Zoetermeer blijft verdachte in Sterigenics-zaak

De gemeente Zoetermeer blijft voorlopig verdachte in de Sterigenics-zaak over de uitstoot van teveel ethyleenoxide door het gelijknamige bedrijf. Het Openbaar Ministerie (OM) vervolgt de gemeente omdat ze niet handhavend heeft opgetreden en omdat ze burgers niet heeft gewaarschuwd. 

Dinsdag vroeg de advocaat van Zoetermeer aan de Haagse rechtbank om het OM niet-ontvankelijk te verklaren. Het OM zou, op grond van het tweede Pikmeerarrest, de gemeente Zoetermeer helemaal niet voor de rechter mogen slepen. De rechtbank besloot tijdens de regiezitting dat ze daarover nog geen uitspraak doet. Ze wil eerst de zaak inhoudelijk behandelen. Daarmee begint de rechtbank pas op 22 januari volgend jaar.

Falen bestuurders
Het bedrijf Sterigenics reinigde in Zoetermeer medische apparatuur en kleding met behulp van ethyleenoxide. Vanaf 2004 tot en met 2009 zouden volgens het OM de uitstootnormen uit de milieuvergunning voor de schadelijke stof overschreden zijn. In 2009 ontstond er onrust onder omwonenden van het bedrijf, die sluiting eisten. Een onderzoekscommissie van oud-minister Frank de Grave constateerde dat bestuurders en ambtelijk apparaat gefaald hadden bij de handhaving. Het bedrijf vertrok uit Zoetermeer en de verantwoordelijke wethouder trad af.

Naast het moederbedrijf van Sterigenics en twee leidinggevenden, daagt het OM nu ook de gemeente voor de strafrechter. ‘Er vinden illegale emissies plaats, de gemeente neemt er kennis van en doet niets’, zei de officier van justitie dinsdag over de opstelling van de gemeente Zoetermeer. ‘Ze informeert niets eens de omwonenden.’

Levensbedreigend risico
Volgens de advocaat van Zoetermeer valt milieuhandhaving echter onder de exclusieve bestuurstaak van lagere overheden. ‘Het tweede Pikmeerarrest van de Hoge Raad bepaalt dat in zo’n geval de strafrechter zich er  buiten moet houden’, verklaarde de raadsman bij de Haagse rechtbank. 

Hij deed aan het begin van de regiezitting het verzoek aan de rechtbank om de vervolging van de gemeente al meteen te staken. Volgens de rechtbankvoorzitter moeten echter eerst de feiten uitvoerig behandeld worden voordat geoordeeld kan worden of het tweede Pikmeerarrest van toepassing is. Daarnaast speelt de vraag of de gemeente Zoetermeer heeft gehandeld in strijd met Europese jurisprudentie.

Die bepaalt dat overheden moeten optreden als er een acuut, levensbedreigend risico dreigt voor burgers. Volgens het OM was hiervan sprake in de Sterigenics-zaak, maar de gemeente Zoetermeer bestrijdt dat.