Gestruikeld

Het afgelopen jaar verdwenen 131 wethouders van het pluche. Het overgrote deel (77) sneuvelde na een politiek conflict of werd om politieke redenen gedwongen te vertrekken. In een fiks aantal gemeenten sneuvelen 'verse' wethouders, die na de raadsverkiezingen in 2006 op het pluche zijn beland. Dat geldt bijvoorbeeld voor Enkhuizen, Hilvarenbeek, Putten, Leiden en Rheden. Er tekent zich ook een trend af dat wethouders sneller de verantwoording nemen en aftreden na publicatie van een voor hen negatief rapport. Het wethouderschap blijkt veel te vergen van de conditie: liefst zeventien wethouders haken af om gezondheidsredenen.

Het burgemeesterschap is een populaire uitdaging. Dertien wethouders laten zich de ambtsketting omhangen. Het aantal wethouders dat sinds de raadsverkiezingen van maart 2006 om politieke redenen moet vertrekken, staat op 106: 29 in 2006 en 77 in 2007. In totaal zijn er sinds de raadsverkiezingen 181 wethouders (vijftig in 2006 en 131 in 2007) definitief of tijdelijk van het toneel verdwenen.

Er zijn interessante parallellen te trekken met de eerste duale raadsperiode (2002-2006). Het jaar 2007 blijft ietsje achter bij het eerste volledige jaar uit de eerste duale raadsperiode: in 2007 haakten er om politieke redenen 77 wethouders af, in 2003 waren dat er 83. De start van de eerste duale raadsperiode (2002 en 2003) kostte na een politiek conflict 108 wethouders de kop. De teller staat nu in de vergelijkbare termijn in de tweede duale raadsperiode (2006 en 2007) op 106 wethouders. De trend in de tweede duale raadsperiode is dus vergelijkbaar met de eerste: een stijgende lijn nagenoeg op hetzelfde niveau. Dat belooft niet veel goeds voor het komend jaar. Ter herinnering: in het jaar 2004 (het tweede volledige jaar in de collegeperiode) haalde het aantal gesneuvelde wethouders het record van 145.

Binnenlands Bestuur geeft traditiegetrouw een overzicht van de wethouders die het afgelopen jaar om politieke redenen kopje onder gingen. Bekijk hier de volledige lijst van vertrokken wethouders.

Aantal afgetreden wethouders in 2007
Totaal vertrokken/verdwenen	131
Na politiek conflict	77
Gezondheid	17
Burgemeestersbenoeming	13
Anders/persoonlijk	10
Andere zakelijke werkkring	7
Andere politieke werkkring	6
Overlijden	1

Het fietsenhok

De meest geruchtmakende wethouderscrisis leidde uiteindelijk niet tot de val van de wethouder. De Nijmeegse wethouder Paul Depla komt in de herfst onder vuur te liggen in de zogeheten 'fietsenhokaffaire.' Bewakingscamera's leggen een rendez-vous met een VVD-raadslid vast. Burgemeester Thom de Graaf heeft na onderzoek vastgesteld dat er geen reden is om stappen te ondernemen. De kwestie wordt dichtgetimmerd met het verweer dat het om privézaken gaat. Depla overleeft een debat in de Nijmeegse raad. Het VVD-raadslid wordt uit de fractie gezet.

Zij die niet gingen

Er zijn ook burgemeesters die het er niet bij laten zitten. Zij weigeren eenvoudig op te stappen. Burgemeester Frans Willeme (CDA) in Dinkelland en zijn collega Johanna Liemburg in Littenseradiel verloren afgelopen jaar het vertrouwen van hun raad. Beiden weigerden daar onmiddellijk gevolg aan te geven. Liemburg stortte daarmee de Friese gemeente in een bestuurscrisis die na een zomer van goede gesprekken werd opgelost: Liemburg en wethouders, waarvan er eentje (Franke Doting) door Liemburg ongeschikt werd geacht, zitten allemaal nog op hun post. De raad van Dinkelland liet zich niets gelegen liggen aan de massale steun van de bevolking voor burgemeester Willeme. Op verzoek van de wethouders, die het samenwerken met Willeme beu zijn, wees de raad met een krappe meerderheid de burgemeester de deur. Willeme geeft vooralsnog geen gehoor aan die politieke oproep om te vertrekken.

Zijn collega in Kampen, Jan Oosterhof (VVD), zit ook nog steeds op zijn post. De voormalige gedeputeerde pikt een motie van afkeuring niet. Oosterhof krijgt die omdat hij tegen het advies van zijn wethouders in een viertal kermisattracties een vergunning gaf om op zondag te draaien. Interventie van commissaris van de koningin Geert Jansen zorgt er voor dat de kwestie met een sisser afloopt: de fractievoorzitters van de Kamper gemeenteraad spreken alsnog het vertrouwen uit in Oosterhof.

Burn-out

Het wethouderschap is tijdrovend, intensief en vereist een topconditie. Zoals elk jaar weer moeten er wethouders om gezondheidsredenen stoppen. In 2007 was dat voor zeventien wethouders, die na de raadsverkiezingen van maart 2006 nog vol enthousiasme lokaal bestuurder werden, de reden om te stoppen. Dat is meer dan een verdubbeling in vergelijking met 2006 toen bij acht wethouders de gezondheid hen in de steek liet. De meest opvallende onder dat zeventiental is de Rotterdamse havenwethouder Roelf de Boer. De oud-LPF-minister van Verkeer en Waterstaat krijgt te maken met een burn-out, neemt een tijdje verlof, maar keert uiteindelijk niet meer terug.

Andere politieke functie

Negentien wethouders verruilden hun wethoudersstoel afgelopen jaar voor een andere politieke functie. De opmerkelijkste transfer maakte Gerrit Piek. De wethouder van Assen was na tien jaar wethouderschap in de Drentse hoofdstad toe aan een nieuwe uitdaging. Althans met die boodschap verliet hij Assen nadat de PvdA-partijgenoten hem vroegen wethouder te worden in Zwolle. Daar is hij Emmy Witbraad opgevolgd. Zij kon haar draai in de politieke arena niet vinden.

De meest populaire andere politieke functie is het burgemeesterschap. Dertien wethouders worden in 2007 burgemeester. Twee wethouders (Lily Jacobs uit Culemborg en Cornelis Visser uit Goedereede) worden Europarlementariër, wethouder Eddy Bilder (Ermelo) gaat naar de Tweede Kamer, Joop Evertse (Giessenlanden) wordt gedeputeerde in Zuid-Holland en Ahmed Aboutaleb (Amsterdam) wordt staatssecretaris van Sociale Zaken in het nieuwe kabinet.

Burgemeestersbenoemingen naar politieke kleur
VVD	6
PvdA	3
CDA	2
ChristenUnie	1
Lokalen	1

Lokalen verliezers na conflict

Wethouders die na een politiek conflict moeten vertrekken in 2007 zijn vooral lid van een lokale partij: er sneuvelden 25 wethouders van lokale partijen na een vertrouwensbreuk.

Van de totaal vertrokken wethouders waren de meeste lid van de PvdA: 32. De lokale partijen volgen met 29 wethouders die vertrokken de sociaal-democraten op de voet. De PvdA bleef met zestien wethouders die na een politiek conflict moesten vertrekken op ruime afstand, maar zag evenveel partijgenoten-wethouders (zestien) vertrekken om uiteenlopende redenen als een andere politieke functie (staatssecretaris, Europees Parlement), maatschappelijke werkkring, gezondheid of burgemeesterspost. Drie PvdA-wethouders werden burgemeester. Van de wethouders van lokale partijen ging het overgrote deel weg na een vertrouwensbreuk: 25. Er waren er vier die vanwege gezondheid of een andere werkkring vertrokken, onder hen de Westlandse wethouder Ewald van Vliet (Gemeentebelang) die als enige wethouder van een lokale partij burgemeester (in Lansingerland) werd.

De VVD scoorde met burgemeestersbenoemingen het beste: zes liberale wethouders verkasten naar de functie van burgemeester. VVD en CDA verloren meer wethouders omdat die voor een andere functie of vanwege gezondheidsredenen moesten vertrekken dan na een politiek conflict: bij de VVD was dat vijftien om twaalf wethouders en bij het CDA veertien om elf wethouders. Welke partij het meeste baat heeft gehad bij de politieke conflicten is onduidelijk. Een belangrijk deel van de na een politiek conflict vertrokken wethouders zijn nog niet opgevolgd.

Vertrokken wethouders	PvdA	Lokalen	VVD	CDA	ChristenUnie	GroenLinks	SP	SGP
Totaal vertrokken wethouders	32	29	26	26	7	5	3	2
Na politiek conflict	16	25	11	12	5	2	3	2
Om andere redenen	16	4	15	14	2	3	0	0

2004 blijft rampjaar

Met 77 wethouders die na een politiek conflict of om politieke redenen het veld moeten ruimen, blijft 2007 ver achter op het rampjaar 2004. Toen moesten 145 wethouders om politieke redenen vertrekken.

2002	25
2003	83
2004	145
2005	94
2006	53
2007	77

Vorig jaar meldde Binnenlands Bestuur dat er in 2006 56 wethouders zijn afgetreden. Dat cijfer is in dit overzicht gecorrigeerd vanwege het abusievelijk opnemen van mutaties in Zundert en de overstap van twee wethouders naar de Tweede Kamer. Het cijfer voor 2006 komt daarmee op 53.

Zeeuwse collegecrisis

In acht gemeenten (Edam-Volendam, Enkhuizen, Hilvarenbeek, Leiden, Putten, Rheden, Vlissingen en Westerveld) moeten alle wethouders hun biezen pakken. Dat zijn er vier meer dan in 2006. In twee van de acht gemeenten gaat ook de burgemeester met de rest van het college onderuit (Vlissingen en Westerveld). Met Vlissingen is ook de meest spraakmakende collegecrisis genoemd.

De Zeeuwse havenstad verkeert maandenlang in crisis nadat het college twaalf ambtenaren onder verdenking van fraude tijdelijk met verlof stuurt. Zij worden verdacht van het achterhouden van relevante informatie inzake de nieuwbouw van het Scheldedossier. De verhoudingen raken volledig verstoord op het Vlissingse stadhuis: het georganiseerd overleg praat niet meer met de gemeentesecretaris waarna het college die rol overneemt. De raad stuurt uiteindelijk in de herfst alle wethouders en de burgemeester naar huis.

De eer aan zichzelf

Voor staatsrechtpuristen blijft het een gevoelig punt: aftreden voor het debat. Het meest zuivere is om eerst verantwoording af te leggen over het gevoerde beleid in de gemeenteraad en pas daarna op te stappen. Lang niet alle wethouders wensten de strijd in de politieke arena nog te voeren. Opvallend genoeg meestal na publicatie van kritische onderzoeksrapporten. Deze zijn nog al eens afkomstig van de lokale Rekenkamer, die zulke zware feiten over het gevoerde beleid bevatten dat de verantwoordelijke wethouders vrijwel onmiddellijk besloten de eer aan zichzelf te houden. Het was het geval in Bunschoten (Arend Pruijs over de kostenoverschrijding bij aanbesteding), Harlingen (Piet Waaijer over het gevoerde financieel beleid) en Heemstede (Nera Ortsen over het beheer en onderhoud van de sportaccommodaties).

Een vernietigend oordeel in een rapport is niet altijd nodig om het pluche te verlaten, zo laat Cees Oosterom in Vlaardingen zien. Volgens het rapport van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten was er geen sprake van machtsmisbruik. Toch houdt Oosterom de eer aan zichzelf nadat bekend is geworden dat zijn zoon en de zoon van de gemeentesecretaris een woning hebben toegekend gekregen.

Gesneuvelde burgemeesters

Afgelopen jaar zijn er zes burgemeesters na een politiek conflict opgestapt. Dat zijn er twee meer dan in 2006.

Een van de zes is burgemeester Anneke van Dok (PvdA) van Vlissingen, die vertrekt na een motie van wantrouwen tegen het gehele college. Van Dok gaf eerder te kennen mede verantwoordelijk te zijn voor het falende beleid van het gemeentebestuur inzake de ontwikkeling van het voormalige Scheldeterrein. Van Dok, staatssecretaris van Economische Zaken in het eerste kabinet-Kok, gaat vervroegd met pensioen en is inmiddels opgevolgd door waarnemer Wim Dijkstra, die in december 2005 in Sittard-Geleen opstapte na een motie van afkeuring van de raad over de bouw van een brede school.

Ook Anne Meijer, burgemeester van het Drentse Westerveld, delft samen met alle wethouders het onderspit. De kwestie rondom het ontslag van een schooldirecteur in het dorpje Darp betekent de val van het college. Daarvoor is een onderzoeksrapport nodig, onder meer geschreven door de burgemeester van Smallingerland, Bert Middel, die de falende wijze van besturen van het Westerveldse college aantoont.

In Alblasserdam vertrekt burgemeester Ad van den Bergh naar aanleiding van de rapportage van Dick Corporaal, oud-burgemeester van Zwijndrecht, over het bestuurlijk en ambtelijk functioneren van de gemeente Alblasserdam, in opdracht van de Zuid-Hollandse commissaris van de koningin Jan Franssen. Corporaals algemene conclusie is dat er over een breed front grote tekortkomingen zijn in de bestuurscultuur en de ambtelijke cultuur van Alblasserdam.

In buurgemeente Nieuw-Lekkerland legt burgemeester Oene Sierksma (ChristenUnie) vier maanden voor het verstrijken van zijn termijn met onmiddellijke ingang zijn functie neer. De reden: een bekoelde relatie met de raad, die niets ziet in een herbenoeming. Sierksma vertrekt officieel vanwege 'een verschil van inzicht in bestuursstijl en verwachtingen tussen gemeenteraadsleden en burgemeester.'

In het Friese Gaasterlan-Sleat treedt Thea de Roos-van Rooden (PvdA) af. De aanleiding: grote problemen tussen De Roos enerzijds en haar ambtenaren en de gemeenteraad anderzijds. De Roos verwijt de lokale afdeling van haar eigen partij een vuil spelletje te hebben gespeeld met het lokale CDA. PvdA-fractievoorzitter Trinks ondertekent een brief van zijn CDA-collega waarin is uitgesproken dat er onvoldoende vertrouwen is in De Roos, die in december 2003 als dijkgraaf uit Noord-Holland naar de Friese zuidwesthoek kwam.

Burgemeester Peter Boelens (VVD) kondigt zijn vervroegde vertrek uit de Brabantse fusiegemeente Maasdonk aan. De oud-wethouder van Nijmegen die in 2003 begon in Maasdonk, krijgt forse kritiek over zijn optreden in handhavingszaken jegens een drietal raadsleden. In een rapport waarin de bestuurscultuur van de fusiegemeente wordt gehekeld, wordt Boelens verweten vaak de verkeerde dingen te doen. Hij zou onvoldoende in staat zijn om het proces in Maasdonk te sturen. Ook sluit de werkstijl van Boelens niet aan bij de verwachtingen van de meerderheid van de raad.

---

De lijst

Arcen en Velden
Lex van Marcke (PvdA) stapt op na een motie van wantrouwen van coalitiepartner CDA. Aanleiding: het proces van realisatie van een multifunctionele accommodatie. Opvolger: Sraar Geelen (VVD).

Berkelland
Hans Boxem (VVD) vertrekt nadat zijn partij zich uit de coalitie terugtrekt uit onvrede over het besluit om de onroerendezaakbelasting met twintig procent te verhogen. Geen opvolger.

Binnenmaas
Hans Hoek (SGP) legt zijn functie neer. Reden: vertrouwensbreuk in het college. De SGP stapt uit de coalitie. Geen opvolger.

Bunschoten
Wethouder Arend Pruijs (Betaalbaar Bunschoten) trekt zijn conclusies na het verschijnen van een rapport over het dossier Westmaat. Het betreft de enorme kostenoverschrijding van de aanbesteding van de bestrating van het parkeerterrein. Opvolger: Peter Korlaar.

Buren
Karel Ketterij (VVD) vertrekt. Reden: een vertrouwensbreuk tussen de VVD en de overige coalitiepartners over het te voeren bezuinigingsbeleid. Geen opvolger.

Den Haag
Pieter van Woensel (VVD) treedt af uit verantwoordelijkheid voor het tekort van twaalf miljoen euro op het budget voor de aanleg van RandstadRail. Opvolger: Peter Smit (VVD).

Dordrecht
Wethouder van buiten Neza Albayrak, PvdA, verliest vertrouwen van eigen fractie en vertrekt omdat zij niet kan voldoen aan het woonplaatsvereiste. Opvolger: partijgenoot Jan Lagendijk.

Drimmelen
Carla van Mourik pakt haar biezen na onenigheid met eigen fractie (Lijst Harrie Bakker).

Dronten
Siebe de Graaf (ChristenUnie) stapt op omdat hij naar eigen zeggen onvoldoende vertrouwen geniet binnen de raad. Aanleiding: zijn handelwijze rond de steeg in het centrum van Dronten. Deze steeg werd verkocht aan een ondernemer die er wilde bouwen. Veel inwoners maakten gebruik van de doorgang. Opvolger: partijgenoot Flip van As, die kort daarvoor in Leiden is gesneuveld.

Edam-Volendam
Jaap Bond (Recht door Zee) krijgt een motie van wantrouwen aan de broek, die gesteund wordt door coalitiepartij PvdA. Aanleiding: Bond stelt oppositiepartij, het CDA, verantwoordelijk voor de dood van veertien kinderen bij de Nieuwjaarsbrand van 2001. Bond blijft zitten, wordt vervolgens weggestuurd en dat leidt tot de val van de overige wethouders Marisa Kes en Wim Runderkamp (beiden Volendam ‘80) en Dorus Luyckx (PvdA). Recht door Zee trekt zich terug uit de coalitie. Een nieuwe coalitie is nog niet rond.

Enkhuizen
Herman Bode (PvdA), Jan Frankx (Nieuw Enkhuizen) en Dirk van Pijkeren (ChristenUnie) stellen hun portefeuilles beschikbaar als de PvdA-fractie per amendement eist dat de Harlingersteiger niet vol komt te liggen met cruiseschepen. Een nieuwe coalitie wordt geformeerd zonder PvdA maar met CDA, VVD en D66. Bode wordt opgevolgd door Hendrik Boland (VVD-D66). Frankx en Van Pijkeren volgen zichzelf op.

Geldrop-Mierlo
Wil Maasakkers stapt op na het opzeggen van zijn lidmaatschap van zijn partij Democratische Groepering Geldrop (DGG) vanwege interne problemen in de partij. Opvolger: Jan van Zeeland.

Gorinchem
Henk Netze (Stadsbelang/Leefbaar Gorinchem) stapt op. Reden: het dualisme past niet bij zijn aard en karakter. Opvolger: partijgenoot Bert Biemans, komend uit Wassenaar maar geboren en getogen in Gorinchem.

Halderberge
Anita Olsthoorn (Wij Overleggen Samen, WOS), neemt ontslag vanwege de slechte verhoudingen in het college. Haar partij stapt uit de coalitie. VVD en Progressief Halderberge gaan door met CDA en Gemeenschapsbelangen Halderberge. Olsthoorn krijgt twee opvolgers: Jan Paantjes (CDA) en Jan van Hoek (Gemeenschapsbelangen Halderberge).

Harlingen
Piet Waaijer (CDA) neemt ontslag, na een rapport van de gemeentelijke rekenkamer over het financieel beleid van de gemeente Harlingen in de afgelopen jaren. Hij is dertien jaar wethouder geweest, waarvan twaalf jaar wethouder van financiën. Opvolger: Frans Zomers (geen lid van een politieke partij), raadslid in het Noord-Hollandse Bergen.

Heemstede
Nera Otsen (PvdA) stapt op. Aanleiding voor haar vertrek: binnen  de gemeenteraad is onvoldoende steun voor haar beleid om het onderhoud en beheer van de gemeentelijke sportaccommodaties aan Optisport uit te besteden. Volgens de lokale rekenkamercommissie had de gemeente kritischer en actiever moeten kijken naar de uitkomsten van het beheer door Optisport. Opvolger: Sjaak Struijf (PvdA).

Heumen
Charlotte van Sluis (VVD) geeft er de brui aan. Zij voelt zich gemangeld in de coalitie met twee linkse wethouders. Opvolging: VVD eist een derde partij naast PvdA/GroenLinks.

Hilvarenbeek
Een vertrouwensbreuk in de coalitie leidt tot het opstappen van alle wethouders. Wim Lemmens (CDA) en Kees van Mol (PvdA) nemen ontslag en Piet Hesselmans (Gemeenschapslijst) vertrekt nadat een motie van wantrouwen en een ontslagbesluit tegen hem was ingediend en aangenomen. Er was geen vertrouwen dat zijn partij loyaal meewerkte om het bestuur transparant te maken. Lemmens en Van Mol volgen zichzelf op in een nieuwe coalitie waarin Hesselmans is vervangen door Mieke Hendrikx- Blankers (6 Kernen Belang).

Hilversum
Otger Meuwissen (CDA) vertrekt vrijwillig. Reden: een opeenstapeling van lastige dossiers en het gevoel onvoldoende uit de verf te komen om zijn portefeuille met succes te ontwikkelen. Meuwissen is in opspraak geraakt over een bouwproject dat door een meetfout te hoog was opgeleverd. Opvolger: Ton Roerig (CDA).

Kampen
Gerard Wiggers (Gemeente Belang Kampen) stapt op na een motie van wantrouwen omdat coalitiepartijen PvdA, ChristenUnie en SGP het vertrouwen in zijn fractie hebben verloren. Geen opvolger.

Landerd
Annette van Delft (Progressief Landerd) houdt er mee op na een vertrouwensbreuk in het college. Coalitiefracties hebben te weinig vertrouwen in de kwaliteiten van de wethouder.

Lansingerland
Toetie Vorenkamp-v.d. Westeringh (VVD) stapt op, conform de gemaakte politieke afspraak bij de vorming nieuwe college. Zij zou na een inwerkperiode van het college van deze fusiegemeente terugtreden. Opvolger: Werner ten Kate (VVD).

Leiden
Paul Jonas (SP) en Raymond Keur (SP) stappen op omdat hun partij zich niet kan verenigen met het standpunt van het college inzake de Rijn-Gouwelijn. Het college wil geen verzet plegen tegen de dreigende doorzettingsmacht van de provincie. De SP-wethouderscrisis leidt tot de val van het voltallige college. De overige wethouders Gerda van den van den Berg (PvdA), Marc Witteman (PvdA), John Steegh (GroenLinks) en Flip van As (ChristenUnie) worden demissionair. In het nieuwe college zijn Van den Berg, Witteman en Steegh hun eigen opvolgers. Nieuw zijn Jan-Jaap de Haan (CDA) en de eerder in het jaar afgetreden Haagse wethouder Pieter van Woensel (VVD).

Maasdonk
Jan Meulepas (Dorpsbelangen) neemt ontslag. Andere coalitiepartijen willen Dorpsbelangen niet in een nieuw college dat geformeerd wordt in reactie op een extern rapport waarin de bestuurskwaliteit van de gespleten fusiegemeente wordt gehekeld. Meulepas noemt het rapport ‘weggegooid geld’. Opvolgster is Elly de Jonge (Vooruitstrevende Partij Maasdonk).

Millingen aan de Rijn
Ronald Ober (VVD), twee jaar geleden als wethouder van buiten de beste sollicitant, vertrekt vanwege een dreigende vertrouwensbreuk met de raad. Reden: een verschil van mening over het besturen op hoofdlijnen. Opvolger: uit 39 sollicitanten wordt Rein Verdijk, oudwethouder uit Neerijnen gekozen.

Noordoostpolder
Willem Keur (VVD) stapt op na vertrouwensbreuk met zowel raad als de rest van het college. Opvolger: Leo Voorberg (ChristenUnie- SGP).

Nuenen
Jirka van de Ven-Veldhuis (VVD) vertrekt omdat zij onvoldoende vertrouwen voelt van haar eigen fractie/partij. Opvolger: het Dongense liberale raadslid Ad van Beek.

Ommen
Jan Hulsink (Lokale Partij Ommen) verdwijnt omdat zijn partij niet terugkeert in de nieuwe coalitie. Een vertrouwensbreuk over de uitvoering van het centrumplan leidt tot de terugkeer van het CDA in het centrum van de macht naast PvdA en VVD. Hulsink wordt opgevolgd door twee wethouders: Arent Beugelink (CDA) en Harry Burema (ChristenUnie).

Oost Gelre
Jos Wolterink (VVD) neemt ontslag na een motie van wantrouwen van de raad. De wethouder van financiën steunde openlijk een demonstratie voor de verbouw van het oude gemeentehuis en tegen nieuwbouw. Opvolger: Karel Bonsen (VVD).

Oudewater
Tim Smelik (VVD) treedt af. Reden: onenigheid in college over de sloop van een school ten behoeve van de bouw van een nieuw gezondheidscentrum. Twaalf uur later en na een goed gesprek komt Smelik terug op zijn besluit.

Putten
Wien van den Brink (Gemeentebelangen) stapt op na een motie van wantrouwen. De partij van het voormalig LPF-Kamerlid trekt daarop de ‘stekker’ uit het college. De andere twee wethouders Frits Fabriek (CDA) en Nico Gerritsen (SGP) keren terug in het nieuwe college. Van den Brink krijgt twee opvolgers: Ard Kleijer (Christen- Unie) en Barend Siksma (VVD).

Rheden
Het college komt in januari ten val nadat de PvdA het vertrouwen opzegt in de nieuwe coalitiepartner Gemeentebelangen vanwege een confl ict over de parallelroute bij het tunnelproject Hart van Dieren. De bestuurscrisis leidt tot de formatie van een nieuwe college. De SP, ook nieuw na de raadsverkiezingen, stopt; Rikus Brader (SP) stapt op wegens vertrouwensbreuk met collegepartij  PvdA. De PvdA-wethouders Jan Bart Wilschut (PvdA) en Joop Kock (PvdA) volgen zichzelf op in de nieuwe coalitie die verder bestaat uit Hans Elsenaar (VVD), Jan Jansen (CDA) en Harriet Tiemens (Groen links). Jan-Bart Wildschut (PvdA) kondigt aan het einde van het jaar zijn vertrek aan uit onvrede over de gang van zaken rondom het tunnelproject Hart van Dieren.

Roerdalen
Thei Neijnens (CDA) stapt op naar aanleiding van een vertrouwensbreuk met de raad, die veroorzaakt wordt door de herindeling.

Rijssen-Holten
Vertrouwensbreuk in raad. Wim Stegeman (CDA) kondigt zijn afscheid aan. Reden: de oppositie onder leiding van de SGP zaait twijfels over zijn integriteit en de SGP, de verliezer van de college- onderhandelingen, maakt Stegeman het (politieke) leven zuur.

Schinnen
Jeu Smeets (CDA) gaat weg na kritiek van coalitiepartners PvdA en Vernieuwingsgroep over zijn integriteit en manier van communiceren.

Sluis
Leen Wille (PvdA) neemt ontslag vanwege dreigende motie van wantrouwen omdat er aan zijn integriteit werd getwijfeld (informatie over hoogte pensioen). Opvolgster: Maria le Roy (PvdA).

Twenterand
Bert Lambers (ChristenUnie) stapt op uit onvrede met het dualisme, de verharding van het maatschappelijk klimaat en de sfeer van bedreigingen. Opvolgster: Martha van Abbema- Wijtsma (ChristenUnie).

Uden
Jan Coenen (Leefbaar Uden) stapt vrijwillig op. Belangrijkste reden: aanhoudende geruchten naar aanleiding van een publicatie in het Udens Weekblad dat hij zich misdragen zou hebben na afloop van de gemeentelijke kerstborrel. Opvolger: Marcel Delhez.

Utrechtse Heuvelrug
Emmy van Wijngaarden (CDA) stopt ermee. Na een verworpen motie van wantrouwen van de SP waarin Van Wijngaarden wordt verweten haar ambtenaren niet in de hand te hebben, oordeelt Van Wijngaarden dat ze niet meer goed kan functioneren.

Valkenburg
Fabienne Leenders-Habets (Transperant) verdwijnt uit college nadat haar partij uit coalitie stapt. Reden: conflict over nieuwe rioolbelasting.

Veldhoven
Herman Kootkar (Veldhoven Samen Anders, VSA) treedt af vanwege de ophef over grondbezit in het toekomstige nieuwbouwgebied Veldhoven-West, een project dat hij als wethouder in portefeuille had. Opvolgster: Nicole Ramaekers-Rutjens (VSA).

Vlaardingen
Ben van der Velde (GroenLinks) stapt op nadat hij het vertrouwen van zijn fractie verliest. Aanleiding: hij verzet zich niet met hand en tand tegen bewoning van de Broekpolder. Opvolger: Jan Robberegt (Groen- Links). Cees Oosterom (CDA) treedt terug omdat hij onder vuur ligt nadat bekend is geworden dat zijn zoon en de zoon van de gemeentesecretaris een woning toegekend hebben gekregen. Volgens het rapport van het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten (BING) was er geen sprake van machtsmisbruik. Oosterom wil de schijn van belangenverstrengeling vermijden en heeft daarom zijn portefeuille ter beschikking gesteld. Opvolger: Peter van der Zwan (CDA).

Vlieland
Fré Westers (VVD) vertrekt tussentijds uit het college, een jaar na de collegevorming. Reden: politieke afspraak om zijn partij in staat te stellen na een jaar een opvolger te zoeken. Opvolger: Tom van Mourik (VVD), de eerste wethouder van buiten de gemeente.

Vlissingen
Maaike Walraven-van der Sloot (Partij Souburg Ritthem) legt  haar functie neer. Zij raakte in opspraak omdat zij niet lang genoeg zou hebben gezocht naar nabestaanden voordat ze de begraafplaats in Oost-Souburg liet herinrichten. Opvolger: wethouder van buiten Ton Croné (lid van de VVD, maar namens de Partij Souburg Ritthem). Een motie van wantrouwen van de raad tegen het voltallige college leidt op 1 november tot de val van alle wethouders en kort daarna ook van burgemeester Van Dok. Reden: het beleid van het college inzake de ontwikkeling van het Scheldekwartier. Conny Seijbel (CDA) neemt onmiddellijk ontslag. Ellie Walrave-Troost (PvdA) dient haar ontslag in maar blijft nog dertig dagen op haar post, net als Tineke Verhage-van der Ent (PvdA) en Ton Croné (PSR).

Wageningen
Frits Huijbers (CDA) vertrekt omdat hij vertrouwelijke informatie beschikbaar heeft gesteld aan een externe partij. Opvolger: Ingeborg Stadhouders (CDA).

Wervershoof
Jan Bleeker (Zwaagdijker Dorpsbelang) verdwijnt na een vertrouwensbreuk met coalitie en in het bijzonder zijn eigen fractie. Opvolgster: Ria Wilms-Nielen (PvdA). 

Westerveld
De drie wethouders Roelof Martens (PvdA), Homme Geertsma (CDA) en Gea Timmer (Progressief Westerveld) vertrekken samen met burgemeester Meijer. Reden: het onderzoeksrapport inzake de schooldirecteur in Darp. Geertsma volgt zichzelf op. Twee nieuwe wethouders: Erik van Schelven (PvdA) en Anry Kleine Deters (Progressief Westerveld).

Woerden
Manfred van der Heijde (Progressief Woerden) stapt op, officieel ‘om persoonlijke redenen’. Er achter gaat een vertrouwensbreuk tussen de uit Amsterdam afkomstige wethouder-van-buiten en de lokale Woerdense politiek schuil. Opvolgster: Loes Ypma (PvdA).

Zeewolde
Thijs van Daalen (ChristenUnie) schrijft zijn afscheidsbrief. Hij vertrekt vanwege een gebrek aan steun in het college voor zijn beleid.

Zundert
Peter van de Wiel en Stephan Vermeulen, wethouders van buiten die in 2005 als externe interimmers naar Zundert werden gehaald om de bestuurscrisis op te lossen, treden terug. Zij vinden het klimaat stabiel genoeg voor een college uit de eigen Zundertse gelederen. De beoogde opvolgers Cees Marijnissen (Nieuw Zundert & Werknemersbelangen), Willemijn van Hees (VVD) en Ruud van Doornum (PvdA) krijgen geen meerderheid in de raad omdat CDA, Dorpsbelangen en Agrarisch Belang hun steun intrekken. Daarmee dompelt de raad Zundert in een nieuwe bestuurscrisis.

Zwolle
Emmy Witbraad (PvdA) stapt uit zich zelf op, wegens te weinig politiek draagvlak. Ze kan niet wennen aan het functioneren in de raad als politieke arena. Opvolger: Gerrit Piek (PvdA), die zijn wethouderschap in Assen er voor opgeeft.

---

Verantwoording

Het wethoudersonderzoek 2007 is in opdracht van Binnenlands Bestuur uitgevoerd door het onderzoeksbureau UZ3 van Peter Faber. Aan het onderzoek hebben alle 443 gemeenten meegewerkt. Verder is informatie verkregen via de website van dagbladen en gemeenten. De verantwoordelijkheid voor het onderzoek berust bij Binnenlands Bestuur/Henk Bouwmans.

Binnenlands Bestuur publiceerde eerder wethoudersonderzoeken over 2004 (BB 1, 7 januari 2005), 2005 (BB 1, 6 januari 2006), 2006 (BB 10, 10 maart 2006), over de totale eerste duale raadsperiode 2002-2006 (BB 18, 5 mei 2006) en over 2006 (BB 1, 5 januari 2007).