Feest in het Vogelnest

Rerere, je maintiendrai, Holland spreekt een woordje mee! Een paar dagen voordat Balkenende en Bussemaker aldoende voor de Nederlandse belangen in China opteren, zei de CDA-minister van Buitenlandse Zaken, Maxime Verhagen, in het openbaar dat de mensenrechten in China er, anders dan ons werd voorgespiegeld, niet op vooruit gegaan zijn. Dat is een feit. En dat zei Amnesty International al veel langer. In even uitvoerige als gedegen rapporten beschreef de mensenrechtenorganisatie hoe er, rond deze Spelen, meer dissidenten van hun bed gelicht worden dan in vele jaren daarvoor. En hoe deze ongelukkigen, in plaats van vrijelijk voor hun mening uit te kunnen komen, moeten zuchten in een uitzichtloos gevang.

Nu geloof ik niet dat je van sporters kunt vragen om niet aan de honderd meter vrije slag, de hinkstapsprong of het rekzwaaien deel te nemen als het organiserende Internationale Olympische Comité zo naïef geweest is om in China’s beloften van een verbeterde mensenrechtensituatie te trappen. De meeste hardlopers en snelfietsers zouden zich ook liever de blaren op de tong gerend, gezwommen of geveldhockeyd hebben in acceptabeler steden elders ter wereld. Maar onwaarschijnlijk is het wel: het CDA en de PvdA broederlijk en in dit geval dus ook zusterlijk vereend om het vierjaarlijkse feest van sportieve verbroedering te vieren op de tribunes van een land dat verantwoordelijk is voor relatief de meeste executies.

Nog maar pas geleden publiceerde de regering waar Balkenende en Bussemaker deel van uitmaken een nieuwe mensenrechtennota die zich uitermate principieel keerde tegen de elektrische stoel, de strop en de gifspuit, omdat het gebruik daarvan onmenselijk is. Ik kan niet zeggen dat ik het een prettig idee vind als er straks mede namens mij vriendelijk handen geschud worden met de eerst verantwoordelijken voor zulke onmenselijkheid. Balkenende en Bussemaker hadden met een gerust hart en in navolging van zoveel van hun democratische Westeuropese collega’s niet naar het Pekingse feest kunnen gaan. Dat ze wel gaan is een keuze, geen noodzaak.

Onlangs interviewde ik Ivo Opstelten, de burgemeester van Rotterdam tevens de nieuwe VVD-voorzitter, vlak nadat hij van een gemeentelijke missie naar China was teruggekeerd. Hij zei dat hij louter de belangen van zijn stad te verdedigen had en dat het hem niet paste zijn gastheren op de naleving van de mensenrechten aan te spreken. Dat was een zaak van de regering, die daar wél verstand van had. Nu weten we hoe de regeringsleider zich van die taak kwijt.

Soms hoor je beweren dat de Nederlander niet veel meer is dan een samenraapsel van de koopman en de dominee. In die traditie past het feestoptreden van de premier in dat Vogelnest. Er is geen mens die hem gevraagd heeft om in die andere traditie, die van Nederland gidsland, met een opgeheven vingertje naar Peking af te reizen. Nogmaals: hij had ook niet kunnen gaan. Het zij hem gegund dat hij zich, als hij terug is uit dat nest, te Den Haag politiek gesproken flink in de nesten heeft gewerkt.