Een grijs portret in Heemskerk

Ook al komen beide burgemeesters er niet mooier van af, De Roos schetst met zijn verzorgde en geïllustreerde boek tóch een genuanceerder beeld.De eerste, Willem Vreugde, toonde al ruim voor de bezetting despotische trekjes. Zijn hele ambtsperiode was verweven met openlijke conflicten met raad en inwoners.

Voor de oorlog beschikte de commissaris van de koningin over een ongedateerde ontslagbrief, mocht Vreugde het weer eens te bont maken. Toen de Duitsers binnenvielen, was dat voor Vreugde de redding van zijn positie — al was het van korte duur. Dat de burgemeester zijn schulden bij lokale handelaren probeerde af te lossen met een greep uit de armen- en gemeentekas, werd zelfs de bezetter te veel. De door de NSB aangestelde Karel ter Punt was veel minder ‘fout, vindt De Roos. Voor de ambitieuze opportunist was de bezetting een carrièrekans.

Alleen wanneer het zichtbaar was, toonde Ter Punt zich heuler met de vijand, maar op meer medewerking hoefden de nazi’s niet te rekenen. Als in een modern politiek drama was Ter Punt eerder amoreel dan immoreel, oordeelt de auteur. Vreemd dan, zegt De Roos, dat juist Ter Punt ontbreekt in de Heemskerkse portrettengalerij, en de machtsbeluste boef Vreugde er wel is komen te hangen. Die weglating, stelt De Roos, moet worden hersteld.

Heemskerkse burgemeesters in oorlogstijd. Jan de Roos, ISBN 978 90 803 6888 0 4.