‘We moeten niet doof zijn voor kritiek'

De Barendrechtse EVB heeft de absolute meerderheid in de raad. Tot zijn verdriet heeft partijleider Lennart van der Linden geen coalitiegenoot kunnen vinden. Voordeel is wél dat de partij haar programma kan uitvoeren. ‘En daar worden we dan terecht op afgerekend.’

‘Jammer hoor’, zegt wethouder Lennart van der Linden (38) in De Drie Geboden in Barendrecht. Jammer dat er geen samenwerking met andere partijen in zat. Om riant te kunnen besturen, had de aanvoerder van EVB niemand nodig, maar de legitimiteit en het fatsoen wilden ook wat. ‘Wij werden vier jaar geleden als grootste partij terzijde geschoven. Dat wilden wij nu niet doen met de andere partijen. Geen lange neus trekken. En ik dacht oprecht dat ze wel wilden meedoen. Je kunt toch iets van je programma waarmaken. Als ik in hun schoenen had gestaan, had ik gezegd: onder deze voorwaarden doen we dat.’

Ter leering ende vermaeck even de zetelverdeling in Barendrecht: EVB 20, ChristenUnie/SGP 3, CDA 2, VVD 1, PvdA 1, GroenLinks 1 en D66 1. Van de 29 raadszetels heeft EVB er dus 20. Alleen ChristenUnie/SGP waagde het om met EVB in de slag te gaan, maar eventuele inperking van de zondagsrust bleek een breekpunt. Van der Linden had ook graag met PvdA en D66 gepraat. ‘Ik had het idee dat de raadsleden wel wilden, maar hun achterban lag dwars. D66 was bang dat wij toekomstige blunders bij hen in de schoenen zouden schuiven. Dat is grappig, hè?

Wij hebben twintig zetels en dan gaan wij zeggen: dat komt door die partij met die ene zetel. Bang om ondergesneeuwd te worden speelde ook een rol.’ Met het CDA hoefde Van der Linden niet te praten. Ze liggen elkaar inhoudelijk niet zo. Na een recente publicatie van Follow the Money over het bestuurderschap van Spring Housing Next Generation na Van der Lindens eerste wethouderschap, stelde CDA-fractievoorzitter Lengkeek vorige maand raadsvragen.

‘Vragen die vorig jaar al waren beantwoord. Er is niets aan de hand’, reageert Van der Linden. ‘Via de lokale media zaaien ze nu twijfel over mijn integriteit en willen ze mij meteen beschadigen als wethouder. Vier of acht jaar geleden was ik het gevecht via de krant aangegaan. Maar ik ben ouder en wijzer geworden. Ik moet mij op Barendrecht richten, niet op het CDA.’

Redelijke steun

Om te voorkomen dat het Barendrechtse college louter bemand zou worden door EVB’ers, is één wethouder van buiten geworven. Van der Linden: ‘Dat hebben we met een wervingscommissie uit de raad gedaan: één raadslid van EVB, één van de PvdA, één van de VVD, en ikzelf. Miranda de Hoop, die projectleider gemeenschappelijke regeling jeugdzorg Rijnmond was, is vorige maand unaniem door de raad benoemd.’ Van der Linden zelf had de steun van 24 van de 28 aanwezige raadsleden (CU/SGP stemde symbolisch op hun oud-wethouder). Zo slecht ligt hij dus kennelijk niet. Van der Linden: ‘Ik werd in 2014 als politieke nieuweling ook met redelijke steun als wethouder ontvangen. In 2018 werd ik lijsttrekker, daarvoor was dat Dirk Vermaat, oprichter van EVB (na veertig jaar PvdA-dienst). En toen lag ik ook niet slecht.’

Toch vielen EVB en Van der Linden in 2018 buiten de boot, terwijl de partij veertien van de 29 raadszetels had behaald. Van der Linden: ‘Je hebt bestuurd, je wordt daarvoor beloond met vijf extra zetels en dan wordt niet met je gepraat. Geen woord, hè? Hoe kan dit? Ik was er ziek van.’ De rest van de raad vormde een coalitie om EVB buiten de deur te houden. ‘En dat hebben ze trouwens geweten’, zegt Van der Linden.

Wat hadden hij en EVB dan misdaan? ‘De andere partijen hingen na de uitslag in de touwen. Ze waren ten einde raad. De vraag was: wie wil met EVB samenwerken? Ze zeiden tegen elkaar: “Wij gaan zeker niet alleen met EVB in zee.” Ik heb begrepen dat het CDA  toen heeft gezegd: “Zullen we het dan zonder ze gaan doen?” Wat ook meespeelde, is baantjeszucht. Dat speelt lokaal. Barendrecht had altijd vier wethouders. Dat werden er nu zes, iedere partij één. Dat kostte gelijk drie ton per jaar extra. Dat heeft de kiezer ze vier jaar lang kwalijk genomen.’

Gele bus

Van der Linden had een half jaar lang de smoor in. ‘Toen heb ik de knop omgezet. Ik heb als fractievoorzitter tegen onze club gezegd: als we vier jaar lang alleen maar boos gaan doen, dan wordt het niets. “Ga eens aan het werk”, zullen de kiezers zeggen. We waren kritisch, maar ook constructief. En we bleven geloven in politiek dicht bij de inwoners. We gingen iedere maand met onze gele bus op wijkbezoek en belden bij iedereen aan. Na de zomer beginnen we daar weer mee. Wat vindt u belangrijk, wat speelt in uw woonomgeving? Waarom wordt er niets gedaan aan de scooters die een wandelstraatje onveilig maken, wat is dat toch met het afvalbeleid? Voor die inzet, zichtbaarheid en dienstbaarheid zijn we beloond.’ En een beloning werd het op 16 maart.

Zes van de tien Barendrechtse kiezers die vandaag hun boodschappen doen in winkelcentrum Carnisse Veste, om de hoek van De Drie Geboden, stemden op EVB. ‘Bizar, hè’, zegt Van der Linden. ‘We hebben geschiedenis geschreven.’

Waarom hebben zó veel mensen op EVB gestemd? Lennart van der Linden: ‘Het draait om kwaliteit, beleid en sentiment. Mensen zien dat EVB een unieke partij is. We hadden vijftig uitstekende mensen op de lijst. Met die grote lijst hebben we extra zetels binnengehaald. In 2026 mogen we tachtig mensen op de lijst zetten. Die hebben we zo. EVB is niet rechts en niet links.

Wij passen in geen enkel hokje, en dat spreekt kiezers aan. We zijn echt een vereniging, denk aan een voetbalclub, maar dan voor de politiek. Rijk en arm, links en rechts – iedereen juicht voor de club.’ Het beleid van de monstercoalitie was ook niet populair bij de Barendrechters, weet Van der Linden. ‘Als je als gemeente logische dingen doet en je stuurt een beetje bij, dan word je daar doorgaans wel voor beloond. Maar als je dingen doet waar half Barendrecht tegen in opstand komt, dan doe je het niet goed en laat de kiezer zich gelden.’

Dat speelde in Barendrecht vooral rond het afvalbeleid, dat volgens de EVB-voorman ‘met stoom en kokend water door de gemeenteraad werd gejaagd’. Van der Linden: ‘Huis aan huis kregen we er twee afvalbakken bij en de ondergrondse containers gingen op slot. Alleen wij stemden  tegen. De afvalbelasting ging eerst met 20 procent omhoog en vervolgens moest je betalen voor iedere keer dat je de klep van de container opendeed. Maar wel een miljoen per jaar betalen aan ingehuurde klimaatconsultants en drie ton uittrekken voor twee extra wethouders. Het kost veel geld, maar we hebben beloofd dat we het afvalbeleid logischer zouden maken en dat doen we dus ook.’

Ten slotte het sentiment. Lennart van der Linden: ‘De mensen pikten niet wat er vier jaar geleden was gebeurd. “Stemmen we massaal op EVB en dan wordt onze partij buiten de deur gehouden.” Dat hebben we heel veel gehoord tijdens de campagne. “Wat toen is gebeurd, kan echt niet. Ik ga op jullie stemmen, sterker: ik roep iedereen in mijn omgeving op, dat ook te doen.” Het aardige is dat we daar zelf geen campagne op hebben gevoerd. Het was geen boze campagne. Weet u nog wat ze ons hebben aangedaan? Dat wilden we niet. Ik heb ook niets meer van die boosheid van toen in mij. Mensen willen geen zeurende politieke partijen. We hebben eigenlijk een positieve campagne gevoerd, en daarom stelde het ook zo teleur dat niemand met ons in het college is gestapt.’

Ongekende hoogte

De kwaliteit van zijn partij, het beleid van de oude coalitie en het sentiment stuwden volgens Van der Linden EVB naar ongekende hoogte. Zijn associatie met Forum voor Democratie (Van der Linden werd in 2019 senator voor Forum en na het opstappen van leider Baudet was hij even partijvoorzitter) deerde de kiezers kennelijk niet. Van der Linden: ‘Ik heb Barendrecht nooit verlaten. Ik heb een Barendrechts gezicht. Ik hoopte heel ambitieus een beetje Echt voor Barendrecht naar Den Haag te brengen. Dat gaat niet. Ik was vrij naïef. Het is uitgelopen op een teleurstelling. Ik ben daar open over geweest. In de lokale krant heb ik mijn verhaal verteld: ik was een ervaring rijker en een illusie armer. Ik heb mijn Forum-lidmaatschap opgezegd en de kiezers hebben mij mijn misstap vergeven.’

Van der Linden zit nog wel in de Eerste Kamer, nu voor de Fractie-Nanninga. ‘Dat is te combineren, maar na de Statenverkiezingen volgend jaar stop ik ermee. Van de lokale politiek gaat mijn hart sneller kloppen, niet van de Haagse.’ EVB heeft de teugels inmiddels stevig in handen. Van der Linden: ‘En ik ben zelf blij dat ik meer bagage heb dan acht jaar geleden. Toen kwam ik er blanco in. Nu wist ik hoe het werkt. Ik heb ons verkiezingsprogramma direct vertaald in tientallen concrete opdrachten aan de ambtelijke organisatie.’

Oh, dat zullen de ambtenaren leuk hebben gevonden... ‘We hebben veel fans in het gemeentehuis’, lacht Van der Linden. ‘Ze zijn blij dat er weer wat gebeurt. Sommigen zijn ook wel bezorgd omdat we van de ambtelijke fusieorganisatie met Ridderkerk en Albrandswaard af willen. Beleid en uitvoering moeten terug naar de gemeente. We kunnen het met bijna 50.000 inwoners prima zelf. Die schaalvergroting is nergens goed voor. We willen korte lijnen, maximale greep en een eigen identiteit.’

Barendrecht heeft ook weer vier wethouders: drie van EVB-huize en één partij-onafhankelijke. Alles is de komende vier jaar te danken aan EVB – goed én slecht. Is die absolute meerderheid een lust of een last, een artikel in het vorige nummer van Binnenlands Bestuur ging over die vraag. Van der Linden maakt zich daar niet druk over. ‘Het is niet zo moeilijk om logische dingen te doen. En je moet jezelf niet voortdurend een schouderklopje geven.

Het vorige college had daar wel last van, want alle zes wethouders wilden aandacht. Daar houden Barendrechters niet van. Het kan best wat soberder. En we moeten niet doof zijn voor kritiek. Op mijn beleidsterreinen wil ik ervoor zorgen dat mijn beleidsvoorstellen niet slechts met twintig tegen negen stemmen worden aangenomen. Ik zoek brede samenwerking. In Barendrecht kan dat best.’