad en dat zijn ook vaak de kandidaten die als eerste afhaken.’

Doorstroming
Voor de goede orde, de Nijmeegse gemeenteraad is geen zwart schaap. De Raad voor het openbaar bestuur noteert in haar brief­advies van oktober 2016, Niet alleen een ambt, ook een ambacht - De kwaliteiten van raadsleden, burgemeesters en wethouders, dat in de raadsperiode 2010 - 2014 15 procent van de raadsleden tussentijds zijn zetel heeft opgegeven.

Waar de een die forse doorstroming als vers bloed ziet, kenmerkt aanstaand ex-raadslid Bram Friesen (GroenLinks) die als ‘een zorg voor het publieke bestuur. Toen ik begon was ik heel blij was met mensen die er al langer zaten met dossierkennis uit het verleden, die af en toe zeggen: ho eens even, toen en toen hebben we hier ook al over gediscussieerd en is dat en dat gezegd. En ook hoe je met elkaar consensus zoekt, of effe juist niet’, vertelt hij.

Opbranden
Hoogleraar Boogers ziet ‘het collectieve geheugen’ verdwijnen en de kennis van langer lopende projecten en processen. ‘Elke keer moet je weer een beetje opnieuw beginnen. Daarmee wordt de kracht van de raad als tegenmacht van B&W wel wat zwakker.’

In een poging het vroegtijdig vertrek van raadsleden tegen te gaan, is burgemeester Hubert Bruls met de fractievoorzitters in conclaaf gegaan. ‘Zodra de nieuwe (kandidaten)lijsten bekend zijn, willen we apart aandacht gaan besteden om mensen écht duidelijk te maken: besef wel dat je je leven heel slim moet inrichten om dit een leuke combinatie te doen zijn. Anders loop je in twee of drie jaar het risico dat je opbrandt en uit de raad stapt.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 20 van deze week (inlog)