‘De grootste mond mag het niet voor het zeggen hebben’

‘De grens is nu getrokken, tot hier en niet verder’. Dat zegt de Friese commissaris van de koning Arno Brok (VVD) naar aanleiding van boerenprotesten rondom het provinciehuis. ‘Het houdt op als mensen de spelregels niet meer willen naleven.’

Intimiderend en afdwingend

‘De politiek is niet van de straat. De grootste mond mag het niet voor het zeggen hebben’, aldus Brok afgelopen zaterdag in een interview in de Leeuwarder Courant, waarin hij reageert op actievoerders die zich vrijdag rond het provinciehuis bevonden. Zij eisten een gesprek met Statenleden en dreigden hen thuis op te zoeken als ze niet naar het provinciehuis kwamen. Statenleden keuren deze manier van actievoeren af en noemen het intimiderend en afdwingend. Velen vragen zich af wie de groep met woordvoerder Mark de Jong, zelf geen boer, vertegenwoordigt en constateren dat er eigenlijk geen gesprek met hen valt te voeren.

Spelregels

Volgens de Friese GroenLinks-fractie gaat de groep een grens over met het dreigen Statenleden thuis op te zoeken. ‘Statenleden zijn klaar met deze vorm van intimidatie’, beaamt Brok in het interview. ‘En terecht. Daarvan zeg ik: stop ermee. Dit wordt niet gehonoreerd.’ Ook het eisen van een gesprek met Statenleden door de actievoerders vindt hij te ver gaan. ‘Statenleden hebben zelf de vrijheid om te bepalen met wie ze een gesprek willen. Het is niet de straat die het bepaalt.’ Volgens Brok is nu de grens getrokken: tot hier en niet verder. ‘De toegankelijkheid van de overheid en de bereidheid om met mensen te praten houdt op als de mensen de spelregels niet meer willen naleven. De spelregels zijn duidelijk: we volgen de lijnen van de wet.’

Ongepaste teksten

Brok benadrukt dat de provincie Friesland als eerste afstand heeft genomen van het stikstofbeleid van het kabinet. Hij begrijpt de frustratie en de boosheid van boeren. ‘Als we willen functioneren als een democratie, dan moeten de Staten in vrijheid en veiligheid kunnen functioneren. Nu is er geen respect voor de rol van de Staten. Ik zie en hoor nu ongepaste teksten voorbij komen. Dat raakt kant noch wal.’ Net als Statenleden, die zich afvragen of de boerenprotesten worden gekaapt door andere organisaties, constateert ook Brok dat de actievoerders niet alleen boeren zijn. ‘Dit is niet goed voor de sector.’

Forum voor Democratie

De LC noemt de rol van de Friese fractie van Forum voor Democratie ‘cruciaal en dubieus’. De krant hoorde van betrouwbare bronnen dat Statenleden van die partij bepaalde actiegroepen voeden, ook met informatie die niet bedoeld is om te delen, zoals vluchtroutes in het provinciehuis of telefoonnummers van mensen die niet willen dat die gedeeld worden. Brok zegt dat hij binnenkort een gesprek heeft met de partij. ‘Ik wil in alle rust met de Statenleden van deze fractie praten over haar stellingname in dit debat.’ Toch zegt hij niet de vrijheid te hebben om te veel te zeggen over het functioneren van de Staten. ‘In mijn rol moet ik de rust proberen terug te krijgen.’

Bedreigingen en intimidaties

Aanstaande woensdag is de laatste vergadering van de Friese Provinciale Staten voor het reces. FNP-fractievoorzitter Sijbe Knol steekt zijn zorgen over die dag niet onder stoelen of banken. Het wordt volgens hem een spannende dag in en rond het provinciehuis en veiligheidsmaatregelen zijn getroffen. ‘De bedreigingen en intimidaties vliegen mij en mijn collega's inmiddels om de oren’, aldus Knol in een open (Friestalige) brief.

Leiderschap

Hij roept politiek leiders Rutte, Kaag, Hoekstra en Segers op leiderschap te tonen, maar schrijft ook dat het land wordt bestuurd door managers in plaats van visionairs. ‘Crises worden niet opgelost, maar neergelegd bij gemeenten en provincies die zich ermee moeten redden, maar wel met krappe kaders erbij.’ Knol roept het bestuur op om zaken op te lossen. ‘Maak begrijpelijke keuzes, leg die uit en geef perspectief. Er is werk, heel veel werk te verzetten.’