Gevestigde politiek

Wanneer je tegen de gevestigde orde en de gevestigde politiek was, dan had je in het recente verleden een paar keuzes: of je ging met je rug naar die gevestigde orde staan en stemde niet, of je bracht een proteststem uit op partijen als de SP en de PVV. Maar na verloop van tijd wordt de antipolitiek van de protestpartijen dermate gewoon dat ze ook weer deel uitmaken van de gevestigde orde. En dan ontstaat er een leemte waarin er plaats is voor een nieuwe tegenpartij. Ziedaar de opkomst van Forum voor Democratie, de gele hesjes in de politiek.

Het vreemde verschijnsel lijkt zich voor te doen dat de ‘gevestigde’ bestuurders zich in allerlei bochten wringen om tot nieuwe vormen van bestuur te komen. Daarbij staat voorop dat ze zich realiseren dat mensen meer betrokkenheid willen dan eens in de vier jaar het stemhokje betreden. Nee, mensen verwachten van bestuurders dat ze toegankelijk en communicatief zijn, dat ze open staan voor tegenspraak, dat ze rekening houden met uiteenlopende meningen en belangen, dat ze een duidelijke toekomstvisie hebben. Maar is dit werkelijk wat de kiezer wil?

Terwijl de bestuurders zich laten coachen en trainen om vooral toegankelijk en communicatief te zijn, loopt de kiezer massaal naar juist die politici die zich nauwelijks wensen te verantwoorden, die de media uitsluitend op hun eigen voorwaarden en volgens hun eigen agenda te woord willen staan.

Terwijl de moderne bestuurder tegenspraak organiseert en zich te pas en te onpas laat informeren over de meest uiteenlopende meningen en belangen om deze mee te kunnen wegen in zijn of haar beslissingen, ziet hij of zij met lede ogen aan hoe de kiezer wegloopt met politieke nieuwkomers die er een gewoonte van maken hun opponenten te ridiculiseren en onwelgevallige meningen zonder omhaal van tafel vegen.

Terwijl van moderne bestuurders verlangd wordt dat zij toekomstgericht zijn en rekening houden met de belangen op de lange termijn, volgt een toenemend deel van de kiezers juist de spreker die de korte termijn nadelen weet te benoemen van lange termijn oplossingen.

Terwijl de bestuurder zich in alle bochten wringt om vooral de aansluiting bij de burger niet te verliezen, wendt een stevig deel van deze burgers zich tot die politicus die beweert dat het juist de bestuurders zijn die zich van de burger afwenden.

In het land treffen we talloze bestuurders aan die open staan voor nieuwe vormen van lokaal bestuur. Het lijkt er echter op dat steeds meer burgers daar helemaal geen behoefte aan hebben, en stemmen op politici die hen doemscenario’s voorspiegelen wanneer hun vaak ongenuanceerde en weerlegbare wereldvisie niet zonder meer wordt gedeeld.

Maar laten we het ook niet overdrijven: zelfs al groeit een populistische partij uit tot een van de grootste van het land, het blijft een relatief kleine minderheid van de kiezers die erop heeft gestemd. Misschien ziet de grote meerderheid van de kiezers toch in dat er goede redenen zijn dat de ‘gevestigde’ politiek zich in ons staatsbestel heeft kunnen vestigen.

Eric de Kluis