EU-voorstel: ‘Een volgende pandemie Europees managen’

De Europese Unie moet meer in de cockpit zitten bij een volgende pandemie, vindt de COVID-onderzoekscommissie van het Europees Parlement. Hubert Bruls, voorzitter van de Veiligheidsregio’s ten tijde van corona, ziet bij pandemieën liever een focus op regionaal beleid.

Lockdown

Ook voor lokale overheden is het beter als een volgende pandemie door de Europese Unie wordt gemanaged. Dat zegt Kathleen Van Brempt, de sociaaldemocratische voorzitter van de speciale commissie van het Europees Parlement die de COVID­pandemie onderzocht. Meer coördinatie tussen lidstaten komt volgens haar de lokale gemeenschap ten goede.

Van Brempt geeft een voorbeeld uit haar eigen Antwerpen. Op het moment dat daar de winkels open waren en in ons land dicht, waren de straten in Antwerpen vol met shoppende Nederlanders. Anderhalve meter afstand houden was daardoor niet mogelijk. ‘En het omgekeerde is natuurlijk ook gebeurd: als bij ons een complete lockdown was, gingen wij ook gezellig met z’n allen over de grens. We zagen dat vooral de lidstaten het heft in handen namen en dat kan natuurlijk niet meer. Breda is veel dichter bij Antwerpen dan veel andere plaatsen in België.’

Volgens haar is het beter als bij een volgende pandemie de Europese instituties in de cockpit zitten: de Europese Commissie en het Europees Parlement. Het Europarlement mag volgens Van Brempt en haar onderzoeksteam ‘niet langer aan de kant worden gezet’ en moet juist voor democratische controle worden ingezet.

Veiligheidsberaad

Een generieke aanpak vanuit de EU om toekomstige pandemieën te bestrijden, is wat Hubert Bruls betreft een brug te ver. De burgemeester van Nijmegen stond als voorzitter van het Veiligheidsberaad, de samenwerking tussen de Veiligheidsregio’s, volop met zijn voeten in het bluswater tijdens de gehele coronacrisis. Een crisisaanpak, of het nu een pandemie is of een grote ontploffing, organiseer je volgens hem het beste dicht bij de mensen. ‘Dat moet je dus op die manier agenderen en organiseren. Een crisis is iets anders dan het bestrijden van een ernstige ziekte’, aldus Bruls.

Regionale oplossingen

De nationale verantwoordelijkheid moet leidend zijn met daarbinnen een regionale aanpak waar nodig, ook bij een volgende pandemie, vindt hij. ‘De pandemie sloeg overal verschillend toe in Nederland en in Europa. De verschillen tussen Groningen en Zeeuws-Vlaanderen zijn al groot, de verschillen tussen Finland en Palermo dus ook. Ik zie niet hoe je dat vanuit Brussel kunt regelen voor al die grenzen. Dan moet je dus regionale oplossingen zoeken. De verschillende maatregelen aan beide kanten van de grens waren er zeker. Maar ik denk dat de EU daar niet op kan coördineren. Ik geloof meer in bilaterale oplossingen tussen lidstaten van de EU.’

Grensproblematiek

Bruls ziet de rol van de EU vooral in het gezamenlijk inkopen van vaccins en andere middelen, zoals ook gebeurd is, en afspraken die voor het hele continent moeten worden gemaakt, inclusief de afspraken die wereldwijd nodig zijn. De grensproblematiek hoort daar niet bij. Bruls: ‘Op een gegeven moment moet je ook accepteren dat zaken in Kleef anders gaan dan in Nijmegen. En problematiek voor bijvoorbeeld de grenswerkers los je dan het beste bilateraal op.’

Als je een crisis hebt, moet je dicht bij de bevolking zijn, vindt de CDA-bestuurder. Zodat je goed kunt uitleggen wat er aan de hand is. Een paneuropese pandemieaanpak is naar zijn stellige overtuiging ‘geen fata morgana waar de hele EU op kan zeilen.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 13 van deze week. (inlog)