Gerijpte geesten

Met andere woorden, als de onderhandelaars er deze week uitkomen, kan de volgende formatie schriftelijk worden afgedaan en regeren de drie partijen, mits er een meerderheid blijft, gewoon nog vier jaar. Daarom staan nu de hypotheekrente, aanrechtsubsidie, AOW-leeftijd en meer ter discussie. Maar wat een grote woorden allemaal. En wat een ongezonde spoed. Of zit er iets anders achter?

De bankencrisis die zich ontwikkelde tot een financiële crisis en inmiddels een heuse economische recessie is geworden, beheerst steeds meer onze media en tafelgesprekken. En het kabinet doet te weinig, menen velen. Daarom zou er hoognodig moeten worden ingegrepen.

Fikse investeringen om de economie vlot te trekken. En nog grotere ombuigingen om het overheidstekort te beperken. Liever vandaag dan morgen moet deze knoop daarom ontward zijn, zonder de aanstaande congressen van PvdA en CDA te veel tegen het hoofd te stoten, zonder werkgevers op de kast te jagen en zonder de bonden naar het Malieveld te lokken. Enerzijds moet de investering in duurzaamheid en innovatie volle kracht vooruit, anderzijds mag de consumptie hier en nu niet terugvallen. Ga er maar aan staan.

Maar zonder stevige budgettaire ingrepen zou het kabinet het vertrouwen in de samenleving verspelen en zo de algehele maatschappelijke laagconjunctuur verder versterken. Pleit dus alles voor stevige ingrepen? Er is ook een andere kijk mogelijk. Die is dat timing alles is. En dat maatregelen moeten aansluiten bij de aard van de problemen, omvang en timing.

Zo bezien is de huidige kopersstaking op de huizenmarkt niet op te lossen met beperking van de hypotheekrenteaftrek, integendeel. Zo bezien wordt de oplopende werkloosheid niet bestreden met een hogere AOW-leeftijd of verlaging van de aanrechtsubsidie, beide vergroten immers de concurrentie op de arbeidsmarkt. Waarom zijn het dan juist deze maatregelen die in de lijstjes staan?

Misschien is er daarom ook een andere uitleg denkbaar. Juist nu de maatschappelijke beleving van de crisis alom zo sterk is, zijn de geesten gerijpt voor stevige beleidsmaatregelen. Maatregelen die zonder de urgentie van deze crisis niet genomen kunnen worden.

Het CDA kan (dure) huizenbezitters geen hypotheekrenteoffer vragen of gepensioneerden tijdelijke achteruitgang, maar zo het ooit kan is het nu. De ChristenUnie kan haar achterban niet de aanrechtsubsidie ontnemen, behalve nu. De PvdA kan geen hogere AOW-leeftijd of loonoffer vragen van ambtenaren of werkenden en daarna een Malieveld vol vakbondsleden trotseren, maar als het ooit kan is het nu. Timing is alles, ook nu. De crisis is daarom voor de coalitiepartijen een uitgelezen kans om via een intelligent pact ieders politieke doelen te realiseren.