Forse toename aantal beleidsambtenaren

Het aantal beleidsambtenaren bij het rijk is sinds 2010 fors gegroeid. Ook het aantal communicatiemedewerkers nam in die periode sterk toe: van 736 naar 981. Dat blijkt uit cijfers van voormalig staatssecretaris Van Huffelen (Binnenlandse Zaken).

145.000

Eind 2023 telde het rijk ruim 145.000 ambtenaren. Het gros ervan, ruim 70 procent, bemoeit zich met de uitvoering. Iets meer dan 12 procent fungeert als beleidsmedewerker. Het aantal beleidsambtenaren is sinds 2012 met iets meer dan de helft toegenomen. Het is die categorie waarin volgens het kabinet-Schoof het mes moet. Eén op de vijf rijksambtenaren moet de overheid verlaten. Zo staat het althans in de budgettaire bijlage van het hoofdlijnenakkoord van PVV, NSC, VVD en BBB. De uitvoerende diensten zouden worden ontzien.

1 miljard 

De bezuiniging moet structureel 1 miljard opleveren en loopt op van 239 miljoen in 2025 tot 904 miljoen in 2028. Doel van het nieuwe kabinet is de apparaatsuitgaven structureel met bijna een kwart te verminderen. Die ‘stevige ingreep op het ambtelijk apparaat’ is volgens de nieuwe coalitie ‘niet op te vangen door efficiënter te gaan werken, maar vraagt om duidelijke keuzes in kerntaken van de rijksoverheid’.

33 procent

Het aantal fte dat werkzaam is als communicatiemedewerker bij het rijk is met 33 procent tamelijk fors toegenomen sinds 2010: van 736 naar 981. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voert de ranglijst aan (+103 procent, dus meer dan een verdubbeling) . In de kopgroep zitten verder het ministerie van Financiën (+85 procent) en Algemene Zaken (+84 procent).

Meer bewindslieden

De toename valt volgens Algemene Zaken  deels te verklaren door de toename van het aantal bewindslieden in Rutte IV (29 bewindslieden in kabinet Rutte-IV ten opzichte van 24 bewindslieden in kabinet-Rutte III). Die toename is zichtbaar bij alle ministeries die ten opzichte van de vorige kabinetsperiode een extra bewindspersoon kregen.

Grotere behoefte

Ook neemt het aantal fte dat zich bezighoudt met communicatie in brede zin al enkele jaren toe. Dat zou te maken hebben met een grotere behoefte vanuit de samenleving aan contact en informatie van de rijksoverheid. ‘De samenleving verwacht dat de rijksoverheid responsief is en in haar publiekscommunicatie gebruikmaakt van alle beschikbare communicatiemiddelen, zoals sociale ­media’, aldus het ministerie van Algemene Zaken.

Verder ontwikkeld

Het ministerie wijst erop dat naast de klassieke taken woordvoering, communicatieadvies en onderzoek het vak verder is ontwikkeld en meer dan vroeger gericht is op het verbinden van de departementen met de samenleving door netwerkcommunicatie, dialoog, stake­holder-engagement en crisiscommunicatie. ‘Ook beeld, storytelling, dilemmalogica en het toepassen van gedragskennis spelen een belangrijke rol in de communicatie van de rijksoverheid.’

Lees het hele verhaal deze week in de rubriek Nieuws in beeld in BB13 (inlog).