De (on)kosten van integriteit?

Veel gemeentebestuurders zijn niet integer, maar doen integer, was de hypothese in een van mijn eerdere columns. Ofwel: als we ons aan de regeltjes houden, doen we het goed. Je aan de regeltjes houden, zegt echter niets over morele integriteit. 

Als het politieke bestuur niet uit intrinsieke drijfveren integer handelt, dan kun je er op wachten dat na verloop van tijd het in de hele overheidsorganisatie wat gaat stinken. In onderzoek voor mijn nieuwe boek ben ik binnen de gemeente Rotterdam mogelijk tegen zo’n situatie aan gelopen.

De topinkomens van de (semi)overheid zijn genormeerd. In de Wet Normering Topinkomens (WNT) is vastgelegd dat overheidsfunctionarissen niet meer dan 130% van het salaris van een minister mogen verdienen; de zogenaamde Balkenendenorm. Het gaat dan om een bezoldiging van zo’n € 230.000 per jaar. Ook dwingt de wet om de bezoldiging van topinkomens openbaar te maken. Nou wordt het interessant.

In de Programmarekening 2013 van de gemeente Rotterdam is keurig een staatje met bezoldigingen opgenomen. Conform de wet staan gemeentesecretaris Philippe Raets en raadsgriffier Jaap Paans beiden vermeld, beiden met een bezoldiging onder de Balkenendenorm.

Maar dan iets opmerkelijks. Een clusterdirecteur (maar mogelijk worden alle clusterdirecteuren bedoeld, dat is niet duidelijk) heeft een jaarlijkse bezoldiging van ruim € 318.000. Naast sociale verzekeringspremies en “voorzieningen” ontvangt deze/een directeur een jaarsalaris van € 128.000. So far so good. Maar dan: hij ontvangt vervolgens een onkostenvergoeding die hoger is dan het salaris zelf, namelijk € 161.000 per jaar.

Mogelijk hebben directeuren bij de laatste reorganisatie iets voor zichzelf kunnen regelen en is die onkostenvergoeding verklaarbaar. Dan zou mijn advies overigens zijn om die verklaring ook als toelichting in de Programmarekening op te nemen.

Maar de gekkigheid gaat nog verder. Een “senior adviseur A” met een jaarsalaris van € 84.000 ontvangt per jaar een onkostenvergoeding van maar liefst € 212.000. Een beleidsmedewerker die halftijds werkt, ontvangt een onkostenvergoeding van bijna een ton. Een “medewerker B&C”, met een jaarsalaris van € 47.000, ontvangt op jaarbasis een onkostenvergoeding van € 181.000.

De gemeente Rotterdam betaalde in 2013, zonder opgaaf van redenen, tonnen aan 'onkostenvergoedingen' aan haar ambtenaren. Opmerkelijk, en misschien wel pijnlijk, als je beseft dat er vanuit bezuinigingsoogpunt in 2013 nog 2450 ambtenaren de laan uit moesten en dat het nieuwe college de komende jaren bezuinigt op armoedebeleid, sport en beheer.

Het zijn bedragen die het gemeentebestuur niet ontgaan kunnen zijn. Je mag verwachten dat over dit soort bedragen op z’n minst verantwoording aan de Rotterdammer wordt afgelegd. En dat vervolgens eventuele stinkgeurtjes uit de gemeentelijke organisatie verdreven worden.

Basile Lemaire is bestuurskundige, spreker en auteur van o.a. Ballen (m/v) op het blok: succesgericht veranderen binnen overheden