Geen keus kleine(re) gemeenten

Voorstellen om kleinere gemeenten te fuseren doet D’Hondt begrijpelijkerwijs wegens de gevoeligheid van het onderwerp niet. Hij beperkt zich tot de mededeling dat het ongewenst is als één enkele gemeente herindeling tegenhoudt. Dat zal in sommige regio’s al met gejuich worden begroet, want overal is er wel een notoire dwarsligger.

D’Hondt maakt geen onderscheid in de omvang van gemeenten. Alle taken die Den Haag oplegt, moeten door alle gemeenten worden uitgevoerd. Voor grote gemeenten is dat een gemakkelijker te verteren boodschap dan voor de kleintjes. Die kreunen onder de toenemende lasten omdat zij te weinig en onvoldoende goede ambtenaren hebben.

De kleinere gemeenten hebben geen keus. Als ze al bij voorbaat de overheveling van taken afwijzen, geven ze zichzelf een brevet van onvermogen. Meedoen en kijken met welke buur- of centrumgemeente de nieuwe taken kunnen worden uitgevoerd is de enige oplossing. Elke gemeente moet bovendien verplicht elke vier jaar een bestuurskrachtonderzoek ondergaan. Dat gaat volgens een nieuw te ontwerpen Haags model. Gemeenten krijgen dan vermoedelijk minder greep op de uitkomsten.

Zeker kleinere gemeente moeten na D’Hondt nog meer samenwerken. Onvoldoende presteren en zwak bestuur worden onmiddellijk blootgelegd. Het debat over fusie wordt zo aangejaagd. Herindeling komt daarmee voluit terug op de politieke agenda’s. Of dat in het belang is van de gemeente als eerste overheid en haar burgers, en bijdraagt aan een krachtig openbaar bestuur, blijft onbeantwoord. Maar dat zal de kleinere gemeenten niet zijn ontgaan.

Henk Bouwmans